Năm 2025, ngành nông nghiệp và môi trường đạt và vượt 9/9 chỉ tiêu Chính phủ giao, nổi bật là: tăng trưởng GDP ngành đạt khoảng 3,7-3,92%; kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt hơn 70 tỷ USD, vượt mục tiêu 65 tỷ USD Chính phủ giao; xuất siêu hơn 20 tỷ USD; gần 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ che phủ rừng 42,03%; 95% chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý đạt quy chuẩn; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm 0,8-1 điểm %; sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định theo hướng kinh tế nông nghiệp, xanh và giảm phát thải.
Năm 2025, triển khai 312.734ha Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long; sản lượng lương thực có hạt đạt 48,09 triệu tấn; chăn nuôi đạt 8,7 triệu tấn thịt hơi, gần 21,4 tỷ quả trứng; thủy sản đạt 9,78 triệu tấn, xuất khẩu khoảng 11 tỷ USD; xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt hơn 18 tỷ USD; thu dịch vụ môi trường rừng đạt 3.734,7 tỷ đồng; toàn ngành duy trì trên 2.500 chuỗi giá trị, diện tích sản xuất hữu cơ hơn 174.000ha.
Sau hợp nhất, Bộ đã giảm 25/55 đầu mối (45,45%), sắp xếp lại các đơn vị theo hướng tinh gọn, hiệu quả; đồng thời hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm hoạt động thống nhất, thông suốt; công tác hoàn thiện thể chế được đẩy mạnh, đã trình và ban hành 2 luật, 19 nghị định, 4 nghị quyết, 74 thông tư; rà soát 1.055 văn bản, phân cấp 381 nhiệm vụ, cắt giảm, đơn giản hóa 208 điều kiện kinh doanh và 73 thủ tục hành chính. Chuyển đổi số được thúc đẩy toàn diện; trong đó, cung cấp 277 dịch vụ công trực tuyến; hợp nhất hạ tầng số, xây dựng trung tâm dữ liệu dùng chung; đồng bộ 61 triệu thửa đất vào cơ sở dữ liệu quốc gia. Khoa học-công nghệ đóng góp thiết thực với 461 giống mới, 216 tiến bộ kỹ thuật, 34 bằng sáng chế, giúp tăng hiệu quả kinh tế khoảng 30%. Nhiều mô hình nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh, tự động hóa cao được triển khai, xuất hiện các cánh đồng “không dấu chân”. Giai đoạn 2021-2025, ngành đã hỗ trợ khoảng 90.000 hộ nghèo, cận nghèo về nhà ở; triển khai 292 dự án bố trí, ổn định dân cư, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững.
Trong lĩnh vực quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tập trung nâng cao hiệu lực quản trị theo hướng hiện đại, minh bạch và dựa trên dữ liệu, từng bước tích hợp hệ thống giám sát tài nguyên, môi trường trên nền tảng số; đồng thời tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, tài nguyên biển, gắn với kiểm soát chặt chẽ nguồn gây ô nhiễm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo tồn đa dạng sinh học và phục hồi hệ sinh thái. Trên phương diện khí hậu, Bộ đã tham mưu ban hành và sửa đổi các văn bản liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozone; triển khai các nhiệm vụ phục vụ hình thành và vận hành thị trường các-bon, xây dựng các cấu phần kỹ thuật quan trọng như hệ thống đăng ký quốc gia và quy chế vận hành thị trường các-bon; đồng thời chuẩn bị nội dung cho NDC giai đoạn 2025-2035 (NDC 3.0).
Song song với các giải pháp giảm nhẹ, Bộ chủ động chỉ đạo công tác dự báo, cảnh báo, phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, theo dõi sát diễn biến khí tượng thủy văn để kịp thời thông tin tới người dân, hỗ trợ khôi phục sản xuất sau thiên tai, qua đó góp phần nâng cao năng lực chống chịu của nền kinh tế và bảo đảm phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.
Phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, giai đoạn 2021-2025 và đặc biệt là năm 2025, đất nước ta nói chung và ngành nông nghiệp và môi trường nói riêng đã đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn là thời cơ, thuận lợi: đại dịch Covid-19; đứt gãy các chuỗi cung ứng, thị trường bị thu hẹp; chính sách thuế quan của Hoa Kỳ; thảm họa thiên tai trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản. Tuy nhiên, với tinh thần “Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ, Tổ quốc mong đợi, bạn bè quốc tế giúp đỡ”, ngành nông nghiệp đã tập trung “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, quyết tâm vượt qua khó khăn, đạt được tất cả các mục tiêu, vấn đề như kim ngạch xuất khẩu đạt 70 tỷ USD; đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của cả nước trong phát triển kinh tế-xã hội, an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, kinh tế đối ngoại. Việt Nam trở thành quốc gia có thương hiệu về nông nghiệp.
Nông nghiệp là trụ đỡ cho phát triển kinh tế-xã hội, kiểm soát lạm phát cơ bản. Thủ tướng khẳng định nông nghiệp giúp Việt Nam thoát nghèo; công nghiệp hóa, đô thị hóa giúp chúng ta đạt GDP bình quân đầu người 5.100 USD; muốn phát triển trở thành nước phát triển có thu nhập cao thì nông nghiệp lúc nào cũng là trụ đỡ của nền kinh tế, vẫn phải coi trọng công nghiệp hóa; đồng thời dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để phát triển nhanh và bền vững.
Về mối quan hệ nông nghiệp-nông thôn-nông dân, Thủ tướng khẳng định: Người nông dân là trung tâm, chủ thể, nông thôn là nền tảng, nông nghiệp là động lực cho sự phát triển. Từ đó, khi xây dựng chính sách tam nông phải có ưu tiên, cách làm phù hợp. Tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của ngành vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Ngành nông nghiệp và môi trường có vị trí chiến lược đặc biệt,… là trụ cột của nền kinh tế, nền tảng của sinh kế và nay đã trở thành nhân tố quan trọng trong công cuộc phát triển, chuyển mình của quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới”.
Thủ tướng khái quát bằng 6 cụm từ khóa: “Bộ máy tinh gọn-Thể chế đột phá-Chuyển đổi xanh, số-Tam nông phát triển-Tài nguyên khơi thông-Kiên trì vượt khó”.
Bên cạnh những kết quả đạt được rất cơ bản, Thủ tướng nhấn mạnh “3 thách thức lớn” đang đặt ra đối với ngành nông nghiệp và môi trường: Biến đổi khí hậu gây ra những hiện tượng thời tiết cực đoan, phức tạp, khó dự báo; ô nhiễm môi trường đang là bài toán nhức nhối, chưa có lời giải; phải có giải pháp thích ứng xu hướng chuyển đổi xanh, số, tuần hoàn; về thể chế, nguồn lực, hạ tầng phải có giải pháp huy động nguồn lực, nhất là đào tạo nguồn nhân lực; huy động hợp tác công tư; thúc đẩy quản trị thông minh, đặc biệt là số hóa.
Thủ tướng nêu rõ, năm 2026, sứ mệnh của ngành nông nghiệp và môi trường trong việc góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững và bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 2 con số sẽ trở nên nặng nề hơn, cần có giải pháp, định hướng phát triển đột phá mạnh mẽ hơn. Nông nghiệp vẫn phải là trụ đỡ cho nền kinh tế, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Chúng ta phải công nghiệp hóa, số hóa ngành nông nghiệp: nông nghiệp sinh thái-nông thôn hiện đại-nông dân văn minh.
Thủ tướng đề nghị ngành nông nghiệp và môi trường quán triệt thực hiện phương châm “6 nhóm từ khóa”: quản trị hiện đại; thể chế khơi thông; khoa học phát triển; tam nông thịnh vượng; tài nguyên bền vững; môi trường an toàn và thực hiện 8 nhiệm vụ chiến lược:
Một là, tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả những chỉ đạo, định hướng của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, nhất là các chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, các nghị quyết chiến lược gần đây của Bộ Chính trị, nghị quyết của Đảng ủy Chính phủ và tới đây là Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng.
Hai là, tập trung hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch; thể chế từ điểm nghẽn thành lợi thế cạnh tranh; thể chế chuyển từ tập trung quản lý sang kiến tạo và phục vụ; thể chế làm giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.
Ba là, đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong toàn ngành; xây dựng nền tảng thương mại số, logistics hiện đại; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đồng bộ, liên thông về ngành nông nghiệp, đất đai, tài nguyên trên phạm vi toàn quốc bảo đảm “đúng-đủ-sạch-sống”, liên kết dùng chung, phục vụ đắc lực cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành (phải hoàn thành 26 cơ sở dữ liệu theo tinh thần Nghị quyết 71 và Nghị quyết 214 của Chính phủ).
Bốn là, tập trung phát triển hạ tầng chiến lược nông nghiệp, nông thôn; thúc đẩy nền nông nghiệp tăng trưởng nhanh, bền vững, sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, hiệu quả, minh bạch, công bằng; đẩy mạnh quy hoạch theo 3 trục sản phẩm: quốc gia-tỉnh-địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc; tăng cường liên kết “5 nhà”: nhà nông-Nhà nước-nhà doanh nghiệp-nhà băng-nhà khoa học; có các cơ chế, chính sách để tăng cường phát triển các doanh nghiệp nông nghiệp lớn vốn còn đang khó khăn; phát triển thủy sản là ngành mũi nhọn trong nông nghiệp, phát triển kinh tế biển, quyết tâm chống khai thác IUU; triển khai hiệu quả Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”; triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia theo chủ trương mới với tinh thần xây dựng người nông dân thời đại mới, thông minh: “Tri thức-Sáng tạo-Số hóa-Làm chủ-Bản lĩnh-Tiên phong-Khát vọng-Cống hiến”.
Năm là, đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, mở rộng thị trường quốc tế và tập trung xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam; tập trung đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm.
Sáu là, chuyển đổi tư duy, cách tiếp cận quản lý tài nguyên và môi trường từ “khai thác tối đa” sang “quản lý vốn tự nhiên”, từ việc “quản lý” sang “quản trị và tái tạo” dựa trên nền tảng tiến bộ của khoa học công nghệ; tăng cường quản lý đất lâm trường.
Bảy là, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và cải cách thủ tục hành chính.
Tám là, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả, kiên quyết xóa bỏ các khâu trung gian, tăng cường xây dựng cơ sở dữ liệu, quản lý thông minh; xây dựng đội ngũ cán bộ ngành nông nghiệp và môi trường “Bản lĩnh vững vàng-Tư duy đột phá-Am hiểu thực tiễn-Kỷ cương, liêm chính-Tận tâm, trách nhiệm-Hành động vì dân”.
Thủ tướng nhấn mạnh, sứ mệnh mà Đảng, Nhà nước, nhân dân giao phó đối với ngành nông nghiệp và môi trường trong giai đoạn phát triển mới của đất nước hết sức nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang, đòi hỏi quyết tâm chính trị rất cao, trách nhiệm rất lớn, hành động rất quyết liệt, hiệu quả.
Chúng ta mong muốn và tin tưởng rằng, bước sang năm mới 2026 với khí thế mới, động lực mới, ngành nông nghiệp và môi trường sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm qua, đoàn kết, thống nhất, đổi mới tư duy, nỗ lực hành động, quyết tâm đưa ngành gặt hái được nhiều thành tựu mới, thắng lợi mới, để góp phần xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, đội ngũ cán bộ giàu lòng yêu nước, khát vọng, diện mạo nông thôn văn minh, hiện đại và môi trường phát triển bền vững, cùng cả nước hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, tiến lên chủ nghĩa xã hội trong kỷ nguyên mới; đáp ứng với sự tin tưởng và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, sự mong mỏi và niềm tin của nhân dân.
