Tiếng rao của những người thu gom đồng nát đã trở thành một phần quen thuộc, gắn bó với nhịp sống từ nông thôn đến thành thị. Nghề đồng nát, dù mang tính chất phi chính thức, lại đảm nhận vai trò tiên phong trong việc xử lý và tái chế rác thải nhựa – một vấn đề nhức nhối trong bối cảnh đô thị hóa và tiêu dùng gia tăng tại Việt Nam.
Cuộc thi mỹ thuật “Đồng nát ve chai và tương lai của rác thải nhựa” được tổ chức bởi Viện Đào tạo và Hợp tác quốc tế, Đại học Kiến trúc Hà Nội; Công ty Cổ phần VietCycle, cùng sự đồng hành của Chương trình Hành động Toàn cầu về nhựa.Triển lãm thu hút sự tham gia của 30 tác giả với gần 60 tác phẩm ở đa dạng thể loại như: Đồ họa tranh in, tranh màu nước, điêu khắc, nghệ thuật sắp đặt, nhiếp ảnh nghệ thuật, in độc bản…
Các tác phẩm phản ánh một cách sinh động đời sống của những người làm nghề thu gom đồng nát cũng như những tác động xấu của rác thải nhựa tới với kinh tế, xã hội, môi trường và sức khỏe con người.
 |
Câu chuyện về rác thải nhựa được kể bằng đa dạng thể loại như: tranh in, in khắc cao su, nghệ thuật sắp đặt. |
Kết quả chung cuộc, giải Nhất được trao cho tác giả Eloise Saliou với tác phẩm “Núi rác”; giải Nhì thuộc về tác phẩm “Bàn tiệc rực cháy” của tác giả Mahe Brillant. Hai giải Ba được trao cho các tác phẩm “Bãi rác bốc cháy” của tác giả Anouk Drain và “Kẻng sắt” của tác giả Nguyễn Mai Trà.
 |
Tác phẩm "Núi rác" của tác giả Eloise Saliou. |
 |
Tác phẩm “Bàn tiệc rực cháy” của tác giả Mahe Brillant. |
 |
Tác phẩm “Bãi rác bốc cháy” của tác giả Anouk Drain. |
 |
Tác phẩm “Kẻng sắt” của tác giả Nguyễn Mai Trà. |
Chia sẻ về tác phẩm của mình, tác giả Nguyễn Mai Trà chia sẻ: "Tác phẩm của tôi sử dụng bao gồm chai lọ và các mảnh thủy tinh tái chế trên nền tấm mica. Kính đã qua sử dụng trên thị trường hiếm khi được thu gom và tái chế bằng cách định hình lại vì chi phí xử lý cao hơn so với việc làm mới từ đầu. Tôi hy vọng rằng thông qua hình thức nghệ thuật này, có thể biến thủy tinh thành vật liệu tái sử dụng hiệu quả và giảm thiểu chất thải ảnh hưởng đến môi trường".
Trong khuôn khổ triển lãm cũng đã diễn ra buổi tọa đàm với sự tham gia của các chuyên gia cùng những người đang làm nghề thu gom đồng nát, ve chai. Các chuyên gia cho rằng: Những người làm nghề thu gom đồng nát chính là "bộ lọc đầu tiên" trong chuỗi giá trị nhựa, giúp tách biệt các vật liệu có thể tái chế khỏi rác thải hỗn hợp. Họ là cầu nối đưa rác thải nhựa từ các hộ gia đình, cửa hàng và cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ đến các đơn vị tái chế trong nước. Điều này giúp tối ưu hóa dòng chảy vật liệu trong chuỗi giá trị nhựa, bảo đảm tính liên tục và bền vững của hệ sinh thái tái chế.
Buổi tọa đàm cũng nêu lên thực trạng: Hiện nay nghề đồng nát vẫn chưa được nhìn nhận đúng mực về giá trị kinh tế và môi trường mà nó mang lại. Hầu hết người lao động trong ngành phải đối mặt với những thách thức lớn, từ điều kiện làm việc bấp bênh, thu nhập thấp, đến việc thiếu các chính sách hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi. Trong bối cảnh này, việc nâng cao nhận thức xã hội và tạo điều kiện phát triển cho lực lượng lao động này sẽ không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn – giải pháp bền vững trước vấn nạn ô nhiễm rác thải nhựa ngày càng gia tăng.
 |
Các khách mời chia sẻ nhiều ý kiến tâm huyết nhằm bảo vệ môi trường. |
 |
Những người làm nghề thu gom đồng nát, ve chai đang là những "chiến binh xanh" góp phần giảm thiểu rác thải ra môi trường. |
Triển lãm “Đồng nát ve chai và tương lai của rác thải nhựa” không chỉ là một sự kiện nghệ thuật mà còn nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về trách nhiệm cá nhân đối với vấn đề rác thải nhựa, khuyến khích những hành động thiết thực như phân loại rác tại nguồn để cải thiện hiệu quả tái chế và giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường. Sự kiện cũng là lời tri ân gửi đến những người lao động thu gom - những nhân tố tiên phong trong việc xây dựng nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
