TS. Hans Guggenheim – và bộ sưu tập Goya tặng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam:

Việt Nam là nơi thích hợp lưu giữ các tác phẩm của Goya

Những tên man rợ! Nước khắc đồng và kim khắc 155x208mm.
Những tên man rợ! Nước khắc đồng và kim khắc 155x208mm.

Sáng 3-10, ngay trước buổi khai mạc triển lãm, ông đã giành cho chúng tôi một cuộc trò chuyện ngắn.

-  Bộ tranh khắc quý giá của danh hoạ Goya được ông sở hữu trong hoàn cảnh nào và gìn giữ ra sao?

- Đây là những tác phẩm tranh khắc nằm trong serie tranh Những thảm hoạ chiến tranh của danh hoạ Tây Ban Nha Francisco de Goya, mô tả các sự kiện xảy ra trong cuộc Chiến tranh dành Độc lập tại Tây Ban Nha (1808-1814) chống lại sự xâm lược của Pháp dưới thời Napoleon.

Tôi được biết bộ tranh khắc giá trị này qua thầy giáo văn học người Tây Ban Nha của tôi vào những năm 1950. Sau đó khi sang Tây Ban Nha, tôi đã may mắn mua được toàn bộ 80 bản khắc của Goya ở đó. Bộ sưu tập hiện tại chỉ  còn 45 bức, vì tôi đã cho đi 30 bức rồi.

- Ông đánh giá như thế nào về giá trị của những tác phẩm của Goya?

Nhân dịp tổ chức trưng bày sưu tập “Những thảm hoạ chiến tranh” của Goya, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cũng kết hợp giới thiệu một phần các tác phẩm đồ hoạ của các hoạ sĩ Việt Nam về đề tài chiến tranh với mong muốn có sự tương đồng về chủ đề và kỹ thuật thể hiện. 37 tác phẩm khắc gỗ, khắc đồng của các tác giả thuộc nhiều thế hệ như Nguyễn Văn Tỵ, Huỳnh Văn Thuận, Trần Đình Thọ, Phạm Văn Đôn, Nguyễn Thụ, Cao Trọng Thiềm, Vũ Huyên, Lê Thiệp… Đây là một phần nhỏ trong bộ sưu tập về đề tài kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc mà Bảo tàng Mỹ thuật đang lưu giữ.

Triển lãm do Đại sứ quán Tây Ban Nha tại Hà Nội phối hợp với Đại sứ quán Hợp chúng quốc Hoa Kỳ và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam thực hiện.  

- Tác phẩm của Goya như một tấm gương soi. Bạn hãy nhìn những tấm gương đang treo trên tường kia và có thể thấy từng sự kiện, con người, đất nước mà bạn muốn thấy. Goya đã tạo nên một sự phản ánh mang tính phê phán và sáng tạo về chiến tranh, về những nguyên nhân, những dấu hiệu tàn bạo và về những hậu quả mà nó để lại.

Nghệ thuật của Goya đã vượt ra khỏi giới hạn về thời gian, và vì vậy, thật đáng buồn, Những thảm hoạ chiến tranh vẫn tiếp tục có giá trị hiện thực, và những xung đột vũ trang hiện nay đang làm cho những bản in này quay về với cuộc sống với đầy đủ tính mãnh liệt của chúng.

Khả năng chỉ ra được sự khủng khiếp của bất kỳ cuộc chiến tranh nào làm cho Những thảm hoạ trở thành một trong những lời yêu cầu khẩn thiết có sức mạnh nhất chống lại bạo lực từ trước đến nay.

- Lý do nào để ông quyết định triển lãm tại Việt Nam cũng như tặng một phần bộ sưu tập quý giá của mình cho Bảo tàng Mỹ thuật?

- Tôi đã sang Việt Nam năm 2007 và có dịp đến tham quan Bảo tàng Mỹ thuật. Tôi thấy đây là nơi thích hợp để trưng bày và lưu giữ những tác phẩm của Goya. Vì bộ sưu tập Những thảm hoạ chiến tranh của Goya có tính phổ thông và không chịu ảnh hưởng của thời gian nên việc trưng bày những bản khắc này lần đầu tiên trong lịch sử tại Việt Nam, một đất nước đã từng thường xuyên chịu ảnh hưởng của chiến tranh, sẽ mang một ý nghĩa đặc biệt. Ngoài giá trị thẩm mỹ thì thông điệp mà những tác phẩm này mang lại chắc chắn sẽ gây ấn tượng với công chúng. Tôi nghĩ Việt Nam là nơi thích hợp để lưu giữ bộ sưu tập tác phẩm của Goya.

- Ông đã có thời gian xem các tác phẩm ở một Bảo tàng Mỹ thuật quốc gia Việt Nam, ông có thể chia sẻ cảm nhận của mình?

- Ở đây, tôi thấy có nhiều tác phẩm quan trọng phản ánh về quá khứ và lịch sử của Việt Nam. Những người nước ngoài như tôi đã có thể hiểu hơn về đất nước các bạn qua những tác phẩm này, mà bằng cách khác không thể có được. Tôi nghĩ, nghệ sĩ cũng có vai trò như một nhà ngoại giao, là sứ giả mang những thông điệp của một dân tộc đến với thế giới. Nghệ thuật cũng không phải để cất giấu, mà phải được chia sẻ một cách hữu hiệu nhất. Tôi cũng thấy ở đây những lời giới thiệu khá ấn tượng về thế hệ nghệ sĩ trẻ của Việt Nam. Tôi mong muốn có dịp được tiếp xúc và làm việc với họ.

- Vậy dự định sắp tới của ông ở Việt Nam, nếu có, sẽ là gì?

- Tôi đang có ý định thành lập một trung tâm đồ họa ở Việt Nam. Nơi đây sẽ giảng dạy tất cả những điều liên quan về những kỹ thuật đồ hoạ, việc áp dụng những công nghệ mới trong bộ môn này. Hy vọng tôi sẽ quay lại Việt Nam vào năm sau.

- Xin cám ơn ông.

Chiều 3-10, TS Hans Guggenheim sẽ ký tặng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam bộ sưu tập tranh khắc Goya và tham dự Lễ khai mạc triển lãm. Vào tối 6-10, Hans Guggenheim sẽ có buổi diễn thuyết và thảo luận tại Viện Goethe về mối liên hệ đáng ngạc nhiên giữa thi hào Goethe và họa sĩ Goya.

Hans Guggenheim sinh năm 1924 tại Berlin trong một gia đình Do Thái. Ông bắt đầu học vẽ và có triển lãm mỹ thuật đầu tiên vào năm 1940. Guggenheim đã quyết định theo học ngành Lịch sử mỹ thuật tại New York. Sau khi tốt nghiệp năm 1956, ông làm việc cho tạp chí LIFE. Thời gian này ông đi nhiều nơi trên thế giới để vẽ và viết bài về các nghệ sĩ và các cuộc triển lãm nghệ thuật. Từ năm 1997, với Quỹ Projectguggenheim do ông sáng lập, Guggenheim đã hỗ trợ nhiều dự án nghệ thuật và thành lập các trường mỹ thuật và viện mỹ thuật tại các nước như Trung Quốc, Mali và Guatemala. Với tư cách là nghệ sĩ, tác phẩm của ông được đánh giá rất cao. Triễn lãm gần đây nhất của ông là ở Thuỵ Điển và Australia.

Một vài tác phẩm trong bộ sưu tập tranh khắc
“Những thảm hoạ chiến tranh” của Goya.

Xảy ra thường xuyên.
Nước khắc đồng và nước khắc màu
178x219mm.

Họ không muốn.
Nước khắc đồng, nước khắc màu, kim khắc, bút khắc và đánh bóng
156x209mm.

Những tên man rợ!
Nước khắc đồng và kim khắc
155x208mm.