Bước tiến mới trong tiến trình hòa bình, hòa giải tại Phi-li-pin

Ngày 16-6 vừa qua, lực lượng phiến quân Hồi giáo lớn nhất tại Phili-pin - Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Mô-rô (MILF) - đã bắt đầu quá trình giải giáp. Đổi lại, phía Chính phủ bảo đảm tạo thuận lợi cho họ hòa nhập cộng đồng. Đây là bước tiến mới nhằm thực hiện lộ trình hòa bình và phát triển cho khu vực miền nam nước này.

Các tay súng MILF ở Min-đa-nao. Ảnh AP
Các tay súng MILF ở Min-đa-nao. Ảnh AP

Tổng thống Phi-li-pin B.A-ki-nô đã tham dự buổi lễ giao nộp vũ khí từ 145 tay súng MILF cho Cơ quan Giải giáp độc lập (IDB) được thành lập để giám sát tiến trình này. Số vũ khí được giao nộp bao gồm các loại súng trường M14, súng phóng lựu, súng bắn tỉa, súng máy hạng nặng, súng cối cùng nhiều loại vũ khí khác. Các tay súng giải giáp đợt này trong độ tuổi từ 41 đến hơn 60, từng giữ nhiều vị trí khác nhau trong Lực lượng vũ trang Hồi giáo Bang-xa-mô-rô của MILF. Sau khi thực hiện giải giáp vũ khí, mỗi tay súng MILF sẽ nhận được hơn 500 USD, một thẻ bảo hiểm y tế của Chính phủ và được hưởng các gói an sinh xã hội, trợ cấp giáo dục cùng nhiều chương trình kinh tế xã hội khác.

Tháng 3-2014, Chính phủ Phi-li-pin và MILF đã ký Thỏa thuận Toàn diện về khu vực Bang-xa-mô-rô (CAB), chấm dứt 45 năm xung đột đã khiến 120 nghìn người chết và hơn hai triệu người mất nơi ở. Đây là bước ngoặt có ý nghĩa lịch sử sau nhiều năm ròng rã đàm phán với sự trung gian hòa giải của Ma-lai-xi-a, mở ra thời kỳ phát triển mới cho vùng đất giàu tài nguyên ở bán đảo Minđa-nao, miền nam đất nước. Theo thỏa thuận hòa bình lịch sử nói trên, hai bên sẽ thành lập một khu vực tự trị Hồi giáo vào giữa năm 2016, khi nhiệm kỳ sáu năm của Tổng thống A-ki-nô kết thúc. Đổi lại, 12 nghìn thành viên của MILF sẽ hạ vũ khí và tham gia tiến trình hòa bình, hòa giải và hòa hợp dân tộc. Khu vực tự trị Hồi giáo Min-đa-nao hiện gồm năm tỉnh ở miền nam Phi-li-pin, sẽ trở thành khu vực được gọi là Bang-xa-mô-rô có nhiều quyền hạn hơn, cùng với nguồn tài chính và diện tích lớn hơn. Các tay súng MILF phải chấm dứt bạo lực, giải giáp quân số và vũ khí cũng như tái xây dựng cộng đồng để có quyền tự trị rộng lớn hơn. Chính phủ của Tổng thống A-ki-nô cam kết thực hiện nhiệm vụ đưa chính quyền chuyển giao Bang-xamô-rô đi vào hoạt động trong năm 2015 và tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân tại khu vực này vào năm 2016.

Min-đa-nao là vùng đất giàu tài nguyên thiên nhiên mà chỉ tính riêng trữ lượng khoáng sản chưa khai thác cũng ước tính hơn 310 tỷ USD, trở thành "miền đất hứa" cho đầu tư trong các ngành mỏ, trồng trọt, năng lượng và cơ sở hạ tầng... nhưng lâu nay chỉ là một vùng đất chậm phát triển, nghèo nàn do xung đột triền miên. Tiến trình đàm phán hòa bình ở miền nam Phi-li-pin được các thế hệ lãnh đạo nước này quan tâm nhưng trải qua hàng chục vòng đàm phán, ròng rã nhiều năm đều không đạt kết quả đột phá, cho đến khi Tổng thống A-ki-nô lên nắm quyền lãnh đạo đất nước tháng 6-2010. Với quyết tâm và nỗ lực lớn, Tổng thống A-ki-nô đã tạo động lực mạnh mẽ "hồi sinh" tiến trình hòa bình với MILF. Ông cam kết làm hết sức để xây dựng một nền hòa bình chính đáng và lâu dài ở Minđa-nao. Với sự nỗ lực của các bên liên quan và sự trung gian hòa giải tích cực của Ma-lai-xi-a, nhiều trở ngại lớn của tiến trình hòa bình tại Phi-li-pin đã dần được dỡ bỏ. Các bên đã thảo luận và nhượng bộ lẫn nhau về hàng loạt vấn đề cốt lõi, như chia sẻ nguồn thu nhập, chia sẻ quyền lực giữa chính quyền trung ương và khu vực Hồi giáo tự trị, vấn đề giải giáp MILF, bình thường hóa, cũng như lập một khu tự trị cho người Hồi giáo thiểu số. Tháng 10-2012, Chính phủ Phi-li-pin và MILF đạt một thỏa thuận khung lịch sử về việc thành lập khu vực tự trị Bang-xa-mô-rô, mở đường cho thỏa thuận hòa bình cuối cùng vào năm 2016.

Lộ trình giải giáp sẽ bao gồm bốn giai đoạn cho đến khi một thỏa thuận được ký. Theo IDB, việc MILF tự nguyện giao nộp vũ khí mang ý nghĩa lịch sử, đánh dấu nhóm vũ trang đầu tiên tại Phi-li-pin tham gia quá trình giải giáp và cũng là lần đầu trong lịch sử nước này diễn ra một quá trình như vậy.

Có thể bạn quan tâm