Lễ hội Nghinh Ông, phường Thắng Tam, thành phố Vũng Tàu; Lễ hội Dinh Cô, thị trấn Long Hải, huyện Long Điền và Lễ giỗ bà Phi Yến tại huyện Côn Đảo được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã góp phần tạo nên động lực rất lớn cho địa phương tiếp tục quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa để thu hút khách du lịch.
Giữ gìn nét đẹp văn hóa dân gian
Lễ giỗ bà Phi Yến được chính quyền và người dân huyện Côn Đảo tổ chức vào ngày 17 và 18/10 âm lịch tại An Sơn miếu - một địa danh du lịch tâm linh nổi tiếng ở Côn Đảo.
Đây là lễ hội truyền thống hằng năm của người dân huyện đảo. Nghi thức cúng lễ thể hiện tấm lòng của người dân, thành tâm cầu nguyện bà Phi Yến phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhà nhà bình an.
Trong phần hội cũng có nhiều hoạt động phong phú như: Trưng bày mâm quả, thi cắm hoa, các trò chơi dân gian, viết thư pháp, diễn nghệ thuật đàn ca tài tử, thu hút sự quan tâm của người dân các khu dân cư trên huyện đảo và du khách đến Côn Đảo.
Theo ông Phan Trọng Hạnh, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin thành phố Vũng Tàu; năm 2023 Lễ hội Nghinh Ông, phường Thắng Tam, thành phố Vũng Tàu diễn ra trong 4 ngày, từ ngày 29/9 đến 1/10 (15 đến 18/8 âm lịch); trong đó có lễ công bố Quyết định đưa Lễ hội truyền thống - Lễ hội Nghinh Ông vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại đình Thắng Tam.
Lễ hội Nghinh Ông gồm hai phần phần lễ và hội. Phần lễ có lễ rước, cúng giỗ, lễ thỉnh sắc thần, cúng tế…
Phần hội có nhiều trò chơi dân gian tái hiện các hoạt động của ngư dân như: Thi câu cá, đan lưới, kéo co, thi đấu cờ ca rô trên cát, mang đậm nét văn hóa của cư dân vùng biển.
Phần hội có các chương trình nghệ thuật và Lễ hội đường phố với chủ đề “Biển và đại dương”; trưng bày lồng đèn tại công viên đường Quang Trung Bãi Trước và Lễ hội rước đèn Trung thu; ngày hội diều nghệ thuật; hội thi chèo sup; bơi biển và các trò chơi dân gian…
Lễ hội Dinh Cô-Long Hải (huyện Long Điền) tổ chức từ ngày 10-12/2 âm lịch.
Hằng năm, trước ngày chính lễ đêm hội hoa đăng được tổ chức, ghe, thuyền đậu kín, hướng mũi thuyền về phía Dinh Cô. Ngày chính lễ (12/2 âm lịch), các ghe, thuyền sẽ quay hướng ra biển để làm lễ. Những ngày diễn ra lễ hội, người dân và du khách còn được tham dự nhiều trò chơi dân gian như đua thuyền thúng, cùng hòa giọng trong những làn điệu hò bả trạo độc đáo.
Thu hút khách du lịch từ các di sản
Theo Sở Văn hóa-Thể thao tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có 12 lễ hội truyền thống, trong đó tiêu biểu là các lễ hội như: Lễ giỗ bà Phi Yến; Lễ hội Nghinh Ông, Lễ hội Miếu Bà Ngũ Hành, Lễ hội Trùng Cửu, Lễ hội Dinh Cô…
Các lễ hội truyền thống này thể hiện sự giao thoa màu sắc văn hóa truyền thống của cả 3 miền bắc-trung-nam và đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa cộng đồng của người dân; thu hút đông du khách về hành hương, tế lễ hằng năm như Lễ hội Nghinh Ông tại đình Thắng Tam, Lễ hội Dinh Cô, Lễ giỗ bà Phi Yến, Lễ giỗ nữ Anh hùng Liệt sĩ Võ Thị Sáu, Lễ Trùng Cửu hay lễ hội Sayangva (thần Lúa) và Sayangbri (thần Rừng) của dân tộc Chơ Ro.
Nhận diện giá trị di sản, đồng thời mong muốn bảo tồn, phát huy giá trị của di tích, di sản, trong đó có các di sản văn hóa phi vật thể, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu duy trì, phát triển thành các lễ hội văn hóa, du lịch, thu hút đông đảo du khách về hành hương, tế lễ hằng năm.
Để bảo tồn, phát huy các giá trị di tích, Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện chiến lược phát triển văn hóa trên địa bàn tỉnh đến năm 2030 đối với bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa, trong đó có Di sản văn hóa phi vật thể; đồng thời tiếp tục triển khai Quyết định số 5022/QĐ-UBND ngày 31/12/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc phê duyệt Kế hoạch triển khai thực hiện chương trình bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa trên địa bàn, giai đoạn 2021-2025.
Ông Trần Văn Lợi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao cho biết, các lễ hội dân gian phản ánh phần nào nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng của cộng đồng và đây cũng là dịp thu hút khách du lịch từ khắp nơi về cúng lễ kết hợp tham quan du lịch, tắm biển và nghỉ dưỡng.
“Khai thác giá trị văn hóa làng biển, trong đó có các lễ hội để phát triển sản phẩm du lịch mới là một lợi thế, góp phần phát huy những giá trị văn hóa bản địa đặc sắc trong định hướng chiến lược phát triển du lịch của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu” - ông Trần Văn Lợi khẳng định.