Chiều 17/11, Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) gặp mặt báo chí thông tin về "Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS" và "Ngày thế giới phòng chống AIDS" (1/12).
Theo báo cáo của Thạc sĩ Võ Hải Sơn, Trưởng Phòng Giám sát và Xét nghiệm, Cục Phòng chống HIV/AIDS, Việt Nam ước tính có khoảng 242.000 người nhiễm HIV trong cộng đồng. Số xét nghiệm đang báo cáo hiện mắc là 220.580 người. Tích luỹ từ năm 1990 đến nay, đã có 112.368 người tử vong do HIV/AIDS.
9 tháng đầu năm 2022, Việt Nam phát hiện 9.025 người nhiễm HIV mới, 1.378 người tử vong. Dự báo từ nay đến cuối năm, phát hiện khoảng 3.000 người nhiễm HIV.
Trong 3 năm gần đây, xu hướng phát hiện người nhiễm HIV mới tăng lên 13.000-14.000 người/năm. Số phát hiện mắc nhiều là các tỉnh phía nam, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh (28%) và đồng bằng sông Cửu Long (26%).
Tỷ lệ HIV mới phát hiện trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ (chiếm từ 84-86%). Đường lây HIV chủ yếu hiện nay là qua quan hệ tình dục không an toàn và tỷ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các năm và trở thành đường lây chính.
Theo ông Sơn, dịch HIV đã thay đổi hình thái, nếu như trước đây lây chủ yếu qua đường tiêm chích ma túy, thì nay 50% người nhiễm mới rơi vào nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM); bạn tình của người nhiễm HIV trong nhóm này là những người có nguy cơ rất cao.
Tỷ lệ lây nhiễm trong nhóm MSM rất lớn, từ năm 2015 đến nay đã tăng gấp đôi, đây là quan ngại lớn trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Dự báo HIV trong nhóm này tiếp tục gia tăng trong thời gian, bởi nhóm này lớn, các nguy cơ khác vẫn tồn tại và độ bao phủ điều trị dự phòng phơi nhiễm (PrEP) mới có 30.000 người”.
Theo lãnh đạo Cục HIV/AIDS, mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030 khó thực hiện nếu không khống chế và giảm lây nhiễm được ở nhóm MSM và nhóm thanh thiếu niên trẻ có quan hệ tình dục không an toàn.
Để đạt được mục tiêu, theo Cục HIV/AIDS cần phát hiện sớm người nhiễm mới để khống chế, khoanh vùng và kịp thời điều trị thuốc ARV để giảm tải lượng virus.
Ông Sơn nhấn mạnh, người nhiễm HIV mới khả năng lây nhiễm cao hơn 28 lần so với người nhiễm lâu vì giai đoạn này nồng độ virus cao. Khi phát hiện ca nhiễm mới, phải nhanh nhất để đưa những người này có nồng độ virus xuống thấp nhất để giảm lây nhiễm ra cộng đồng.
Theo lãnh đạo Cục HIV/AIDS, để đạt mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030, có 11 giải pháp được đề ra, trong đó trước hết cần thực hiện mục tiêu 95-95-95: 95% người nhiễm HIV biết được tình trạng HIV; 95% người biết tình trạng HIV được điều trị ARV; 95% người nhiễm HIV được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.
PGS, TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho rằng, để nâng cao ý thức tự phòng bệnh, cần tăng cường truyền thông mạnh mẽ tới người dân, đặc biệt ở nhóm MSM và nhóm thanh niên có quan hệ tình dục không an toàn.
Từ việc phát hiện hình thái lây nhiễm mới ở nhóm MSM, thời gian tới, công tác phòng, chống dịch đưa vào những lộ trình, chiến lược mới để triển khai dự phòng và điều trị được cho nhóm MSM và nhóm chuyển giới nữ.
Theo Giám đốc CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam - Eric Dziuban, kỳ thị vẫn là rào cản lớn để ngăn chặn mục tiêu quốc gia và mục tiêu toàn cầu kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030.
"Chúng ta hoàn toàn có thể thay đổi được sự kỳ thị này bằng cách tuyên truyền, giáo dục và tăng cường truyền thông cho cộng đồng những triển vọng của khoa học điều trị HIV, để người dân không kỳ thị người có H, giúp họ tự tin xét nghiệm phát hiện sớm và điều trị thuốc ARV, làm giảm lây nhiễm trong cộng đồng", Giám đốc CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam nói.
