Hơn 51 nghìn binh sĩ trong Lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế ở Afghanistan (ISAF) do NATO chỉ huy nhận thêm nhiệm vụ mới, cuộc chiến chống thuốc phiện. ISAF sẽ tiến công trực tiếp vào các cơ sở sản xuất ma túy, các mạng lưới buôn lậu, cũng như các trùm ma túy theo yêu cầu của Chính phủ Afghanistan nhằm "cắt đứt" các khoản tiền từ 60 đến 80 triệu USD thu được từ thuốc phiện của Taliban.
Năm 2008, sản lượng thuốc phiện ở Afghanistan khoảng 8,2 triệu tấn, chiếm 92% lượng thuốc phiện toàn cầu. Theo số liệu của Cơ quan kiểm soát ma túy LHQ (UNDCP), năm 2004 diện tích trồng cây thuốc phiện ở Afghanistan tới 131 nghìn ha, trong khi diện tích trồng thuốc phiện toàn thế giới khoảng 170 nghìn ha, sản lượng thuốc phiện của Afghanistan tới 4.200 tấn (chiếm 87% lượng thuốc phiện của thế giới khoảng gần 6.000 tấn).
Cây thuốc phiện được trồng tại 32 tỉnh (trong số 35 tỉnh). Trong nhiều năm qua, diện tích trồng cây thuốc phiện ở Afghanistan tăng hằng năm, lượng thuốc phiện khô cũng thay đổi theo diện tích và năng suất cho nhựa của quả thuốc phiện, giá bán thuốc phiện khô cũng thay đổi thất thường. Năm 1994, năm dưới thời chính quyền Mujaheddin, Afghanistan trồng 71 nghìn ha, khoảng 3.400 tấn thuốc phiện.
Năm 1999, dưới thời Taliban, Afghanistan "canh tác" 91 nghìn ha, với 4.800 tấn. Sau khi Taliban ra lệnh cấm trồng thuốc phiện (do sức ép của cộng đồng quốc tế), năm 2001 chỉ còn tám nghìn ha thu khoảng 200 tấn. Năm 2002 (sau khi Taliban sụp đổ năm 2001) diện tích thuốc phiện ở Afghanistan tăng trở lại với 74 nghìn ha, thu khoảng 3.400 tấn. Năm 2003, 80 nghìn ha, thu khoảng 3.800 tấn. Gần 400 nghìn gia đình, khoảng 2,3 triệu nhân khẩu (trong số 30 triệu dân Afghanistan) chuyên trồng thuốc phiện, hơn 14% số nông dân chuyên canh cây thuốc phiện.
Afghanistan có diện tích 647,5 km2 nằm ở trung tâm vùng Trăng lưỡi liềm vàng (vùng đất của Iran - Afghanistan - Pakistan). Thực dân Anh lấy giống thuốc phiện đến trồng trong vùng Tam giác vàng (Myanmar - Thái-lan - Lào). Tam giác vàng là nơi sản xuất thuốc phiện lớn nhất thế giới (kỷ lục này trong khoảng gần 100 năm), đặc biệt trong thời gian chiến tranh Ðông Dương, có lúc sản lượng tới hơn hai nghìn tấn.
Ðến cuối những năm 70 của thế kỷ trước, khi chiến tranh chấm dứt, phỉ Vàng Pao (Lào) bỏ chạy, vua thuốc phiện Khun Sa ra hàng Chính phủ Myanmar (1996), Chính phủ các nước ASEAN đề ra mục tiêu đến năm 2015 khu vực không còn ma túy, sản lượng thuốc phiện ở Tam giác vàng giảm xuống còn gần một nghìn tấn.
Ngày nay, việc sử dụng ma túy và các chất gây nghiện vẫn là một trong những mối đe dọa đối với loài người, khoảng từ 3 đến 4% (hơn 185 triệu) dân số thế giới nghiện ma túy và thuốc gây nghiện. Một khoản tiền khổng lồ từ 400 đến 500 tỷ USD hằng năm lọt vào túi những đường dây buôn bán thuốc phiện quốc tế, trong đó riêng thuốc phiện có nguồn gốc từ Afghanistan góp hơn 200 tỷ USD.
Bốn năm trước, Kabul phát động cuộc chiến chống thuốc phiện, với kế hoạch năm 2008 giảm 75% diện tích trồng và sản lượng thuốc phiện. Việc chặt phá hoặc bồi thường cho người dân trồng thuốc phiện để họ chuyển sang trồng các loại cây khác không có hiệu quả. Chính quyền Kabul không đủ sức mạnh kiểm soát đất nước. Taliban, các thủ lĩnh địa phương khuyến khích trồng và buôn bán thuốc phiện vì là nguồn thu chính của họ để mua vũ khí và duy trì lực lượng.
BÙI CĂN
