Ngày 17/5, tại Astana (Kazakhstan), Bộ trưởng Công thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại và Hội nhập Kazakhstan Arman Shakkaliyev đồng chủ trì Khóa họp lần thứ 11 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Kazakhstan về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật. Đây là sự kiện quan trọng và là cơ hội để hai bên trao đổi về các lĩnh vực hợp tác tiềm năng trong thời gian tới, thể hiện quyết tâm tăng cường thúc đẩy hợp tác song phương trên lĩnh vực kinh tế thương mại giữa hai nước.
Tại Phiên họp, hai bên đã cùng rà soát công tác triển khai các thỏa thuận đạt được tại Biên bản Khóa họp lần thứ 10 cũng như Kế hoạch hành động chung nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Kazakhstan giai đoạn 2023-2025 được ký nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Cộng hòa Kazakhstan Kassym-Jomart Kemelevich Tokayev vào tháng 8/2023.
Thương mại song phương tăng trưởng vượt bậc
Kể từ khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á-Âu (VNEAEU FTA) có hiệu lực từ tháng 10/2016, thương mại song phương giữa Việt Nam và Kazakhstan đã có bước phát triển tích cực với tăng trưởng kim ngạch thương mại trung bình lên tới 28%/năm giai đoạn 2017-2021.
Bộ trưởng Arman Shakkaliyev cho biết, theo thống kê của Kazakhstan, kể từ khi VNEAEU FTA đi vào hiệu lực, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đã tăng gần 5 lần (từ mức 205,9 triệu USD năm 2015, lên gần 980 triệu USD năm 2023). Xuất khẩu của Kazakhstan sang Việt Nam năm 2023 tăng 43,7% so cùng kỳ năm trước và đạt 180,2 triệu USD; xuất khẩu của Việt Nam sang Kazakhstan tăng 98,3% và đạt 799 triệu USD. Kazakhstan là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam trong Liên minh kinh tế Á-Âu. Ở chiều ngược lại, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Kazakhstan tại ASEAN.
Mở rộng quan hệ hợp tác, phát triển với Kazakhstan và vùng Trung Á
Tuy nhiên, hai Bộ trưởng đều cho rằng, quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Kazakhstan hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của hai nước và đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh tình hình kinh tế toàn cầu có nhiều biến động cũng như những diễn biến phức tạp của xung đột địa chính trị.
Giữa hai nước cũng đang có những điều kiện hết sức thuận lợi để đẩy mạnh hợp tác, nhất là khuôn khổ pháp lý thông thoáng hơn do VNEAEU FTA mang lại. Kazakhstan là cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập khu vực Trung Á và châu Âu. Ở chiều ngược lại, hàng hóa của Kazakhstan thông qua Việt Nam có thể thâm nhập ASEAN và xa hơn nữa đến khu vực thị trường rộng lớn mà Việt Nam có quan hệ FTA.
Theo Bộ trưởng Arman Shakkaliyev, Ủy ban liên Chính phủ giữa hai nước là cơ chế hết sức quan trọng cho sự phát triển hợp tác song phương. Hai bên đã cùng nhau xây dựng được mối quan hệ tin cậy để bảo đảm hiệu quả các hoạt động của Uỷ ban, giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc, đồng thời thúc đẩy quan hệ kinh tế-thương mại-đầu tư song phương.
 |
Ủy ban liên Chính phủ là cơ chế hết sức quan trọng cho sự phát triển hợp tác Việt Nam-Kazakhstan. |
Phía Kazakhstan đặc biệt quan tâm tới hợp tác nông nghiệp, giao thông vận tải và logistics. Bộ trưởng Arman Shakkaliyev cho rằng nông nghiệp là ngành chiến lược của cả hai nền kinh tế. Kazakhstan nhận thấy tiềm năng đáng kể để tăng cường hợp tác, nhất là khi xét tới tính bổ trợ cho nhau giữa hai nền nông nghiệp.
Do đó, hai bên cần tiếp tục mở cửa thị trường cho nhau đối với các sản phẩm theo VNEAEU FTA. Hai bên cũng cần thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải, nhất là trong lĩnh vực hàng không; tăng khối lượng vận chuyển hàng hóa và hành khách; phát triển cơ sở hạ tầng logistics; cùng xây dựng các giải pháp bảo đảm vận chuyển hàng hóa đường sắt và đường biển giữa Kazakhstan và Việt Nam được thông suốt.
Về hợp tác đầu tư, hiện Kazakhstan có 6 dự án đầu tư vào Việt Nam. Một số doanh nghiệp Việt Nam cũng đang tiến hành nghiên cứu, xem xét khả năng đầu tư tại Kazakhstan trong lĩnh vực vận tải, thiết bị điện gia dụng, du lịch,... Do đó, hai bên cho rằng cần đưa hợp tác đầu tư trở thành động lực để phát triển quan hệ kinh tế-thương mại song phương.
Bộ trưởng Arman Shakkaliyev nhấn mạnh Kazakhstan là quốc gia dẫn đầu về thu hút đầu tư nước ngoài tại Trung Á, chiếm khoảng 70% tổng vốn đầu tư trong khu vực. Kazakhstan hoan nghênh và sẵn sàng hỗ trợ điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam trong các dự án hợp tác đầu tư, trong đó có Mareven Food, Sovico, Vietjet, Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN).
Vượt ra khỏi lĩnh vực hợp tác truyền thống
Bên cạnh các lĩnh vực truyền thống, hai bên cũng đã trao đổi tích cực những định hướng mới trong hợp tác. Nhiều nội dung hợp tác mới phù hợp với xu thế quốc tế đã được hai bên đưa ra trao đổi nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu như kinh tế số, chuyển đổi số,... Việc mở rộng không gian hợp tác giữa hai nước sẽ vừa thúc đẩy quy mô kinh tế của mỗi nước, đồng thời góp phần cân bằng cán cân thương mại giữa hai bên.
Về định hướng hợp tác trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề xuất ngay sau Khoá họp Uỷ ban liên Chính phủ, hai bên sẽ đẩy mạnh chia sẻ thông tin và tham vấn chính sách ở tất cả các cấp độ, từ cấp kỹ thuật, cấp lãnh đạo Bộ, tới cấp lãnh đạo Chính phủ.
Hai bên cùng tìm kiếm các giải pháp để góp phần cân bằng cán cân thương mại giữa hai nước và nâng quy mô kim ngạch thương mại song phương tương xứng với quan hệ chính trị ngoại giao đang hết sức tốt đẹp giữa hai nước.
Các Bộ, ngành, địa phương mỗi bên cần triển khai thực hiện hiệu quả các thoả thuận cấp cao giữa hai nước trong chuyến thăm của Tổng thống Kazakhstan tới Việt Nam tháng 8/2023 vừa qua, trong đó có Kế hoạch hành động chung nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại giữa Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Kazakhstan giai đoạn 2023-2025, đồng thời triển khai hiệu quả Biên bản khóa họp Ủy ban liên Chính phủ lần thứ 11 giữa hai nước.
Bên cạnh đó, hai bên cần hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp được giao lưu, tìm hiểu cơ hội đầu tư, tận dụng hiệu quả VNEAEU FTA; hỗ trợ để doanh nghiệp tham gia các hội chợ triển lãm, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm, tìm hiểu cơ hội thương mại và đầu tư tận dụng những thuận lợi, ưu đãi mà Hiệp định mang lại.
Ngoài các lĩnh vực hợp tác truyền thống, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị hai bên cùng nghiên cứu, đề xuất hợp tác trong các lĩnh vực mà một bên có lợi thế và bên kia có nhu cầu; xem xét khả năng hợp tác để cùng phát triển các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng, nhất là vật liệu, công nghiệp hỗ trợ, khai thác, chế biến, chế tạo, hóa chất, năng lượng, hóa dầu;... hợp tác phát triển một số ngành mang tính đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế như công nghệ xanh, sử dụng năng lượng mới, các lĩnh vực kinh tế số với hàm lượng công nghệ cao, thương mại điện tử.
 |
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Arman Shakkaliyev ký Biên bản Khóa họp lần thứ 11 của Ủy ban liên Chính phủ. |
Đặc biệt, hai nước cần phối hợp để hình thành các thiết chế mới như Hội đồng Kinh doanh Kazakhstan tại Việt Nam cũng như Đại diện thương mại Việt Nam tại Kazakhstan để hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tối đa các khuôn khổ hợp tác hiện có. Ngay sau khóa họp, phía Việt Nam sẽ tổ chức cuộc làm việc với các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp có tiềm năng lợi thế trong các lĩnh vực mà Kazakhstan mong muốn thu hút đầu tư, hợp tác kinh doanh; từ đó, sớm tổ chức đoàn doanh nghiệp Việt Nam tới khảo sát thực tế tình hình và môi trường đầu tư của Kazakhstan.
Kết thúc Phiên toàn thể, hai bên nhất trí sẽ tiếp tục duy trì mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, tăng cường trao đổi đoàn các cấp để củng cố và tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Arman Shakkaliyev đã ký Biên bản Khóa họp lần thứ 11 của Uỷ ban liên Chính phủ.
* Trước đó, chiều 16/5, Tọa đàm hợp tác thương mại-đầu tư Việt Nam-Kazakhstan đã được tổ chức với sự tham gia của đông đảo của các doanh nghiệp Việt Nam cùng các doanh nghiệp hàng đầu Kazakhstan. Tại sự kiện, các cơ quan và doanh nghiệp hai nước đã có cơ hội gặp gỡ, trao đổi về các cơ hội hợp tác kinh doanh-đầu tư giữa doanh nghiệp hai nước, tận dụng kết quả các cam kết ưu đãi của VNEAEU FTA.
