Cây cà phê “níu chân” nông dân trẻ
Tốt nghiệp đại học, thay vì giấc mơ trụ lại thành phố, Nguyễn Thị Trang (huyện Đăk Rlấp, tỉnh Đắk Nông) quyết định trở về quê hương, tiếp nối nghề trồng cà-phê của gia đình. Bấy giờ, cô được bà con nông dân trong khu vực giới thiệu về Chương trình NESCAFÉ Plan của công ty Nestlé Việt Nam. Vốn có sẵn kinh nghiệm trồng cây cà phê, kết hợp cùng những kiến thức đã học được trong thời gian theo học đại học và sự nhạy bén của tuổi trẻ, nữ nông dân 9X đồng ý tham gia vào chương trình với mong muốn tiếp cận với các nguồn lực sản xuất và phương pháp canh tác hiện đại, từ đó nâng cao chất lượng hạt cà phê và gia tăng thu nhập cho gia đình.
Sau một khoảng thời gian, Trang được hơn 90 nông dân trong khu vực đang tham gia chương trình NESCAFÉ Plan bầu làm trưởng nhóm. Cùng với các trưởng nhóm khác, Trang đã được các kỹ sư nông nghiệp của NESCAFÉ Plan đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật chuyển đổi canh tác theo mô hình nông nghiệp tái sinh một cách bài bản, từ đó tiếp tục truyền đạt kiến thức, truyền cảm hứng cho cộng đồng nông dân cùng thực hành sản xuất nông nghiệp bền vững.
Trẻ tuổi, nhiệt huyết, có kiến thức, thế nhưng công việc thuyết phục các nông dân khác từ bỏ tập quán canh tác cũ, ít thân thiện với môi trường để chuyển đổi sang phương pháp canh tác hiện đại và bền vững vẫn là một thử thách lớn với Trang. “Ban đầu tôi phải đến từng từng nhà gõ từng cửa để thuyết phục họ chuyển sang canh tác bền vững. Họ thấy tôi vừa trẻ lại còn chưa có nhiều kinh nghiệm trồng cà phê nên không tin tưởng và nghi ngờ tôi có làm được không,” Trang nhớ lại.
 |
Thuyết phục bà con nông dân thay đổi tư duy canh tác là một hành trình dài với Trang |
Không nản chí, Trang dần tạo niềm tin với bà con bằng những kết quả tích cực và cụ thể nhờ áp dụng phương pháp canh tác nông nghiệp tái sinh trên chính mảnh vườn cà phê gia đình. Với sự hỗ trợ từ NESCAFÉ Plan cùng với sự bền bỉ của Trang, rẫy cà phê của gia đình Trang đã thu được những “trái ngọt” đầu tiên khi thu nhập từ vườn cà phê tăng 30-100% so với trước, một con số khiến Trang và gia đình cũng bất ngờ. “Trước đây 1ha cà phê của gia đình tôi chỉ thu về 4 tấn, thế nhưng sau khi tham gia NESCAFÉ Plan, nhờ được hỗ trợ cây giống chất lượng cao có khả năng kháng sâu bệnh, kháng hạn để tái canh vườn cà phê nhà mình, áp dụng phương pháp canh tác nông nghiệp tái sinh, sản lượng cà phê tăng lên đáng kể,” nữ nông dân chia sẻ.
Thấy được thành quả, nhiệt huyết và năng lực của Trang, nhiều nông dân đã đăng ký tham gia vào nhóm của Trang. Với vai trò là nhóm trưởng, Trang cùng các kỹ sư nông nghiệp của NESCAFÉ Plan hướng dẫn các thành viên trong nhóm nhiều kỹ thuật canh tác đơn giản và hiệu quả, chẳng hạn như làm cỏ bằng thủ công hoặc máy cắt cỏ, sau đó tận dụng cỏ dại, vỏ cà phê ủ phân hữu cơ, phân vi sinh tăng độ mùn, giữ ẩm cho đất. Bằng cách này, vườn cà phê tiết kiệm được 50% nước tưới, giảm 20-30% lượng phân bón vô cơ, không cần sử dụng thuốc trừ cỏ.
 |
Trang (bìa trái) có cơ hội tham quan dây chuyền sản xuất cà phê tại nhà máy Nestle Trị An cùng 50 nông dân xuất sắc của Chương trình NESCAFÉ Plan |
Luôn tâm huyết với nông nghiệp tạo tác động bền vững cho cộng đồng, cho môi trường, Trang luôn trân trọng cơ hội học hỏi tại các vườn điểm, các chương trình đào tạo của NESCAFÉ Plan để trau dồi thêm kiến thức, tiếp cận với các mô hình nông nghiệp hiện đại, và kết nối với các nông dân đang tham gia Chương trình như mình.
Càng làm, càng học, cô càng mở thấy chân trời tri thức mở ra trước mắt mình. Trong một cơ hội được chọn là một trong 50 nông dân xuất sắc nhất thuộc chương trình NESCAFÉ Plan tham gia chuyến tham quan nhà máy Nestlé Trị An, một trong những nhà máy chế biến cà phê có quy mô và công nghệ hiện đại nhất trên thế giới của Tập đoàn Nestlé, cô càng thêm thấu hiểu hành trình của hạt cà phê, từ lúc được nâng niu ươm trồng, thu hoạch, đến khi được chế biến, sản xuất ra các sản phẩm chất lượng cao và được xuất khẩu tới 30 thị trường trên toàn cầu.
“Đi tham quan nhà máy, tôi thấy tình yêu với nghề nông, với cây cà phê được nhân lên. Tôi hiểu hơn về giá trị của cây cà phê mình đã trồng, hạt cà phê được đưa vào sản xuất tại nhà máy như thế nào, từ đó thêm tin tưởng vào giá trị vào bản thân và nhóm của mình mang lại”, Trang phấn khởi.
 |
Các nông dân được tìm hiểu thêm về mô hình xử lý chất thải tuần hoàn của nhà máy |
Phụ nữ - “cánh tay nối dài” lan tỏa nông nghiệp bền vững
NESCAFÉ Plan là sáng kiến toàn cầu của tập đoàn Nestlé được triển khai từ năm 2010 tại các quốc gia là vùng trồng cà phê trọng điểm trên thế giới nhằm mục tiêu mang lại những giá trị bền vững cho người nông dân trồng cà phê, cho cộng đồng và cho hành tinh. Tại Việt Nam, ngay từ khi bắt đầu triển khai từ năm 2011, Nestlé Việt Nam đã tích cực đưa ra những giải pháp mang lại kết quả cụ thể nhằm hướng đến sự phát triển bền vững cho ngành cà phê Việt Nam.
Trong khuôn khổ Chương trình, hàng loạt buổi tập huấn về canh tác cà phê bền vững cho người nông dân, đặc biệt khuyến khích sự tham gia của phụ nữ, đã được tổ chức. Không chỉ giúp các nữ nông dân như Trang được nâng cao năng lực, trình độ canh tác, chương trình mở ra cơ hội phát triển, khẳng định giá trị bản thân, giúp đỡ cho nhiều hộ khác bằng việc đào tạo đội ngũ nữ trưởng nhóm nông dân trồng cà phê, giúp họ trở thành những “cánh tay nối dài” lan tỏa, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm canh tác cà phê bền vững của Chương trình cho các hộ nông dân khác.
Tính đến hết năm 2023, NESCAFÉ Plan đã xây dựng và đào tạo đội ngũ gồm 274 trưởng nhóm nông dân, trong đó 30% trưởng nhóm nông dân là nữ. Chương trình cũng tạo điều kiện hỗ trợ nông dân trẻ khởi nghiệp và xây dựng đội ngũ nông dân kế thừa.
 |
Các nữ nông dân có vai trò quan trọng trong chương trình NESCAFÉ Plan |
Khi được hỏi 10 năm nữa kỳ vọng về bản thân mình như thế nào, Trang chỉ có một mong muốn giản dị là được truyền cảm hứng cho chị em nông dân thực hành nông nghiệp bền vững, từ đó nâng cao giá trị của cây cà phê cũng như sinh kế và chất lượng cuộc sống của nhiều nông hộ trồng cà phê trong nhóm.
