Vườn quốc gia Cát Tiên tiến gần đến Danh lục Xanh
Danh lục Xanh IUCN là bộ tiêu chuẩn toàn cầu cho các Khu bảo vệ và Bảo tồn, cung cấp thước đo thành công trong bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển bền vững. Tính đến năm 2022, sáng kiến này đã thu hút được sự quan tâm và tham gia của hơn 60 quốc gia trên khắp thế giới.
Trọng tâm của Danh lục Xanh là Tiêu chuẩn Bền vững Danh lục Xanh, đưa ra tiêu chuẩn toàn cầu về cách đáp ứng những thách thức quản lý các Khu bảo vệ và Bảo tồn trong thế kỷ 21. Mục tiêu của Chương trình Danh lục Xanh IUCN là công nhận và tăng số lượng các Khu bảo vệ và Bảo tồn đạt được kết quả bảo tồn lâu dài cho con người và thiên nhiên. Quyết định XIII/2 của Công ước Đa dạng Sinh học (CBD) cũng đã ghi rõ "Chương trình Danh lục xanh IUCN cho các Khu bảo vệ và Bảo tồn là một tiêu chuẩn tự nguyện nhằm thúc đẩy và khuyến khích quản lý hiệu quả các Khu bảo tồn".
Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng khích lệ trong bảo tồn đa dạng sinh học và việc tham gia Danh lục Xanh IUCN thể hiện cam kết đối với sự bền vững môi trường toàn cầu. Sau quá trình đánh giá tỉ mỉ kéo dài 2 năm, Vân Long là Khu bảo tồn đầu tiên ở Đông Nam Á được chứng nhận Danh lục Xanh.
Hiện tại ở Việt Nam có 10 khu bảo vệ và bảo tồn tham gia chương trình Danh lục Xanh gồm Vườn quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, Vườn Quốc gia Vũ Quang, Vườn Quốc gia Bạch Mã, Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu-Khe Nước Trong, Vườn Quốc gia Sông Thanh, Vườn Quốc gia Bidoup-Núi Bà, Vườn Quốc gia Cát Tiên, Vườn Quốc gia Pù Mát và Vườn Quốc gia Côn Đảo. Hai khu đang trong Giai đoạn đăng ký (Vườn Quốc gia Côn Đảo và Vườn Quốc gia Pù Mát) và các khu còn lại đang trong Giai đoạn ứng viên.
 |
Hiện tại ở Việt Nam có 10 khu bảo vệ và bảo tồn tham gia chương trình Danh lục Xanh. (Ảnh: Vườn quốc gia Cát Tiên) |
Tại các cuộc họp nhóm chuyên gia EAGL vào tháng 4 và tháng 9 năm 2023, hồ sơ Cát Tiên đã được xem xét kỹ lưỡng và toàn bộ chuyên gia EAGL đều thông qua quyết định đề cử vườn quốc gia Cát Tiên. Cơ quan thẩm định độc lập đã phê duyệt hồ sơ vào tháng 12 năm 2023 và trình lên Ủy ban Danh lục Xanh để đánh giá cuối cùng và trao danh hiệu Danh lục Xanh.
Ông Vũ Văn Hưng, Giám đốc Ban quản lý Dự án quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học thiên nhiên (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Ban quản lý các dự án lâm nghiệp được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao quản lý và triển khai các dự án quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học do cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ viện trợ không hoàn lại. Dự án bắt đầu triển khai từ năm 2021 trên địa bàn 11 tỉnh và 3 vườn quốc gia thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Dự án gồm 2 hợp phần chính: Hợp phần quản lý rừng bền vững tập trung chủ yếu tại các khu vực rừng trồng và rừng tự nhiên sản xuất.
Hợp phần bảo tồn đa dạng sinh học triển khai tập trung tại 14 khu rừng đặc dụng và 7 khu rừng phòng hộ, với mục tiêu để duy trì độ che phủ rừng và kết nối sinh cảnh nhằm bảo vệ những loài động vật đặc hữu và nguy cấp. Hợp phần này được thực hiện với đơn vị thực hiện là WWF và các đối tác khác.
Tiếp tục hỗ trợ thêm 3 vườn quốc gia đạt Danh lục xanh
Trong thời gian qua Dự án quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học thiên nhiên đã triển khai rất nhiều các hoạt động để giúp việc quản lý và nâng cao chất lượng bảo tồn và đa dạng sinh học tại các khu rừng như hoạt động tuần tra Smart, bẫy ảnh giám sát loài, tháo gỡ bẫy ảnh,…
Ngoài ra, còn một hoạt động quan trọng được dự án đưa vào triển khai trong những năm qua là hỗ trợ các vườn quốc gia, khu bảo tồn xây dựng và hoàn thiện hồ sơ trình IUCN công nhận Danh lục Xanh.
 |
Dự án quản lý rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học thiên nhiên đã triển khai rất nhiều các hoạt động để giúp việc quản lý và nâng cao chất lượng bảo tồn và đa dạng sinh học tại các khu rừng. (Ảnh Vườn quốc gia Cát Tiên). |
Đến nay đã hỗ trợ vườn quốc gia Cát Tiên hoàn thiện hồ sơ và đã được thông qua Nhóm công tác Danh lục Xanh Việt Nam (EAGL) và đang chờ phê duyệt cuối cùng bởi IUCN quốc tế.
Theo kế hoạch, trong năm 2024 và 2025 Dự án sẽ tiếp tục hỗ trợ ít nhất 3 vườn quốc gia để hoàn thiện hồ sơ xin công nhận Danh lục Xanh cho các vườn quốc gia Bidoup-Núi Bà, Bạch Mã và Cúc Phương.
Bà Annie Wallace, Giám đốc Văn phòng Biến đổi Khí hậu, Năng lượng và Môi trường của USAID Việt Nam, chia sẻ: “Các chương trình về bảo tồn đa dạng sinh học của USAID tại Việt Nam đang hỗ trợ các khu bảo tồn có phương pháp quản lý tốt, giống như các khu bảo tồn theo tiêu chuẩn Danh lục Xanh IUCN, và có các sáng kiến và thực hành tốt về bảo tồn. Kết quả từ đợt khảo sát bằng bẫy ảnh gần đây cho thấy vườn quốc gia Cát Tiên có các kết quả tốt và minh chứng một điều là những đầu tư dài hạn vào cải thiện công tác quản lý của các khu bảo tồn đem lại kết quả tích cực về bảo tồn. Đó là lý do tại sao Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam thông qua USAID đang hợp tác với vườn quốc gia Cát Tiên trong quá trình đánh giá Danh lục Xanh. USAID dự kiến sẽ tiếp tục hỗ trợ các vườn quốc gia ứng viên để đạt được danh hiệu Danh lục Xanh để chứng minh tính hiệu quả và khả năng ứng dụng của Danh lục Xanh”.
Bảo tồn động vật hoang dã ở Vườn quốc gia U Minh Thượng
Ông Phạm Xuân Thịnh, Giám đốc vườn quốc gia Cát Tiên cho biết: "Trong lúc chờ đợi kết quả từ Ủy ban IUCN quốc tế, chúng tôi cam kết luôn thực hiện các biện pháp bảo tồn toàn diện và luôn nỗ lực đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt được đặt ra bởi Danh lục Xanh, với mục tiêu trở thành một trong những điển hình của các tiêu chuẩn quốc tế về quản lý bền vững và bảo vệ đa dạng sinh học".
Hợp phần Bảo tồn Đa dạng sinh học do USAID tài trợ không chỉ đơn thuần là hỗ trợ tài chính mà còn cung cấp lộ trình để tích hợp Danh lục Xanh IUCN vào các chính sách và kế hoạch quản lý khu vực dự án, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của các khu bảo tồn, thiết lập di sản về quản lý và phục hồi môi trường.
Sự tham gia của Việt Nam vào chương trình mang tầm cỡ quốc tế như Danh lục Xanh là minh chứng cho sự cống hiến của Việt Nam trong việc bảo tồn đa dạng sinh học phong phú và thúc đẩy phát triển bền vững.
