Tiêu chuẩn xét công nhận tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS) đối với người học dự xét công nhận tốt nghiệp THCS lần đầu như sau: Xếp loại hạnh kiểm cả năm học lớp 9 từ Trung bình trở lên, đối với diện phải xếp loại hạnh kiểm; Xếp loại học lực cả năm học lớp 9 từ Trung bình trở lên, nếu không thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích; Xếp loại học lực Yếu nhưng các môn học tính điểm trung bình đều đạt từ 3,5 điểm trở lên, trong đó môn Toán hoặc môn Ngữ văn đạt từ 5,0 trở lên, nếu thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích.
Đối với người học chưa tốt nghiệp ở lần xét công nhận tốt nghiệp THCS trước, tiêu chuẩn công nhận tốt nghiệp đối với từng trường hợp như sau:
+ Người học chưa dự xét công nhận tốt nghiệp THCS hoặc đã dự xét nhưng chưa được công nhận tốt nghiệp THCS hoặc không được dự xét công nhận tốt nghiệp THCS do nghỉ học quá 45 buổi học phải dự kiểm tra môn Toán và môn Ngữ văn theo chương trình lớp 9; nếu điểm trung bình của 2 bài kiểm tra từ 5,0 trở lên (không có bài nào bị điểm 0) thì được công nhận tốt nghiệp THCS;
+ Người học chưa được dự thi, dự xét công nhận tốt nghiệp THCS do xếp loại học lực Yếu hoặc loại Kém được lựa chọn một môn hoặc một số môn trong số những môn học có điểm trung bình cả năm học lớp 9 dưới 5,0 hoặc môn xếp 5 loại chưa đạt để dự kỳ kiểm tra do cơ sở giáo dục tổ chức. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, cơ sở giáo dục xếp loại học lực, nếu đạt loại học lực từ Trung bình thì được công nhận tốt nghiệp THCS;
+ Người học chưa được công nhận tốt nghiệp THCS vì lý do hạnh kiểm phải được UBND xã, phường, thị trấn nơi cư trú hoặc cơ quan quản lý người học cấp giấy xác nhận loại tốt hoặc đã có tiến bộ về phẩm chất đạo đức và chấp hành chính sách của Nhà nước.
Đối với người học thuộc diện phải kiểm tra văn hóa: nộp đơn đăng ký môn kiểm tra, thực hiện bài kiểm tra theo hướng dẫn của cơ sở giáo dục. Thời gian làm bài kiểm tra: Các môn Ngữ văn và Toán thời gian làm bài là 90 phút, các môn còn lại là 45 phút. Nội dung và mức độ tương đương đề kiểm tra học kỳ II lớp 9 của trường. Đề kiểm tra, bài làm của học sinh và bảng ghi điểm kiểm tra (có xác nhận của Hiệu trưởng) phải lưu trữ theo quy định hiện hành (cho tới kỳ xét công nhận tốt nghiệp năm sau).
Đối với người học là đối tượng khuyết tật học hòa nhập: Xét tốt nghiệp theo hướng động viên, khuyến khích sự nỗ lực, sự tiến bộ và bảo đảm quyền lợi học sinh. Việc xét lên lớp và công nhận tốt nghiệp đối với học sinh khuyết tật cấp THCS được thực hiện theo Thông tư của Liên Bộ Giáo dục và Đào tạo-Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội-Bộ Tài chính về việc quy định chính sách về giáo dục đối với người khuyết tật. Cơ sở giáo dục căn cứ kết quả học tập các môn học, hoạt động giáo dục của người khuyết tật để xét lên lớp hoặc công nhận tốt nghiệp THCS đối với người khuyết tật học chương trình chung hoặc căn cứ vào kết quả thực hiện Kế hoạch giáo dục cá nhân đối với người khuyết tật không đáp ứng được chương trình giáo dục chung để xét lên lớp hoặc công nhận tốt nghiệp THCS.
Đối với người học theo mô hình trường học mới: Thực hiện việc chuyển đổi đánh giá học sinh theo mô hình trường học mới sang đánh giá theo Quy định về đánh giá học sinh THCS và học sinh THPT ban hành kèm theo Thông tư số 22/2021/TT-BGDĐT ngày 20/7/2021 của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo, thực hiện xét tốt nghiệp học sinh theo mô hình trường học mới quy định tại Công văn số 1461/BGDĐT-GDTrH ngày 08/4/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc xét tốt nghiệp học sinh mô hình trường học mới.
Năm học 2022-2023, theo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, toàn thành phố dự kiến có hơn 129.000 học sinh đăng ký xét công nhận tốt nghiệp trung học cơ sở, con số này tương đương với năm học 2021-2022.
