Cuối thế kỷ 18, gia tộc họ Dương đến Nam Bộ lập nghiệp, tới nay đã sáu thế hệ gắn bó vùng đất trù phú này. Người đầu tiên khai thủy lập điền cho gia tộc là ông bà Dương Văn Ðạo - Nguyễn Thị Viên đến sinh sống ở vùng Nha Mân - Ðồng Tháp. Sang thế hệ thứ ba, ông Dương Văn Vị chọn vùng đất gần vàm rạch Bình Thủy làm nơi xây dựng cơ nghiệp và năm 1870 dựng ngôi nhà bằng gỗ, lợp ngói để thờ tổ tiên. Sau khoảng 30 năm sử dụng, ông đã cho dỡ bỏ và xây dựng lại. Năm 1904, ông mất, con trai út là Dương Chấn Kỷ - một điền chủ trí thức giàu có tiếp tục công việc này đến khoảng năm 1911 mới hoàn thiện. Công trình có hình khối kiến trúc độc đáo, vừa mang nét cổ kính, trang nghiêm vừa thể hiện tính phóng khoáng, trang nhã. Tới đời thứ sáu, ông Dương Minh Hiển tiếp nối truyền thống gia đình, đang sống và gìn giữ nguyên vẹn công trình tổ tiên để lại.
Công trình nhà cổ Bình Thủy nằm trong quần thể kiến trúc độc đáo, được phân bố khá đậm đặc nhưng lại rất hài hòa. Phong thủy tự nhiên được tạo bởi sông Bình Thủy và làng Long Tuyền xưa. Ngôi nhà tọa lạc trên diện tích hơn 6.000 m2 theo hướng đông - tây, nền nhà cao hơn một mét so với sân vườn. Nhà trước (năm gian) dùng làm nơi đón tiếp khách quý, được trang trí theo phong cách châu Âu. Tiếp đến là nhà giữa cũng rộng năm gian, ba gian chính được bố trí làm nơi thờ tự truyền thống, hai gian bìa dùng để ở. Nhà sau được sử dụng làm nơi sinh hoạt chung. Ngăn cách nhà trước và nhà giữa là một hệ thống bao lam và liên ba gồm nhiều con tiện và ô hộc được tạo tác bằng gỗ với các đồ án quy ước quen thuộc trong kiến trúc cổ, đồng thời cũng gần gũi đời sống người dân Nam Bộ.
Tuy kiến trúc ngôi nhà, phòng khách bài trí theo phong cách châu Âu, nhưng nơi quan trọng nhất là gian thờ lại rất thuần Việt. Ðiều này thể hiện thị hiếu thẩm mỹ tinh tường của chủ nhân, biết chọn lọc và phát huy tính hài hòa trong giao thoa văn hóa Ðông - Tây. Chính điều này đã khiến công trình không chỉ lôi cuốn nhiều du khách mà đến các đạo diễn, hãng phim cũng chọn nơi đây làm phim trường. Ðạo diễn lừng danh Jean Jacques Annaud đã từng dựng bộ phim nổi tiếng "L’Amant" (Người tình) tại đây. Khi từ giã đất Cần Thơ về Pháp, J.J.Annaud thú nhận: "Tôi đã choáng mắt trước sự tráng lệ của ngôi nhà tuyệt vời này và mong muốn nhờ điện ảnh cho thế giới biết đến nơi đây".
