Xe hợp đồng tung hoành, xe khách liên tỉnh gặp khó

Phương tiện nhỏ, đưa đón tận nơi, cho nên xe hợp đồng (một loại xe khách trá hình) ngày càng hoạt động rầm rộ hơn. Trong khi đó, xe khách truyền thống đang phải cầm cự khi sản lượng liên tục sụt giảm. Thực tế này đòi hỏi cơ quan quản lý phải sớm có giải pháp quyết liệt, hiệu quả hơn.
0:00 / 0:00
0:00
Cảnh sát giao thông thành phố Hà Nội kiểm tra, xử phạt các xe limousine đón trả khách tại khu vực cổng Rạp xiếc Trung ương trên phố Trần Nhân Tông. (Ảnh LÊ KHÁNH)
Cảnh sát giao thông thành phố Hà Nội kiểm tra, xử phạt các xe limousine đón trả khách tại khu vực cổng Rạp xiếc Trung ương trên phố Trần Nhân Tông. (Ảnh LÊ KHÁNH)

Theo số liệu rà soát của Thanh tra Sở Giao thông vận tải Hà Nội, hiện nay có khoảng 22 tỉnh, thành phố có xe hợp đồng thường xuyên vận chuyển khách đến Hà Nội. Có những thương hiệu xe hợp đồng mở bốn đến năm văn phòng trong nội thành để đón khách, bốc hàng, nhưng tuyến xe khách liên tỉnh trùng lộ trình lại bỏ trắng bến.

Nhà xe H.L, vận chuyển khách trên tuyến Hà Nội-Thái Nguyên, có tới năm văn phòng tại Hà Nội, cứ 30 phút có một xe di chuyển từ Hà Nội đi Thái Nguyên và ngược lại. Hay nhà xe X.E Việt Nam có năm văn phòng đại diện tại Hà Nội, đón, trả khách ngay tại văn phòng, để vận chuyển đến bốn tỉnh: Nam Định, Thái Bình, Ninh Bình và Phú Thọ. Còn nhà xe Phúc Xuyên chạy tuyến Hà Nội-Quảng Ninh có ba văn phòng tại: số 55 đường Dương Đình Nghệ, 502 đường Trần Khát Chân và 87 đường Cổ Linh. Đây cũng là một trong những thương hiệu xe khách liên tỉnh một thời là niềm tự hào của người dân "đất mỏ", chuyên tuyến Mỹ Đình-Quảng Ninh chất lượng cao. Hiện nhà xe này đã gần như bỏ bến, chỉ còn núp bóng xe hợp đồng để hoạt động như xe khách liên tỉnh.

Với lợi thế xe nhỏ, có thể luồn lách vào sâu nội đô, hàng loạt xe limousine hoạt động trong nội đô bất kể giờ cao điểm hay thấp điểm. Không chỉ gia tăng áp lực giao thông, xe khách trá hình còn gây ra những tác động tiêu cực, làm ảnh hưởng đến an toàn giao thông và trật tự đô thị. Trên các trục đường lớn của Thủ đô như Vành đai 3, Nguyễn Trãi, Xuân Thủy… không khó có thể bắt gặp những chiếc xe limousine tham gia giao thông một cách vô ý thức. Thậm chí khi vắng bóng lực lượng chức năng, có xe dừng ngay tại nút giao, đường chật để đón khách, lúc đi chậm như rùa bò, lúc lại phóng nhanh, lấn làn chèn ép tất cả các loại phương tiện khác để vượt lên trước.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội Đỗ Văn Bằng chia sẻ: "Xe khách trá hình hoạt động mạnh nhất trên các tuyến ngắn, nhưng dần dần các xe khách cùng chạy trên các tuyến dài như Nghệ An, Quảng Bình, Tây Nguyên… cũng chuyển từ trong bến xe ra đường phố đón trả khách". Nhiều địa điểm công cộng như Công viên Cầu Giấy, Công viên Thống Nhất cũng bị biến thành bến cóc của xe khách trá hình. Lúc chờ khách, xe limousine đỗ tràn lan vòng quanh công viên, bịt cả cổng vào gây ùn tắc, mất mỹ quan đô thị. Như tại tuyến phố Trần Vỹ (quận Cầu Giấy), ngay sát nghĩa trang Mai Dịch, hàng loạt văn phòng xe khách nằm san sát nhau. Hàng hóa, hành khách tràn ra hết vỉa hè, xe đỗ chiếm lòng đường, lộn xộn ồn ào từ sáng sớm đến đêm khuya gây bức xúc cho người dân, nhưng không hiểu sao vẫn ngang nhiên tồn tại.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý nhà nước về vận tải đường bộ (phần mềm quản lý xe hợp đồng, lệnh vận chuyển điện tử) hiện mới đang thực hiện xây dựng và hình thành các cơ sở dữ liệu. Số lượng hành khách đi xe tuyến cố định giảm, không thu hút hành khách do để đến bến, hành khách phải đi xe buýt hoặc taxi khá tốn kém và bất tiện. Từ đó tình trạng xe dù, bến cóc, xe hợp đồng trá hình tuyến cố định ngày càng bùng phát mạnh.

Theo lãnh đạo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, để hạn chế xe hợp đồng dạng này, trước hết cần lấp những lỗ hổng pháp lý đối với xe hợp đồng. Có quy định bất cập cần loại bỏ ngay như việc cấp phù hiệu hợp đồng cho xe khách tuyến cố định. Như vậy sẽ tạo điều kiện cho xe khách liên tỉnh bỏ bến ra chạy trá hình bên ngoài, chỉ cầm chừng giữ tuyến bằng một lượng chuyến lượt nhất định.

Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội Đào Việt Long cho rằng, cần khôi phục điều kiện bắt buộc xe hợp đồng phải báo cáo thông tin chuyến đi trước khi thực hiện về Sở Giao thông vận tải các địa phương để có cơ sở kiểm tra, giám sát. Xây dựng phần mềm thu thập, quản lý dữ liệu hoạt động của xe hợp đồng có thể dùng chung cho cả nước để lực lượng chức năng thuận tiện kiểm tra, giám sát bất cứ nơi đâu, bất cứ khi nào. Hay buộc xe hợp đồng phải kê khai giá cước như các loại hình khác để tránh cạnh tranh không lành mạnh.

Trong khi chờ các quy định được sửa đổi, nhiều ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải khách tuyến cố định cần tự nâng cao chất lượng dịch vụ, cạnh tranh sòng phẳng với xe khách trá hình. Xe khách liên tỉnh phải chấm dứt tình trạng dừng, đỗ tùy tiện, nhồi nhét, thu vé quá giá quy định, ứng xử thiếu văn minh, lịch sự với khách. Ông Đào Việt Long cho rằng, xe khách trá hình hơn hẳn xe khách liên tỉnh là có thể đưa đón khách tận nơi, tiếp cận người dân bằng mạng xã hội, nên thời gian tới, xe khách truyền thống cũng cần phải quảng bá thương hiệu qua kênh thông tin mạng xã hội; sử dụng xe trung chuyển đưa đón khách đến bến. Bên cạnh đó, các bến xe cùng doanh nghiệp vận tải bắt tay nâng cao chất lượng phục vụ, tạo mọi điều kiện tốt nhất, thoải mái nhất để thu hút hành khách, người dân đến bến. Khi cả bến và xe đều có chất lượng cao, thuận tiện, sức cạnh tranh sẽ gia tăng, đủ đối trọng với xe khách trá hình.