Xây dựng văn hóa liêm, chính

Mục đích của giáo dục liêm, chính nhằm xây dựng mỗi công dân thành người trong sạch, ngay thẳng; liêm, chính trở thành văn hóa sống và làm việc của toàn xã hội. Từ cổ chí kim, không chỉ ở phương Ðông, mà cả phương Tây cũng rất quan tâm đến giáo dục liêm, chính, mặc dù việc "định danh" liêm, chính có thể không giống nhau. Cho đến nay, giáo dục liêm, chính vẫn là vấn đề mang tính thời sự.

Ở Việt Nam, ngay sau khi giành được chính quyền, dù bộn bề công việc, nhưng tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định giáo dục liêm, chính là một trong sáu nhiệm vụ cấp bách. Từ đó tới nay, Ðảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, quy định nhằm giáo dục liêm, chính cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Văn kiện Ðại hội XIII của Ðảng nêu rõ: "Kiên trì giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức về đức tính liêm khiết, xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, lãng phí".

Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 144-QÐ/TW, ngày 9/5/2024 về "Chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới".

Tin liên quan

Tấm gương sáng về cần, kiệm, liêm, chính

Tại sao lâu nay chúng ta vẫn lo lắng về nguy cơ xuống cấp đạo đức liêm, chính của cán bộ, đảng viên? Vấn đề càng trở nên cấp thiết khi vừa qua, nhiều cán bộ, đảng viên, có cả cán bộ cấp cao vướng vào tham nhũng, tiêu cực, bị kỷ luật, xử lý hình sự.

Nhiều ý kiến cho rằng do cơ chế, chính sách, pháp luật chưa đầy đủ, chưa đồng bộ, chưa chặt chẽ. Thực tế cho thấy, cơ chế không có lỗi; qua tổng rà soát hơn 1.000 lượt văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản khác liên quan trên các lĩnh vực, chỉ có 6% trong số đó có sơ hở, bất cập.

Cũng không ít người cho rằng do khách quan, tác động tiêu cực của cơ chế kinh tế thị trường; nhưng kinh tế thị trường có ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong khi ở Việt Nam là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Vấn đề còn nằm ở nhiều phương diện khác. Các chuẩn mực đạo đức nói chung, liêm, chính nói riêng, chúng ta đã bàn nhiều và định hình tương đối rõ nét, nhưng làm thế nào để đạt được chuẩn mực đó thì lại chưa mạnh mẽ, rõ nét.

Ðể hình thành đạo đức, cao hơn nữa là văn hóa liêm, chính trong mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, "phần nhiều do giáo dục mà nên". Tuy nhiên, qua tổng kết, chỉ riêng đối với công tác giáo dục phòng chống tham nhũng cho thấy vẫn còn tình trạng nội dung, hình thức, thời lượng giảng dạy "chưa thực sự phù hợp" với cả người dạy và người học.

Nên chăng cần một chiến lược về giáo dục liêm, chính để thực hiện, phù hợp từ nhà trường, gia đình đến xã hội, từ mỗi tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, từ khi còn nhỏ và suốt quá trình trưởng thành. Trong đó, giáo dục liêm, chính cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là hạt nhân, tạo sự lan tỏa trong toàn xã hội.

Cùng với giáo dục là việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương, kiên quyết xử lý theo pháp luật đối với những hành vi vi phạm nghiêm trọng liêm, chính. Nhưng, đạo đức là lĩnh vực tư tưởng, tinh thần, không thể hình thành chỉ bằng sử dụng sức mạnh cứng mà cần có sự kết hợp hài hòa của sức mạnh mềm, trước hết là sự nêu gương của người lãnh đạo.

Bên cạnh đó liêm, chính cũng cần được nuôi dưỡng bằng các điều kiện bảo đảm, như: Sự phát triển kinh tế, chế độ, chính sách, lương bổng, môi trường xã hội,…

Ðiều cốt yếu nhất là ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện liêm, chính của mỗi cá nhân, để luôn nhớ điều cấm, giữ giới hạn, làm người trong sạch, làm việc trong sáng, trọng liêm sỉ, bất luận hoàn cảnh nào cũng không ham hố vật chất, quyền lực, biết xấu hổ khi bản thân và người thân vi phạm.

Các biện pháp để xây dựng liêm, chính phải có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình phù hợp, nhưng không thể làm xong việc này mới đến việc khác, mà phải có sự đồng bộ nhất định.

Chặng đường xây dựng văn hóa liêm, chính không đơn giản, càng không thể làm một lần; đòi hỏi phải có quyết tâm cao, bởi đó không chỉ là lối sống, cách ứng xử của mỗi con người, mà còn là hồn cốt của dân tộc, là chỉ số về chất lượng phát triển và sức mạnh mềm của quốc gia.