Theo Công văn 3115/BTNMT-TCMT về việc tăng cường triển khai thực hiện các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí tại các tỉnh, thành phố đồng bằng sông Hồng, do Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân ký ban hành ngày 9-6, trong thời gian gần đây, chất lượng môi trường không khí tại một số tỉnh, thành phố khu vực miền bắc, cụ thể tại thành phố Hà Nội và một số tỉnh, thành phố lân cận thuộc đồng bằng sông Hồng có xu hướng gia tăng ô nhiễm gây ảnh hưởng đến sức khoẻ cộng đồng và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.
Nhằm kiểm soát, giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí khu vực miền bắc nói chung, khu vực Hà nội và các tỉnh, thành phố đồng bằng sông Hồng nói riêng, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo thực hiện các biện pháp cụ thể. Bên cạnh những nguyên nhân chính đã được xác định do bụi, khí thải từ các hoạt động giao thông vận tải, xây dựng, sản xuất công nghiệp với lượng thải lớn và chưa được kiểm soát hiệu quả kết hợp với yếu tố thời tiết bất lợi (nghịch nhiệt) trong giai đoạn giao mùa thì có nguyên nhân không nhỏ từ hoạt động đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch của người nông dân. Đây là hoạt động diễn ra hằng năm, lặp đi lặp lại của người nông dân khu vực nông thôn miền Bắc mà chưa có giải pháp hữu hiệu để giải quyết triệt để.
Theo đó, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Thông tin Truyền thông, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã tổ chức tuyên truyền, vận động không để người dân đốt rác thải tự phát, đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch vụ mùa. Giao các hội nông dân và phụ nữ, đoàn thanh niên tổ chức cho hội viên, đoàn viên, hộ nông dân ký cam kết không đốt rơm rạ ngoài cánh đồng.
Các tỉnh, thành phố cần xây dựng các dự án, nhiệm vụ hướng dẫn người nông dân triển khai các biện pháp thu gom tối đa, xử lý, chế biến triệt để phụ phẩm, rơm rạ sau thu hoạch thành các sản phẩm có ích.
Đồng thời, tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 18-1-2021 về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí, đặc biệt lưu ý các nhiệm vụ phải hoàn thành trong năm 2021. Xây dựng Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh theo hướng dẫn kỹ thuật của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại văn bản số 3051/BTNMT-TCMT ngày 7-6-2021.
Mặt khác, đơn vị cần tập trung xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường trong đó có quan trắc môi trường không khí thuộc quy hoạch cấp tỉnh, hoàn thành và xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền để triển khai thực hiện.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cũng cần chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, Cảnh sát Môi trường, chính quyền cơ sở cấp quận, huyện, phường, xã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm việc đốt chất thải, phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch không đúng quy định; chỉ đạo Thanh tra Giao thông, Cảnh sát Giao thông kiểm tra, xử lý nghiêm các phương tiện chở đất đá, vật liệu xây dựng, chất thải rắn sinh hoạt không che chắn, gây ô nhiễm môi trường; quy trách nhiệm cho người đứng đầu chính quyền cấp cơ sở nếu để xảy ra tình trạng đốt chất thải, chất thải rắn sinh hoạt, phụ phẩm nông nghiệp, vận chuyển vật liệu xây dựng, chất thải rắn sinh hoạt không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn.
Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng lưu ý việc thiết lập cơ chế và tăng cường trao đổi, tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh của báo chí, người dân về ô nhiễm môi trường không khí thông qua đường dây nóng của địa phương và Tổng cục Môi trường nhằm kiểm tra, xử lý kịp thời các vụ việc gây ô nhiễm môi trường theo quy định của pháp luật.
Trước đó, ngày 8-6, Tổng cục Môi trường cho biết, trong thời gian từ những ngày đầu tháng 6 đến nay, chất lượng không khí tại một số tỉnh miền bắc có xu hướng suy giảm, đặc biệt xảy ra vào ban đêm, một trong những nguyên nhân chính là hiện tượng đốt rơm rạ đang diễn ra phổ biến trong giai đoạn thu hoạch.
Tại các khu vực nông thôn, sau khi gặt lúa, rơm rạ thường được bỏ lại trên đồng ruộng và sẽ đốt vào buổi tối, vì vậy các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn PM2.5 bắt đầu tăng từ khoảng 18 giờ và đạt giá trị cực đại từ 21 giờ đến 1 giờ sáng hôm sau.
