Trải qua 30 năm hình thành và phát triển cũng như sáp nhập các đơn vị liên quan, đến nay, Viện Khoa học vật liệu là đơn vị tiên phong tập trung nghiên cứu về vật lý nano, cho ra những sản phẩm triển khai ứng dụng, đạt doanh thu lớn dựa trên công nghệ này.
Viện đã chế tạo thành công ở quy mô lớn các loại vật liệu tiên tiến như: chấm lượng tử bán dẫn, ống nano cacbon, graphene… Đây đều là những hướng nghiên cứu có thương hiệu của Viện trong cộng đồng khoa học không những ở Việt Nam mà còn cả trong khu vực và thế giới.
Đáng chú ý, Viện Khoa học vật liệu có tập thể nghiên cứu rất mạnh về vật liệu từ. Đây là loại vật liệu không thể thiếu được cho chế tạo tua bin điện gió và ô tô điện, những ngành đang rất phát triển hiện nay. Ngoài ra, Viện còn là đơn vị dẫn đầu trong việc chế tạo hạt từ, băng từ cấu trúc nano, định hướng ứng dụng trong y sinh, điện tử và nhiều ngành khác…
Hiện tại, Viện Khoa học vật liệu là đơn vị đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam có đầy đủ trang thiết bị chuyên sâu và tập hợp được đội ngũ chuyên gia nghiên cứu toàn diện về năng lượng hydro từ khâu sản xuất, tích trữ đến phát điện bằng pin nhiên liệu hydro. Đây là hướng nghiên cứu đang được cả thế giới quan tâm và được đánh giá là niềm hy vọng để thế giới đạt trung hòa cacbon vào giữa thế kỷ này.
Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, Viện đã đề xuất và được Chính phủ Cộng hòa LB Đức, UNDP của Liên hiệp Quốc tài trợ 2 dự án viện trợ không hoàn lại về phân tích hư hỏng vật liệu và chiếu sáng với số tiền thực hiện hơn 5 triệu USD. Ngoài ra, Viện còn được nhiều cơ quan nghiên cứu của Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản tài trợ số tiền nghiên cứu lên đến hàng triệu USD. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho uy tín quốc tế của Viện trong khu vực, cũng như trên thế giới.
Trong 30 năm xây dựng và phát triển, Viện đã vinh dự nhận được nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước và của Viện Hàn lâm. Trong đó, ngày 7 tháng 6 năm 2023, Viện vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng ba, vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
