Đổi mới sáng tạo trong dạy học
Hơn 25 năm qua, hình ảnh thầy giáo Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Chi bộ Khoa học tự nhiên, Phó Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc nội trú THPT tỉnh Hòa Bình luôn gắn bó, tận tình với từng bài giảng, từng giờ ăn giấc ngủ của học sinh đã trở nên rất đỗi quen thuộc với các phụ huynh, học sinh và những đồng nghiệp trong ngành giáo dục tỉnh Hòa Bình.
Do đặc thù học sinh dân tộc nội trú phần lớn ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa, sinh hoạt, học tập tại trường cho nên ngoài truyền thụ kiến thức, việc giáo dục kỹ năng sống, đạo đức lối sống cho các em là điều quan trọng. Vì vậy, quá trình công tác, thầy Hùng không ngừng tìm tòi những phương pháp giảng dạy vừa khoa học vừa gần gũi, dễ nhớ, dễ hiểu cho học sinh; gắn việc học tập với chăm lo đời sống trong khu nội trú.
 |
Thầy giáo Nguyễn Mạnh Hùng. |
Thầy giáo Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ, đầu những năm 2000, công nghệ thông tin, internet bắt đầu phát triển, môi trường và không gian mạng còn mới mẻ, nếu không biết cách định hướng và chọn lọc thông tin tốt sẽ ảnh hưởng xấu đến suy nghĩ và hành động của học sinh, nhất là các em nội trú, xa nhà. Vậy là thầy tìm tòi những tài liệu, cuốn sách, bài báo hay, những câu chuyện ý nghĩa của cuộc sống tập hợp lại. Trước giờ chào cờ 15 phút, thầy đọc lại những bài viết đó và phân tích, lý giải những việc làm tốt, hành động đẹp cho học sinh. Ngoài ra, thầy phối hợp với các thầy cô trong trường mời những người đoạt giải nhất thi kể chuyện về Bác Hồ đến trường chia sẻ những câu chuyện về tấm gương đạo đức của Bác cho học sinh toàn trường.
Những tấm gương đảng viên, nhà giáo như thầy Hùng, cô Chang, cô Hường là những bông hoa đẹp trong một rừng hoa đẹp của đội ngũ hàng triệu nhà giáo, ngày đêm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, được nhận bằng khen và tôn vinh nhà giáo tiêu biểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhân kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam.
"Khi triển khai, tôi chỉ đơn giản mong muốn giảm được phần nào những tác động mặt trái của môi trường mạng đối với học sinh nhưng kết quả vượt mong đợi vì các em rất hào hứng, thích thú, chia sẻ, trao đổi với chương trình. Thế nên, chỉ 15 phút trước giờ chào cờ là quá ít ỏi đối với các em", thầy Nguyễn Mạnh Hùng tâm sự.
Từ đó, thầy đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường tăng thời lượng thêm 15 phút, trở thành mô hình "30 phút vàng" và cải tiến theo từng năm để phù hợp với việc học tập của học sinh và xu hướng phát triển của xã hội. Thay vì tổ chức vào buổi sáng thứ hai, thì vào hai buổi tối thứ bảy trong tháng, thầy tổ chức các chuyên đề liên quan đến kỹ năng sống bằng hình thức sân khấu hóa. Mô hình của thầy Hùng được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh công nhận là một trong 80 mô hình tiêu biểu; UBND tỉnh Hòa Bình cũng xác nhận đây là mô hình tiêu biểu trong giai đoạn 2015-2020, được nhiều trường áp dụng hiệu quả.
Cùng với mô hình "30 phút vàng", thầy Hùng còn là người khởi xướng hoạt động tình nguyện học sinh khóa trước giúp đỡ khóa sau; phong trào từ thiện, hiến máu tình nguyện của trường. Trong đó, thầy là người 12 lần trực tiếp tham gia hiến máu tình nguyện. Kết quả các kỳ thi học sinh giỏi môn Địa lý mà thầy Hùng phụ trách ba năm gần đây có 18 giải học sinh giỏi cấp tỉnh; năm học 2020-2021 có một học sinh và năm học 2021-2022 có ba học sinh đoạt giải học sinh giỏi quốc gia.
 |
Thầy giáo Nguyễn Mạnh Hùng hướng dẫn học sinh tra cứu Atlat khi học Địa lý. |
Sau hơn 25 năm gắn bó với Trường phổ thông dân tộc nội trú THPT Hòa Bình, mới đây thầy Hùng chuyển công tác làm Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ, tỉnh Hòa Bình. Ở cương vị công tác nào, với vai trò là đảng viên, thầy Hùng cũng luôn gương mẫu đi đầu, được các cấp ghi nhận có nhiều đổi mới; 10 năm liền (2011-2020) là đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Tỉnh ủy Hòa Bình tặng Bằng khen.
Gieo yêu thương từ tình yêu thương
Tình yêu "nghề bụi phấn dính đầy tay" của cô giáo Trịnh Thị Thu Chang, Trường THCS Lương Khánh Thiện (quận Kiến An, thành phố Hải Phòng) có từ khi cô còn là học sinh THCS. Những năm tháng đó, gia đình học trò Trịnh Thị Thu Chang gặp nhiều khó khăn, điều kiện học tập hạn chế nên được cô giáo chủ nhiệm Lê Thị Tự (Trường THCS Đà Nẵng, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng) yêu thương, động viên kịp thời cả về tinh thần, vật chất để học tiếp lên và hoàn thành ước mơ trở thành cô giáo.
"Đến với nghề giáo tôi có thể giúp đỡ được nhiều học sinh khó khăn giống như những điều tốt đẹp nhất tôi đã nhận được từ cô giáo của mình", cô Chang chia sẻ.
Suốt những năm tháng đứng trên bục giảng, từ khi ra trường đến nay, cô giáo Chang luôn lấy phương châm "Rèn mình trước, luyện trò sau" để hoàn thành tốt những giờ lên lớp. Nhất là từ khi trở thành đảng viên, đứng trong hàng ngũ của Đảng, được nghe nhiều hơn những câu chuyện về Bác trong quá trình thực hiện chỉ thị đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, cô giáo Chang luôn tâm niệm học tập Bác chính là từ việc yêu thương học trò, dạy tốt, học tốt, tích cực sáng tạo trong thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn.
Để có những tiết học hiệu quả, khơi dậy niềm đam mê của học sinh, cô giáo Chang đổi mới tổ chức các hoạt động cho học sinh trên lớp theo hướng gần gũi, thiết thực, phục vụ trực tiếp cho cuộc sống, gắn kiến thức vật lý với thực tế và thí nghiệm thực hành; lồng ghép các phương pháp dạy học STEM... Ngoài ra, cô còn có nhiều sáng kiến kinh nghiệm được hội đồng các cấp công nhận và được ứng dụng trực tiếp vào quá trình giảng dạy. Từ năm 2017 đến nay, có 54 học sinh được cô dạy học, hướng dẫn đoạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi môn Vật lý và Khoa học tự nhiên-tiếng Anh cấp thành phố, cấp quận.
Không chỉ tích cực đổi mới phương pháp dạy học, cô giáo Chang cũng luôn yêu thương học trò, giúp đỡ những em có hoàn cảnh khó khăn. Năm học 2012-2013, cô giáo Chang làm chủ nhiệm lớp 9A5, một tập thể lớp có rất nhiều học sinh hoàn cảnh khó khăn. Trong đó, em Nguyễn Đức Mạnh, gia đình không có đủ tiền trang trải học phí, mua đồ dùng học tập. Vì vậy, cô giáo Chang đã trích một phần thu nhập để mua sách vở, đồ dùng học tập, hỗ trợ đóng hơn 200 nghìn đồng/tháng học phí, trong thời gian hơn một năm học, góp một phần giúp em vượt qua khó khăn, bước tiếp con đường học tập.
Tâm huyết với nghề, luôn yêu thương học trò, nhiều năm liền, cô giáo Trịnh Thị Thu Chang đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở; 5 năm liền là đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tiêu biểu. Trong đó, năm 2018, cô được Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng tặng Bằng khen có thành tích xuất sắc trong "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; năm 2022, Đảng bộ phường tặng Giấy khen có thành tích xuất sắc trong "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh".
Tình nguyện cắm bản
Vượt qua những con đường dốc núi đầy khó khăn, chúng tôi có mặt ở thôn Tả Ván, xã Xín Chải, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, nơi có điểm trường mầm non mới được xây dựng, chỉ có duy nhất một lớp học ghép với 12 trẻ ở độ tuổi từ 3 đến 5 tuổi.
 |
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Hường và học trò điểm Trường mầm non thôn Tả Ván. |
Tại điểm trường này, trong năm học 2022-2023, cô giáo Nguyễn Thị Thu Hường đã không quản ngại khó khăn, vất vả vượt đèo dốc xung phong lên cắm bản nuôi dạy trẻ. Cô Hường bộc bạch: Trẻ ở điểm trường vùng cao đều là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Những ngày đầu năm học, các con nhút nhát, nhiều trẻ không biết tiếng Việt. Điều đó khiến các con thiếu tự tin khi đến trường và ngại tiếp xúc với cô giáo.
Mỗi nhà giáo được vinh danh đều có những hoàn cảnh riêng trong cuộc sống và trong công tác nhưng tất cả đều có điểm chung là những nhà giáo tiêu biểu, xuất sắc, luôn say mê, tận tụy với nghề, hết lòng với học trò.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn
Để tạo môi trường thân thiện, vui tươi trong lớp học, cô giáo Hường đã kiếm vỏ chai, vỏ bánh kẹo, vỏ lon và những phế liệu khác rồi cặm cụi làm thành những con vật, phương tiện giao thông, cây xanh, tạo không gian lớp học giúp trẻ tăng cường hoạt động, phát triển trí tưởng tượng, kích thích tính độc lập, sáng tạo, tiếp thu bài học một cách sinh động. Bên cạnh đó, để các con phát triển về ngôn ngữ, ngay từ đầu năm học, cô Hường đã phân luồng học sinh, xây dựng giải pháp dạy đối với từng độ tuổi, từng nhóm học sinh. Cô cũng thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn cho phụ huynh cách nuôi dưỡng, bảo đảm dinh dưỡng cho trẻ phát triển về thể chất.
Đến nay, sau chưa đầy một học kỳ, tất cả trẻ ở điểm trường thôn Tả Ván đã tự tin, mạnh dạn hơn, phát triển về giao tiếp xã hội và ngôn ngữ. Chị Triệu Thị Hằng, phụ huynh cháu Bồn Thị Hà Vi ở điểm trường Tả Ván tâm sự: "Mình đi làm nương cả ngày, không có thời gian chăm sóc con đâu nên nhờ cả vào nhà trường và cô giáo thôi. Khi chưa đến lớp con chỉ biết nói tiếng dân tộc Dao mình, nhưng giờ về nhà biết múa, hát tiếng phổ thông rồi, vui lắm".
Cô giáo Trần Thị Kim Ngân, Hiệu trưởng Trường mầm non xã Xín Chải cho biết: Không chỉ là đảng viên, giáo viên trẻ trung, năng động đạt được nhiều thành tích trong chuyên môn, cô giáo Hường còn tích cực tham gia hoạt động của trường như thư ký hội đồng, chi ủy viên chi bộ, tổ phó chuyên môn và là nhân tố tích cực trong các phong trào, hoạt động xã hội, các đợt sinh hoạt chính trị tại địa phương. Năm 2021, cô giáo Nguyễn Thị Thu Hường giành được giải nhất hội thi "Báo cáo tuyên truyền viên giỏi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã, nhiệm kỳ 2020-2025".
Những tấm gương đảng viên, nhà giáo như thầy Hùng, cô Chang, cô Hường là những bông hoa đẹp trong một rừng hoa đẹp của đội ngũ hàng triệu nhà giáo, ngày đêm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, được nhận bằng khen và tôn vinh nhà giáo tiêu biểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhân kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam.
Chia sẻ về các thầy cô, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, mỗi nhà giáo được vinh danh đều có những hoàn cảnh riêng trong cuộc sống và trong công tác nhưng tất cả đều có điểm chung là những nhà giáo tiêu biểu, xuất sắc, luôn say mê, tận tụy với nghề, hết lòng với học trò.
