Thông tin từ cơ quan chức năng
Theo báo cáo kiểm tra, xác minh thực tế tình hình sản xuất tỏi tại thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận, trong vụ đông-xuân 2022-2023, toàn thôn trồng 35ha, chiếm 85% diện tích toàn huyện; năng suất bình quân ước 70 tạ/ha, giảm 15% so kế hoạch; sản lượng ước 245 tấn giảm 14% so kế hoạch và giảm 26% so cùng kỳ năm trước.
Giá bán tỏi tươi (từ tháng 1 và 2/2023) là 70.000-80.000 đồng/kg, tăng 2.000-5.000 đồng/kg so cùng kỳ năm 2022; giá bán tỏi khô là 200.000 đồng/kg, tăng 20.000 đồng/kg so cùng kỳ năm 2022. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận cho rằng, giá thu mua tỏi tươi loại 1 hiện nay ở khoảng 70.000-90.000 đồng/kg và tỏi tươi loại 2 khoảng 35.000-40.000 đồng/kg là tương đối cao và ổn định so giá bán năm 2022 và tăng từ 10.000-20.000đ so hai năm 2020 và 2021.
Là cây đặc thù được trồng 1 vụ/năm (tháng 11 và 12 năm trước đến tháng 2 và 3 năm sau). Trong điều kiện thời tiết thuận lợi cây tỏi cho năng suất bình quân từ 0,9-1 tấn/ha. Vụ đông-xuân 2022-2023, sản lượng tỏi tại xã Vĩnh Hải, bình quân đạt 70 tạ/ha, sản lượng ước đạt 245 tấn, giảm 14% so cùng kỳ. Nguyên nhân, do trong tháng 12/2022, tình hình mưa diễn biến phức tạp, kéo dài gây ngập úng cục bộ, làm thiệt hại nhiều loại cây trồng, trong đó có hơn 25% diện tích tỏi.
Mặc khác, do một số hộ dân trồng sớm (vào tháng 9 và tháng 10) để thu hoạch vào tháng 1/2023, bán vào dịp Tết Nguyên đán nên các diện tích trồng sớm chịu ảnh hưởng khi gặp mưa to kéo dài làm cây sinh trưởng kém, dẫn đến năng suất và sản lượng tỏi giảm.
Trong khi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, giá tỏi tăng từ 2.000-5.000 đồng/kg so cùng kỳ năm 2022 thì ngược lại, tại biên bản làm việc vào ngày 8/2/2023 của các đại diện, gồm: Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Ninh Hải, Phòng Nông nghiệp huyện Ninh Hải, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hải và đại diện Hội Nông dân xã Vĩnh Hải lại xác định giá tỏi năm 2023 giảm nhẹ từ 2.000-5.000 đồng/kg so cùng kỳ năm 2022. Vậy, thông tin nào sát với thực tế?
Cùng với đó, tại biên bản này cũng xác định các diện tích trồng sớm bị ảnh hưởng nặng do các đợt mưa lớn cuối năm 2022, năng suất đạt từ 60-70 tạ/ha; cá biệt có những hộ có diện tích thuộc vùng trũng, khó thoát nước, năng suất tỏi gần như mất trắng. Vì vậy, vụ tỏi năm 2023 được đánh giá là “mất mùa”. Điều này, địa phương ghi nhận theo thông tin phản ánh của nhà báo, nhưng đây là đánh giá trên một số diện tích trồng sớm và một số diện tích có địa hình trũng thấp chịu ảnh hưởng nhiều do đợt mưa lớn cuối năm 2022...
Đáng chú ý, theo Công văn số 701/UBND-KT ngày 17/2/2023 của Ủy ban nhân dân huyện Ninh Hải gửi đến Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Ninh Thuận với nội dung “Trả lời thông tin phản ánh của báo chí ngày 7/2/2023” cũng đã xác định các diện tích trồng sớm chịu ảnh hưởng nhiều khi gặp các đợt mưa lớn kéo dài làm cây sinh trưởng phát triển kém, dẫn đến năng suất và sản lượng tỏi giảm...
Báo chí sát với thực tế
Ngày 13/2, chúng tôi trở lại thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, nhiều nông dân nơi đây rất bức xúc với nội dung báo cáo của đơn vị và thêm một lần nữa khẳng định giá tỏi tươi được cho là loại 1 bán tại vườn là 68.000 đồng/kg, hiếm lắm mới có tỏi đẹp được thương lái thu mua với giá 70.000 đồng/kg.
Chị Nguyễn Thị Ngân ở thôn Thái An nói: “Giá tỏi loại 1 của gia đình đã thu hoạch vừa qua chỉ bán 68.000 đồng/kg, tỏi loại 2 giá 35.000 đồng/kg. So giá thu mua đầu vụ tỏi năm ngoái thì giá tỏi năm nay vẫn thấp hơn. Đối với tỏi có giá 70.000-90.000 đồng/kg không phải là không có, nhưng đó là giá bán mà các cơ sở kinh doanh du lịch mua lại của thương lái để bán cho du khách. Riêng giá tỏi loại 1 mà thương lái thu mua tại vườn của nông dân chỉ 68.000 đồng/kg”.
Chị Nguyễn Thị Mỹ Hương cho biết, do mất mùa, chất lượng tỏi xấu, củ nhỏ nên thu hoạch đầu vụ chỉ bán với giá 65.000 đồng/kg, không cao hơn năm trước. Tỏi bán với giá 70.000 đồng/kg rất hiếm, còn lại chỉ bán giá 35.000-68.000 đồng/kg”.
Để thông tin khách quan và đa chiều, phóng viên Báo Nhân Dân đã gặp chị Nguyễn Thị Ngọc Hà, anh Đỗ Dầu... cùng bà con cho biết, năm nay, người trồng tỏi lâm vào cảnh lỗ nặng. Từ đầu vụ đến nay, thu hoạch xong chỉ bán được vài triệu đồng để vớt vát, bù lỗ, không có lãi. Nhà nông có bao nhiêu nói bấy nhiêu, không hề giấu diếm.
Nông dân Đỗ Dầu bức xúc nói: “Không có chuyện tỏi tươi giá 80.000-90.000 đồng/kg. Nếu ngành chức năng xuống tận nơi để khảo sát thì nhà nông sẵn sàng báo giá, năm nay làm tỏi rất khó khăn”.
Theo phản ánh của nông dân, mặc dù tỏi mất mùa, mất giá nhưng những ngày qua chưa thấy ngành chức năng xuống tận nơi để kiểm tra, rà soát và có định hướng cho nông dân trồng tỏi.
 |
Ông Nguyễn Khắc Phòng, Giám đốc Hợp tác xã tổng hợp nông nghiệp Thái An, trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân vào chiều 13/2/2023. |
Trao đổi với ông Nguyễn Khắc Phòng, Giám đốc Hợp tác xã tổng hợp nông nghiệp Thái An, ông Phòng nói: “Vụ mùa năm nay, bà con trồng tỏi ở Thái An bị mất mùa nghiêm trọng do thời tiết và sâu bệnh. Hiện, nông dân đang rất lo lắng không có tỏi giống để tái sản xuất cho vụ tỏi kế tiếp”.
Theo ông Phòng, giá tỏi đầu vụ Tết Nguyên đán năm nay có thấp hơn, bởi vì tỏi quá xấu, không được như mọi năm, bà con thu hoạch phần lớn bị hư hỏng nên giá thấp.
Ngày 14/2, tại buổi làm việc với Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận Trương Khắc Trí, để làm rõ câu chuyện cơ quan này cho rằng thông tin trên Báo Nhân Dân chưa sát với thực tế. Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Trương Khắc Trí cho biết, Đoàn công tác đi kiểm tra, xác minh có đến cơ sở nhưng không gặp những nông dân đã phản ánh về tỏi mất mùa, mất giá nêu trong bài báo. Đoàn đi khảo sát về năng suất và giá mang tính bình quân chung.
 |
Phóng viên Báo Nhân Dân phỏng vấn ông Nguyễn Hàn, Trưởng thôn Thái An tại khu vực trồng tỏi của người dân. |
Ngày 15/2, phóng viên Báo Nhân Dân gặp lại ông Nguyễn Hàn, Trưởng thôn Thái An, ông Hàn bức xúc nói: “Tôi và nông dân nơi đây rất bức xúc khi nghe thông tin Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận cho rằng Báo Nhân Dân phản ánh về chuyện tỏi mất mùa, mất giá là chưa sát với thực tế. Tôi xác nhận vào ngày 6/2/2023, chính tôi là người đưa các phóng viên đến tận rẫy trồng tỏi của nhiều nông dân quay phim, chụp ảnh, phỏng vấn và sự việc này là đúng sự thật. Toàn thôn có 140 hộ trồng, trong đó, có 70 hộ bị thất thu năng suất 70%, 30 hộ thất thu 50% và 20 hộ thất thu từ 20-30% là chính xác. Từ thời điểm báo chí phản ánh đến nay, chúng tôi vẫn chưa thấy đoàn công tác tỉnh xuống khảo sát".
Ngày 20/2, phóng viên Báo Nhân Dân trao đổi qua điện thoại với chị Lê Thị Lập, thương lái trực tiếp thu mua tỏi của một số nông dân tại thôn Thái An cho biết, năm nay, tỏi mất mùa hơn năm trước, củ tỏi nhỏ hơn nhiều, nên thương lái cũng dựa theo hiện tại thời điểm đó để thu mua với giá 68.000 đồng/kg (đối với tỏi có kích thước tạm cho là loại 1). Khi hút hàng thì thương lái mới mua 70.000 đồng/kg.
Sự việc đã rõ, Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận cần chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận sớm có giải pháp để hỗ trợ nông dân an tâm sản xuất vào những mùa vụ tiếp theo.
