Tại cuộc làm việc, lãnh đạo các địa phương báo cáo về tình trạng hati sản chết bất thường thời gian qua đã ảnh hưởng nặng nề hoạt động nuôi trồng, đánh bắt hải sản, đời sống, sinh hoạt của người dân; báo cáo về những biện pháp, hành động đã triển khai với tinh thần “bám sát địa bàn, kịp thời giải đáp, tháo gỡ khó khăn cho người dân”; khẳng định sự an toàn trong các hoạt động đánh bắt cá, du lịch, dịch vụ...; đồng thời, mong muốn sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, nhất là sớm có câu trả lời cho nhân dân về nguyên nhân của hiện tượng này.
Lãnh đạo các địa phương cũng cho biết, có hiện tượng một số đối tượng lợi dụng, lôi kéo, kích động người dân tụ tập biểu tình, gây rối, làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; thông tin suy diễn, thiếu chính xác trên mạng xã hội, khiến người dân hoang mang.
Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Trần Hồng Hà cho biết, đến nay, Bộ đã đặt các công cụ quan trắc tại Vũng Áng và hoàn toàn có thể kiểm soát mức độ ô nhiễm của vùng biển này. Bộ trưởng cũng khẳng định, chất lượng môi trường nước biển ở các tỉnh miền trung hoàn toàn an toàn.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thông tin: tại Quảng Bình và Hà Tĩnh, Bộ đã lấy mẫu nhiều loại hải sản tươi sống do ngư dân đánh bắt về như: tôm, cá, ốc, sò, mực... để phân tích thì các chỉ số đều an toàn đối với sức khỏe con người. Riêng các mẫu hải sản ở Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế, dự kiến ngày 2-5 có kết quả.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Lê Minh Hưng cho biết, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng trên địa bàn nghiên cứu miễn giảm lãi vay, cơ cấu lại các khoản vay, đánh giá mức độ thiệt hại để có biện pháp hỗ trợ bà con.
Trả lời câu hỏi về khả năng các vùng nuôi trồng thủy, hải sản có thể lấy nước biển vào sử dụng, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Cao Đức Phát cho biết, qua phân tích cho thấy những chỉ tiêu cơ bản thì bảo đảm an toàn, tuy nhiên cũng cần chú ý theo dõi chặt để đề phòng các diễn biến bất thường; đồng thời, ngư dân có thể đánh bắt hải sản ở vùng biển khơi, cách bờ từ 20-30 hải lý trở lên.
Về xác định nguyên nhân của hiện tượng hải sản chết hàng loạt, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Chu Ngọc Anh cho biết, Bộ đã huy động các nhà khoa học hàng đầu trên cả nước để cùng vào cuộc, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao nhất. Các nhà khoa học cần được tạo điều kiện thực sự khách quan, công tâm, không bị sức ép nào về tiến độ, để có thể đưa ra những kết luận chính xác, khách quan nhất. Bộ cũng đã thành lập các tổ công tác thường trực tại địa phương.
Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị, trong quá trình xác định nguyên nhân, cần có sự tham gia của chuyên gia quốc tế để tranh thủ kinh nghiệm và bảo đảm tính độc lập; Bộ TN-MT chủ động đặt các trạm quan trắc môi trường tại các cơ sở sản xuất có nguy cơ gây hại môi trường...
Phát biểu ý kiến kết luận cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, đây là sự cố nghiêm trọng về môi trường ở một số tỉnh miền trung, ảnh hưởng lớn đời sống người dân ven biển. Tuy nhiên, đến nay, nhờ sự chỉ đạo toàn diện, liên tục, chúng ta cơ bản giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội, biển đã an toàn hơn.
Tuy nhiên, Thủ tướng chỉ ra một số bất cập như: một số địa phương còn chậm trễ trong đề xuất giải pháp xử lý; công tác quản lý môi trường còn nhiều bất cập; chưa có sự phối hợp tốt giữa các bộ, ngành; chưa kịp thời quan trắc nước thải ở một số nhà máy liên quan; một số đối tượng kích động, lôi kéo quần chúng gây rối, làm phức tạp tình hình.
Cho rằng các bộ, ngành chưa kịp thời xác định, công bố nguyên nhân, Thủ tướng nhìn nhận, đây là sự việc bất thường, lần đầu tiên xảy ra tại nước ta trên vùng biển rộng, nên cần thận trọng, chắc chắn. Thủ tướng đề nghị các ngành, địa phương không để sự cố môi trường tương tự xảy ra; phải bảo đảm đời sống của người dân, không để dân đói, quá khó khăn; bảo đảm cho ngư dân ra khơi đánh bắt bình thường.
Thủ tướng yêu cầu, thời gian tới, các bộ, ngành tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ, cụ thể: Bộ KH-CN chủ trì, phối hợp Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam và các ngành chức năng, kể cả mời các nhà khoa học nước ngoài để kết luận, làm rõ nguyên nhân. “Xác định đến cùng thủ phạm chính là gì trên tinh thần khách quan, trung thực, thận trọng và khẩn trương”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Bộ Công an khẩn trương thu thập toàn bộ chứng cứ, nếu phát hiện vi phạm có dấu hiệu hình sự thì kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật, không phân biệt tổ chức, cơ quan hay cá nhân nào.
Thủ tướng yêu cầu, Bộ TN-MT và các địa phương, theo quy định pháp luật, tăng cường kiểm tra các cơ sở sản xuất gần biển, không để xảy ra tình trạng xả chất thải vi phạm tiêu chuẩn môi trường. Bộ TN-MT cần có biện pháp quan trắc chủ động, hiện đại hơn để giám sát môi trường; phải báo cáo kiểm điểm việc đặt đường ống xả thải của Formosa đúng hay sai, báo cáo đánh giá tác động môi trường của việc xả thải này.
Thủ tướng giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan sớm kết luận xem cá và các loại thủy, hải sản khác có độc tố hay không, tác động đến sức khỏe con người như thế nào để khuyến cáo người dân sử dụng thực phẩm bảo đảm an toàn.
Bộ Công Thương tiếp tục triển khai đồng loạt các giải pháp huy động doanh nghiệp chế biến trong hệ thống, thu mua, tiêu thụ kịp thời hải sản đánh bắt xa bờ; đồng thời, phối hợp Bộ NN-PTNT hình thành khu hỗ trợ cho việc lưu trữ và tiêu thụ hải sản của bà con ngư dân tại tất cả các địa phương trong vùng.
Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành điều tra, làm rõ và xử lý nghiêm các đối tượng kích động, lôi kéo người dân tụ tập, gây rối làm ảnh hưởng nghiêm trọng tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, gây thiệt hại về kinh tế, bất ổn xã hội, ảnh hưởng đời sống nhân dân và môi trường đầu tư.
Về một số đề xuất của bộ, ngành, địa phương về các biện pháp hỗ trợ người dân, Thủ tướng đồng ý cấp 4.500 tấn gạo cho ngư dân đánh bắt xa bờ, với mức 15 kg/người trong 1,5 tháng; miễn lãi suất sáu tháng đối với ngư dân vay vốn đóng tàu đánh bắt xa bờ theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ. Các ngành chức năng, các địa phương cần cảnh giác, bảo đảm an ninh an toàn, không để xảy ra mất an ninh trật tự, không để bị động, bất ngờ.
* Nhân dịp công tác tại miền trung, kỷ niệm 41 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn công tác Chính phủ đã đến dâng hương, dâng hoa tại Nhà bia tưởng niệm các liệt sĩ TNXP-Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh).
