8 giờ căng thẳng phục hồi bàn tay cho bệnh nhi
21 giờ tối ngày 17/4, cháu bé 21 tháng tuổi tại Bắc Ninh được gia đình đưa nhập Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong tình trạng bị đứt rời tay do tai nạn xảy ra với máy dập nắp cốc tại quán của gia đình.
Cháu bé nặng chừng 10kg, quần áo thấm đẫm máu đỏ, khóc lặng đi vì đau. Bố mẹ cháu gần như chết lặng trước tai nạn kinh hoàng xảy ra với con mình.
Ngay khi nhận được thông báo khẩn cấp từ Khoa Cấp cứu, Khoa Gây mê hồi sức và chống đau đã nhanh chóng thông báo với các bác sĩ ngoại khoa, cần ngừng những ca phẫu thuật cấp cứu có trì hoãn và ưu tiên cho cháu bé được mổ sớm nhất có thể. Đồng thời, mọi dụng cụ, thuốc men được chuẩn bị kỹ càng để có thể gây mê cho cháu ngay lập tức.
Ê-kíp trực tiếp thực hiện phẫu thuật là các bác sĩ Khoa Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao. Đơn vị phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ công nghệ cao cũng nhanh chóng tập trung và phân công các nhóm thực hiện sao cho thời gian thực hiện phẫu thuật ngắn nhất, bảo đảm thời gian phục hồi lại lưu thông mạch máu cho bệnh nhi.
Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Văn Minh, Phó Trưởng Khoa Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao - một trong những bác sĩ phẫu thuật chính cho bệnh nhi nhấn mạnh, bàn tay có cấu trúc giải phẫu có tính chất phức tạp chức năng tinh tế nên việc phục hồi cả giải phẫu và chức năng của người bệnh một cách hợp lý phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác nhau.
Ca phẫu thuật kéo dài gần 8 giờ khâu nối phục hồi lại toàn bộ giải phẫu cho bàn tay bị đứt lìa bao gồm đặt lại xương, đặt lại khớp, cố định xương khớp vững chắc, nối gân cơ (gồm gân duỗi và gân gấp), khâu nối các mạch máu và dây thần kinh.
Bây giờ y học thật sự quá giỏi. Trước nay tôi chỉ xem ở trong phim chứ chưa thấy ngoài đời. Lúc được gặp con tại phòng hậu phẫu tôi không biết diễn tả như thế nào để cảm ơn các bác sĩ.
Mẹ bệnh nhi xúc động chia sẻ
Bác sĩ Nguyễn Hợp Nhân, Đơn vị Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ cho biết: “Để bảo đảm cấp máu tốt nhất cho cháu và các chức năng về sau này, chúng tôi đã quyết định nối 2 động mạch và 4 tĩnh mạch, gần như phục hồi toàn bộ mạch máu. Thần kinh cũng phục hồi nguyên trạng cả về thần kinh quay, trụ giữa”.
Trường hợp đứt lìa bàn tay ở cháu bé 21 tháng tuổi có thể được xem là trường hợp đứt rời hoàn toàn bàn tay nhỏ tuổi nhất, ít được báo cáo trong y văn. Vi phẫu nối chi thể bị đứt lìa khá phức tạp, các thao tác nối lại rất khó, cần sự khéo léo, tập trung cao độ, phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm dày dặn về phẫu thuật vi phẫu.
GS, TS Nguyễn Thế Hoàng và kỳ tích trong lĩnh vực ghép chi thể
Vượt qua thách thức, mang lại bàn tay lành lặn cho cháu bé
Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Việt Dung, Trưởng Đơn vị Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ công nghệ Cao - một trong những bác sĩ phẫu thuật chính cho bệnh nhi cho biết, bất kỳ cuộc phẫu thuật nối ghép nào cũng tiềm ẩn nguy cơ thất bại, sớm nhất là tắc mạch gây hoại tử bộ phận được nối ghép.
Trường hợp này, nguy cơ cao hơn do mạch máu nhỏ và tổn thương máy dập nhựa dễ gây bỏng và tổn thương lòng mạch. Tuy nhiên, với kinh nghiệm tích lũy được, ê-kíp có niềm tin mãnh liệt rằng ca mổ sẽ thành công.
 |
Bàn tay của bệnh nhi đã hồng ấm và bắt đầu có những cử động lại của ngón tay. |
Theo chuyên gia này, kỹ thuật nối ghép các bộ phận đứt rời trên bệnh nhân nhỏ tuổi khó hơn rất nhiều so với người lớn.
Khó khăn thứ nhất là ca mổ kéo dài, kèm theo mất máu, mất dịch là một thách thức với ê-kíp gây mê hồi sức, đòi hỏi phải xử lý chính xác, kịp thời và rất cẩn trọng ở trong toàn bộ quá trình phẫu thuật.
Bên cạnh đó, các mạch máu, thần kinh ở vùng này bình thường vốn đã nhỏ bé, cần phải nối dưới kính hiển vi phẫu thuật thì trong trường hợp này, các mạch máu, thần kinh còn nhỏ hơn rất nhiều.
Thứ 3, các cấu trúc giải phẫu ở trẻ chưa ổn định, đang trong thời kỳ phát triển rất dễ bị ảnh hưởng sau này như gân, xương, sụn khớp… Vì thế, tất cả các thao tác đều rất cần sự tỉ mỉ và phải lựa chọn phương án sao cho hạn chế nhất sự ảnh hưởng này.
Cuối cùng là quá trình hậu phẫu cần sự bất động trong thời gian đầu và sau đó là tập phục hồi chức năng rất cần sự phối hợp của bệnh nhân, thì lại không dễ dàng thực hiện ở trẻ nhỏ.
Bên cạnh đó, tình trạng bệnh nhi lúc nhập viện cũng là nguyên nhân khiến các bác sĩ cũng phải đánh giá và theo dõi tỉ mỉ. Trường hợp này đã mất máu nhiều trước đó, tiên lượng thời gian phẫu thuật dài và lượng máu mất trong ca mổ lớn cũng nên các bác sĩ đã cho lĩnh máu và truyền cho cháu ngay từ sớm.
Bác sĩ gây mê Trần Xuân Bách cho biết, trong quá trình gây mê và phẫu thuật thường làm tụt nhiệt độ cho trẻ em rất nhanh, do đó ê-kíp cũng rất chú trọng việc theo dõi nhiệt độ và ủ ấm cho cháu trong và sau phẫu thuật.
Sau một ca mổ rất dài, hầu như bệnh nhi không có rối loạn gì cả về lâm sàng lẫn xét nghiệm. Bàn tay được nối lại tốt (đầu chi hồng ấm), các bác sĩ gây mê tiến hành gây tê thần kinh để giảm đau, và ngừng thuốc an thần cho bệnh nhi tỉnh dậy.
Sau 6 giờ theo dõi ổn định bệnh nhi được chuyển về Đơn vị phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ Công nghệ cao để theo dõi tiếp. Bệnh nhi vẫn đang được chăm sóc và theo dõi việc phục hồi sau mổ, bàn tay hồng ấm và bắt đầu có những cử động lại của ngón tay.
Theo các bác sĩ, với sự tiến triển tốt này, bệnh nhi có thể xuất viện sau 7-10 ngày điều trị và được tập phục hồi chức năng sớm sau 1-2 tuần sau nối ghép.
