Từ 1-6, thực hiện Quy trình thủ tục hải quan mới

Tổng cục Hải quan vừa có quyết định số 874/QÐ-TCHQ ban hành kèm theo Quy trình thủ tục hải quan mới đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thương mại, áp dụng từ 1-6, thay thế Quyết định số 1951/QÐ-TCHQ ngày 19-12-2005.

Về cơ bản, Quy trình thủ tục hải quan mới ngắn gọn, khoa học hơn, minh bạch hóa trách nhiệm và quyền hạn của từng cán bộ công chức hải quan. Quy trình đã rút ngắn tối đa thời gian làm thủ tục hải quan, tạo thông thoáng mà vẫn chặt chẽ trong quản lý.

Ngày 19-12-2005, Tổng cục Hải quan ra Quyết định số 1951/QÐ-TCHQ ban hành kèm theo quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK thương mại. Sau gần năm tháng thực hiện, về cơ bản quy trình  thủ tục hải quan theo Quyết định 1951 đã đáp ứng được yêu cầu cải cách về thủ tục hành chính, phù hợp tinh thần sửa đổi, bổ sung của Luật Hải quan. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, vẫn còn một số vướng mắc cần giải quyết để tạo thông thoáng hơn cho hoạt động XNK.

Các vướng mắc thể hiện trong việc ký quyết định thông quan hàng hóa; trong việc luân chuyển bộ hồ sơ hải quan khi có quyết định thay đổi hình thức, mức độ kiểm tra hải quan. Ðặc biệt là đối với các chi cục hải quan có lượng tờ khai XNK lớn, việc thông quan hàng hóa lại do lãnh đạo chi cục quyết định ký xác nhận và đóng dấu, cứ mỗi bộ hồ sơ phải có bốn chữ ký, vì vậy áp lực công việc với lãnh đạo Chi cục quá lớn, nhất là đối với những đơn vị  hải quan có lưu lượng hàng hóa XNK lớn như: Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh...  Do hạn chế  cơ bản này mà Tổng cục Hải quan ban hành quy trình thủ tục hải quan mới thay thế  quy trình cũ, nhằm tiếp tục cải cách thủ tục hành chính.

Quy trình mới gồm năm bước cơ bản để thông quan hàng hóa. Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra sơ bộ hồ sơ, đăng ký tờ khai, quyết định hình thức, mức độ kiểm tra; Bước 2: Kiểm tra chi tiết hồ sơ, giá, thuế; Bước 3: Kiểm tra thực tế hàng hóa; Bước 4: Thu lệ phí hải quan, đóng dấu "đã làm thủ tục hải quan" và trả tờ khai; Bước 5: Phúc tập hồ sơ.

Về hình thức, Quy trình mới  đã bổ sung thêm phần quy định chung để rạch ròi trách nhiệm và quyền hạn của từng công chức hải quan, lãnh đạo Chi cục trong thực hiện Quy trình; đưa ra các nguyên tắc, các yêu cầu bắt buộc khi triển khai thực hiện. Quy trình thủ tục mới cụ thể hóa đến mức cao nhất và đơn giản hóa ở mỗi bước, đồng thời ứng với  mỗi bước còn quy định rõ trách nhiệm và quyền hạn của  từng công chức, qua đó công chức biết rõ mình phải làm những gì và có quyền làm gì.

Sau khi công chức hải quan bước 1 nhập các thông tin vào máy tính, thông tin được  tự động xử lý theo chương trình hệ thống quản lý rủi ro và đưa ra Lệnh hình thức, mức độ kiểm tra. Lệnh hình thức, mức độ kiểm tra hải quan được  lãnh đạo chi cục duyệt, quyết định đối với cả ba luồng hồ sơ: xanh, vàng, đỏ.

Ðiểm mới ở đây là lãnh đạo chi cục quyết định hình thức, mức độ kiểm tra  dựa trên cơ sở thông tin của  chương trình quản lý rủi ro và các thông tin có được tại thời điểm kiểm tra hải quan; khi  quyết định thì phải  ghi rõ  lý do và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Một điểm mới nữa là nếu  trước kia lãnh đạo chi cục mới được ký thông quan hàng hóa, thì nay Quy trình  thủ tục hải quan mới đã cho phép công chức hải quan được quyền ký thông quan hàng hóa ở mỗi bước.

Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc gì, công chức  phải ghi rõ, ký tên chịu trách nhiệm về kết luận của mình. Tuy nhiên, việc tăng quyền hạn cho công chức ở mỗi bước của quy trình đồng nghĩa với việc đòi hỏi mỗi công chức làm việc có trách nhiệm hơn và phải có trình độ thì mới thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Trong trường hợp cần xem xét lại hồ sơ thì trách nhiệm của từng cán bộ đã được thể hiện rõ. Quy trình thủ tục hải quan mới đã khắc phục được tình trạng hồ sơ phải quay đi quay lại nhiều lần.

Sau khi lãnh đạo chi cục quyết định hình thức, mức độ kiểm tra, hồ sơ được luân chuyển đến các bước tiếp theo của quy trình. Nếu lô hàng không có vấn đề gì vướng mắc hoặc sai phạm, công chức hải quan bước nào hoàn tất công việc của bước đó và ký thông quan cho lô hàng, không phải quay về xin ý kiến lãnh đạo chi cục như trước kia. Như vậy, điều này không chỉ có ý  nghĩa với công chức hải quan  mà đã rút ngắn thời gian làm thủ tục cho doanh nghiệp, cũng có nghĩa là giảm bớt chi phí cho doanh nghiệp, tạo thông thoáng cho hoạt động XNK thương mại.