Thanh - kiểm tra các cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em

Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã có công văn gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc thực hiện quy định của pháp luật về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em.

Văn bản nêu rõ, theo quy định của Luật Trẻ em: “Nhà nước khuyến khích cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân tham gia trợ giúp, chăm sóc trẻ em, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; hỗ trợ về đất đai, thuế, tín dụng cho tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em theo quy định của pháp luật”. Bên cạnh đó Luật cũng “nghiêm cấm lợi dụng việc nhận chăm sóc thay thế trẻ em để xâm hại trẻ em; lợi dụng chế độ, chính sách của Nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân dành cho trẻ em để trục lợi”.

Trong những năm qua, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo địa phương tổ chức thực hiện quản lý các cơ sở trợ giúp xã hội bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Hằng năm, Bộ đều ban hành văn bản hướng dẫn nhiệm vụ trọng tâm công tác trẻ em gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ vào đặc điểm, tình hình kinh tế-xã hội của địa phương để tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng cường công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em, trong đó có nội dung tăng cường thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách, pháp luật về trẻ em, kiểm tra hoạt động các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc, bảo vệ trẻ em và chế độ thông tin, báo cáo về công tác trẻ em theo quy định.

Tuy nhiên, vẫn còn một số cơ sở trợ giúp xã hội chưa thực hiện đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em. Gần đây, những vi phạm pháp luật về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em của Mái ấm Hoa Hồng tại địa chỉ L52 Tô Ký, phường Trung Mỹ Tây, quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh gây bức xúc dư luận xã hội.

Nhằm bảo đảm quyền trẻ em, thực hiện tốt Luật Trẻ em và các quy định của pháp luật có liên quan về bảo vệ trẻ em và phòng, chống bạo lực, bạo hành và xâm hại trẻ em, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo các cơ quan chức năng của địa phương, Ủy ban nhân dân các cấp triển khai thực hiện các nội dung sau.

Thứ nhất, tổ chức thanh tra, kiểm tra, rà soát toàn bộ các cơ sở trợ giúp xã hội công lập và ngoài công lập có thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em trên địa bàn, bảo đảm việc tuân thủ các quy định của Luật Trẻ em và các quy định của pháp luật có liên quan về quy trình tiếp nhận, chăm sóc và thực hiện các hình thức chăm sóc thay thế vì lợi ích tốt nhất của từng trẻ em; tiêu chuẩn, điều kiện hoạt động; công tác tiếp nhận, quản lý các nguồn vận động xã hội của các cơ sở; xử lý kịp thời, nghiêm minh các cơ sở hoạt động không đăng ký, tự phát, không được cấp phép hoặc không bảo đảm các điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương có giải pháp bảo đảm các cơ sở trợ giúp xã hội sử dụng công nghệ, thiết bị kỹ thuật theo dõi, giám sát thường xuyên, liên tục (24/24 giờ) việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em tại cơ sở trợ giúp xã hội; chia sẻ, cập nhật dữ liệu về chăm sóc, bảo vệ trẻ em với các cơ quan có thẩm quyền trong việc giám sát, bảo vệ các quyền trẻ em tại cơ sở.

Thứ ba, triển khai thực hiện tốt Nghị định số 110/2024/NĐ-CP ngày 30/8/2024 của Chính phủ về công tác xã hội, nhằm xây dựng mạng lưới nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp để tăng cường phòng ngừa, chăm sóc, bảo vệ trẻ em tại các cơ sở trợ giúp xã hội và tại cộng đồng.

Thứ tư, tăng cường công tác truyền thông, nâng cao trách nhiệm của người dân, các cấp, các ngành trong việc phát hiện, báo cáo và xử lý các vụ việc vi phạm quyền trẻ em.

Thứ năm, chỉ đạo việc xây dựng, trình Hội đồng nhân dân ban hành theo thẩm quyền chính sách bảo đảm nhân lực làm công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em; đôn đốc Ủy ban nhân dân cấp xã bố trí người làm công tác bảo vệ trẻ em cấp xã trong số công chức cấp xã hoặc người hoạt động không chuyên trách thuộc quyền quản lý, bảo đảm thời gian làm việc và năng lực thực hiện các quy định về bảo vệ trẻ em của Luật Trẻ em và Nghị định số 56/2017/NĐ- CP ngày 09/5/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em.

Các địa phương cần báo cáo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội kết quả thanh tra, kiểm tra cơ sở trợ giúp xã hội có thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em (qua Cục Trẻ em) trước ngày 6/11/2024 để Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc đề nghị phản ánh về Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (qua Cục Trẻ em, địa chỉ: số 35 Trần Phú, Ba Đình, Hà Nội) để được phối hợp, hướng dẫn giải quyết.

Theo thông tin của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, đến hết năm 2023, cả nước đã thực hiện chính sách trợ cấp xã hội hằng tháng cho hơn 3,3 triệu người đối tượng bảo trợ xã hội và 349.000 hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng hằng tháng.

Trong số này, có 21 nghìn trẻ em đang hưởng chế độ đối với trẻ em mồ côi, mất nguồn nuôi dưỡng; 146 nghìn trẻ em hưởng chế độ đối với trẻ em dưới 3 tuổi.

Cả nước hiện có khoảng 425 cơ sở trợ giúp xã hội (195 cơ sở công lập và 230 cơ sở ngoài công lập) nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ trợ giúp xã hội của đối tượng cần trợ giúp xã hội.

Đội ngũ những người làm công tác xã hội chuyên nghiệp với gần 250 nghìn người trong các lĩnh vực phúc lợi xã hội, chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, giảm nghèo, cai nghiện, trong các bệnh viện tuyến trung ương/tỉnh/huyện và trong trường học. Các tỉnh, thành phố đang thực hiện chuyển đổi từ chăm sóc, nuôi dưỡng tập trung sang mô hình cơ sở trợ giúp xã hội hoạt động cung cấp dịch vụ công tác xã hội toàn diện đối với người cao tuổi, người tâm thần, người khuyết tật và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.