Ninh Sơn đang phát triển từng ngày, nơi đây có đường vành đai 4 đi qua (đường vành đai đi qua Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh, Bắc Giang).
Trong niềm hứng khởi thi đua sản xuất, xây dựng nông thôn mới, Ninh Sơn cũng tích cực phát huy giá trị các làn điệu quan họ, vốn được coi là “đặc sản” của miền quê này.
Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Nạp chia sẻ: “Riêng xã tôi có 4 làng quan họ cổ là Hữu Nghi, Giá Sơn, Nội Ninh, Mai Vũ, có 6 người được phong danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Đó là niềm tự hào, cũng là động lực để chúng tôi mang tình yêu, tiếng hát đi giao lưu, quảng bá, giữ gìn vẻ đẹp quê hương, truyền dạy lời ca, động viên cháu con học tập tiến bộ, chăm chỉ, ngoan ngoãn…”.
Qua tìm hiểu, từ nhiều năm qua, ở cả 4 làng của Ninh Sơn đều có Câu lạc bộ dân ca quan họ, sau đó phát triển lên, đến nay cả 7 làng trên địa bàn xã đều có Câu lạc bộ dân ca quan họ với tổng số hơn 200 thành viên.
 |
Quan họ là món ăn tinh thần độc đáo của người dân Ninh Sơn. |
Các câu lạc bộ có ban chủ nhiệm, xây dựng quy chế hoạt động, nề nếp thu hút được nhiều liền anh, liền chị ở nhiều lứa tuổi tham gia sinh hoạt. Đồng thời xã có 1 câu lạc bộ chung để thường xuyên phục vụ giao lưu, biểu diễn trong các dịp lễ, xuân, hội nghị.
Bên cạnh phát huy mô hình câu lạc bộ tại các thôn, Ủy ban nhân dân xã Ninh Sơn đã nhân rộng và mở rộng mô hình truyền dạy tại các trường học.
Ủy ban nhân dân xã đã ban hành kế hoạch phối hợp các trường học trên địa bàn xã (trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở) trên địa bàn trong việc truyền dạy hát quan họ cho học sinh. Hạt nhân nòng cốt trong công tác truyền dạy là các nghệ nhân quan họ, các liền anh, liền chị thành viên Câu lạc bộ dân ca quan họ các thôn.
Khi đủ điều kiện, Câu lạc bộ dân ca quan họ của các trường học được thành lập dưới sự chỉ đạo của Ban Giám hiệu các nhà trường, được học hát quan họ dưới sự dạy dỗ của các thầy, cô bộ môn âm nhạc, của các nghệ nhân quan họ giàu kinh nghiệm.
Rộng hơn, với mong muốn khơi nguồn và phát triển tài năng cho các bé ngay từ lứa tuổi thiếu nhi, mới đây Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện Việt Yên phối hợp các cơ quan, đơn vị trong và ngoài huyện tổ chức lớp truyền dạy dân ca quan họ cho thiếu niên và nhi đồng.
Từ đó, giúp các em phát huy sở trường, năng khiếu của mình về nghệ thuật để từ đó nuôi dưỡng ước mơ trở thành người nghệ sĩ chuyên nghiệp. Tham gia lớp học có gần 40 em học sinh đến từ các xã, thị trấn trên địa bàn huyện.
 |
Nhiều học sinh Ninh Sơn (Việt Yên) không chỉ học giỏi mà hát quan họ cũng hay. |
Việc truyền dạy quan họ trong gia đình cũng được các nghệ nhân chú trọng.
Nghệ nhân Ưu tú Đàm Thị Bùi, người làng Nội Ninh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca quan họ Ninh Sơn, tâm sự: “Phải nói rằng, từ những năm qua, công tác giữ gìn, bảo tồn và phát huy loại hình nghệ thuật truyền thống của địa phương - dân ca quan họ được duy trì, hoạt động dưới nhiều hình thức hiệu quả. Như bà tôi dạy cho bố, mẹ tôi, và mẹ tôi lại dạy cho tôi. Sau đó, tôi lại dạy cho các con, cháu. Rất nhiều người trong các làng biết hát. Từ đó lan tỏa sang các làng khác ở Việt Yên. Nhờ thế mà quan họ sống mãi”.
Nghệ nhân Ưu tú Đoàn Thị Tình (96 tuổi), mẹ bà Bùi vẫn minh mẫn, trò chuyện rôm rả, lúc cao hứng vẫn hát hướng dẫn cho cháu, chắt.
Theo cụ Tình, trước kia, người ta không gọi là câu lạc bộ quan họ như bây giờ mà gọi “bọn quan họ” (tốp, nhóm). Mỗi khi làng mở hội, các liền anh liền chị lại cùng bọn hát giao duyên; khi đi làm đồng, hái rau, cắt cỏ mọi người cũng tranh thủ hát đối.
Những năm qua, Ủy ban nhân dân xã Ninh Sơn đã tổ chức nhiều chương trình liên hoan văn hóa, văn nghệ gắn với công tác bảo tồn dân ca quan họ, vinh danh các nghệ nhân.
Ông Thân Văn Tuân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ninh Sơn, cho hay: “Hằng năm, chúng tôi đều tạo điều kiện, phát hiện, bồi dưỡng các cá nhân có năng khiếu hát tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ, liên hoan, hội thi, hội diễn. Đặc biệt cử các thành viên tham gia hát giao lưu ngày hội làng, dịp đầu xuân, Liên hoan hát Quan họ được tổ chức tại chùa Bổ Đà... Các nghệ nhân quan họ đã phát huy tích cực vai trò của mình trong sinh hoạt giao lưu văn hóa nghệ thuật, đặc biệt là việc truyền dạy và phát huy giá trị di sản”.
Hiện nay, xã Ninh Sơn chưa có “nhà chứa” quan họ, không gian diễn xướng quan họ chủ yếu là gắn với các ngôi đình.
Trên địa bàn xã Ninh Sơn có 11 di tích đã được xếp hạng, trong đó có 7 ngôi đình và 4 ngôi chùa. Những năm gần đây, thực hiện đề án bảo tồn tích gắn với việc phát huy các giá trị di sản văn hóa, xã Ninh Sơn luôn quan tâm đầu tư cho công tác trùng tu, tu bổ di tích. Vừa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh của nhân dân địa phương, vừa bảo đảm không gian diễn xướng quan họ. Tiêu biểu như Đình Nội Ninh, được tu bổ và đi vào sử dụng năm 2018, là không gian để các câu lạc bộ dân ca quan họ thuận tiện trong việc sinh hoạt, truyền dạy và đón du khách.
Ninh Sơn đang tích cực xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu theo lĩnh vực nổi trội về văn hóa. Các nghệ nhân, liền anh, liền chị, các em học sinh yêu quan họ cũng đang chung tay xây dựng quê hương, gìn giữ dân ca quan họ bằng tình yêu nhiệt huyết.
Ông Thân Văn Tuân, bày tỏ: “Việc lựa chọn văn hóa, cụ thể là quan họ là một trong những điểm nhấn về xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, cũng là động lực để chúng tôi phát huy tốt hơn nữa di sản quan họ”.
