Dãy núi Tam Ðảo uy nghi, hùng vĩ. Ba ngọn núi Thạch Bàn, Thiên Thị và Máng Chỉ nhô trên mây bạc như những hòn đảo lững lờ giữa mây khói. Núi rừng Tam Ðảo gắn liền với quần thể di tích danh thắng từ ngàn xưa, chùa Tây Thiên, đền Quốc Mẫu Tây Thiên và rất nhiều chùa, đền, miếu cùng di tích lịch sử được xây dựng từ hàng trăm năm nay, nằm rải rác từ chân núi tới đỉnh thiêng Tam Ðảo. Rừng núi hoang sơ, bầu không khí trong lành và những thắng cảnh đẹp như tranh thủy mạc khiến Tam Ðảo trở thành trung tâm du lịch sinh thái, văn hóa, tâm linh được nhiều người biết đến.
Tây Thiên nằm trong dãy núi Tam Ðảo. Tương truyền, Tây Thiên từng được lựa chọn để dựng ngôi cổ tự Tây Thiên Phù Nghì tràn đầy linh khí, che chở trấn an cho cả nước. Nhiều tư liệu để lại còn cho biết, Tây Thiên cũng là chiếc nôi và là nơi phát tích của Phật giáo nước nhà. Theo đó, khoảng thế kỷ III trước công nguyên, Phái bộ thứ tám của vua A Dục trên hành trình du hóa từ Ấn Ðộ đã dừng chân và bị thu hút bởi cảnh sắc nơi đây. Tên gọi "Tây Thiên" với ý nghĩa là "trời Tây, bầu trời Phật" ra đời để ghi nhớ nơi khởi phát của Phật giáo Việt Nam.
Ðến với Tây Thiên còn có nghĩa là "về với Mẫu". Mẫu ở đây chính là bà Lăng Thị Tiêu - vợ Vua Hùng thứ bảy. Ngọc phả thời Hùng Vương và những câu chuyện lịch sử chép lại rằng: Hoàng phi Lăng Thị Tiêu là người xinh đẹp, giỏi giang đã cùng Vua Hùng mở mang bờ cõi, thống nhất giang sơn, dạy dân trồng lúa, giữ lửa trong buổi bình minh của dân tộc, xây dựng một đất nước thái bình thịnh trị. Hoàng phi được sắc phong là Quốc Mẫu Tây Thiên và được thờ tự chính tại Ðền Thượng trên đỉnh núi Thạch Bàn. Bà còn được suy tôn danh hiệu Tam Ðảo Sơn Trụ Quốc Mẫu tối linh Ðại vương - Ðệ nhất thượng đẳng Phúc Thần (vị thần tối cao bảo trợ cho dãy Tam Ðảo), là hiện thân của Mẫu Thượng Ngàn (một trong bốn Thánh Mẫu Tứ Phủ chuyên trách cai quản, sáng tạo vũ trụ).
Thăm miền đất Phật này, du khách sẽ lần lượt được đến các địa danh Thiền viện Trúc Lâm, cây đa chín cội, đền Thõng, đền Cô, đền Cậu, Thác Bạc, đền Thượng... Năm nay, hệ thống cáp treo mới đưa vào sử dụng nối từ đền Cậu lên đền Thượng giúp cho du khách hành hương đất Phật được thuận lợi, an tâm, tĩnh trí thưởng ngoạn khung cảnh kỳ thú của thiên nhiên.
