Những năm qua, để xây dựng, phát triển các loại cây ăn quả, cây trồng theo hướng bền vững, tỉnh thực hiện Đề án Phát triển cây ăn quả chủ lực và cây ăn quả đặc sản hàng hóa có giá trị kinh tế cao trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đến năm 2025 và 2030; Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển nông, lâm nghiệp, thủy sản hàng hóa, theo chuỗi liên kết bảo đảm chất lượng, giá trị gia tăng cao gắn với xây dựng nông thôn mới.
Tuyên Quang đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm; mở rộng diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn (VietGAP, hữu cơ). Hiện toàn tỉnh có 1.676 ha cây ăn quả được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, trong đó, có 1.140 ha cam, 445 ha bưởi, 20 ha nhãn, 29 ha thanh long, 7 ha na, 35 ha hồng…
Huyện Hàm Yên có khí hậu và thổ nhưỡng rất phù hợp, phát triển cây cam sành. Cam ở đây có hương vị đặc trưng, thơm ngon, thanh mát. Cam sành Hàm Yên được người tiêu dùng ưa chuộng và bình chọn là sản phẩm nông nghiệp nổi tiếng của Việt Nam trong nhiều năm. Năm 2020, cam sành Hàm Yên được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận Chỉ dẫn địa lý và được tỉnh công nhận sản phẩm OCOP bốn sao. Hiện, huyện Hàm Yên có hơn 7.200 ha cam, trong đó cây cam sành chiếm tới gần 80%, còn lại là các giống cam khác như cam chanh, cam Vinh, cam V2.
Vùng cam của huyện tập trung chủ yếu ở 15 xã, thị trấn với hơn 5.600 gia đình trồng. Nhờ trồng cam, nhiều gia đình ở Hàm Yên đã thoát nghèo, vươn lên trở thành hộ khá, giàu. Hay như cây bưởi đã trở thành cây trồng chủ lực của huyện Yên Sơn với hơn 4.150 ha. Huyện Yên Sơn đã xây dựng được năm sản phẩm bưởi đạt OCOP ba sao gồm: Bưởi đường Xuân Vân, bưởi đường đặc sản Phúc Ninh, bưởi ngọt Trung Trực, bưởi da xanh Tiên Phong, bưởi ngọt Xuân Vân.
Tỉnh Tuyên Quang còn tập trung thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở sơ chế, chế biến sản phẩm cây ăn quả; thúc đẩy hình thành các chuỗi liên kết sản xuất cây ăn quả từ xây dựng vùng trồng đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Tỉnh chú trọng xây dựng nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm chủ lực, có giá trị kinh tế cao của tỉnh. Đồng thời, thực hiện tốt các chính sách liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn như: chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất; sản phẩm OCOP và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang…
Riêng với lĩnh vực nông, lâm nghiệp, thủy sản, ngành khoa học và công nghệ đã có 292 sản phẩm/dịch vụ được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, trong đó có 70 nông sản chủ lực, đặc sản được cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu và có bốn sản phẩm được cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý gồm: Cam sành Hàm Yên, chè Shan tuyết Na Hang, rượu ngô men lá Na Hang và bưởi Soi Hà Yên Sơn...
Toàn tỉnh có 296 trang trại, tổ hợp tác, hợp tác xã đang hoạt động sản xuất, kinh doanh ở lĩnh vực trồng trọt; chín mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả chủ lực, đặc sản, có giá trị kinh tế cao với diện tích hơn 240 ha, sản lượng hơn 2.000 tấn. Trong đó có ba mô hình liên kết cam, bốn mô hình liên kết bưởi, một mô hình liên kết thanh long, một mô hình liên kết lê.
Thực tế sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh những năm gần đây đã và đang khẳng định liên kết sản xuất chính là “chìa khóa” giúp xây dựng, phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bảo đảm hài hòa, ổn định lợi ích của các chủ thể tham gia. Do vậy, ngành nông nghiệp và các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường liên kết, hợp tác, tiêu thụ sản phẩm trong sản xuất nông nghiệp. Toàn tỉnh hiện có gần 100 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm đang triển khai, thực hiện. Các sản phẩm tham gia liên kết bao gồm mía, dưa chuột, ớt, ngô, chè, sachi, cà gai leo, cây gai xanh, gia súc, gia cầm... Từ những liên kết này, đã tiêu thụ được 16.110 tấn sản phẩm nông sản cho nông dân.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Văn Việt cho biết: Ngành nông nghiệp và các địa phương trong tỉnh đã tích cực trong việc tìm kiếm các doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện chuỗi liên kết sản xuất để góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh, sản xuất và giúp người dân địa phương tiêu thụ nông sản. Để các mô hình, chuỗi liên kết không bị manh mún, đứt gãy, thay vì xây dựng các chuỗi giá trị thông thường, các doanh nghiệp, hợp tác xã cần chú trọng xây dựng chuỗi giá trị theo hướng chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn.
