Sức sống “Những việc cần làm ngay” được bố cục với ba phần chính: Giới thiệu những bài báo do Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh viết với bút danh N.V.L. đăng trên chuyên mục “Những việc cần làm ngay” của Báo Nhân Dân từ năm 1987 đến năm 1990; những bài báo tiêu biểu hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” đăng trên Báo Nhân Dân trong cùng thời gian và phần cuối gồm những bài viết và nhóm bài của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bài xã luận, phóng sự, điều tra giới thiệu có hệ thống mục tiêu, quan điểm chỉ đạo, các nhóm giải pháp nhằm tăng cường xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, cán bộ; một số bài đấu tranh chống tiêu cực của Báo Nhân Dân trong năm 2016, thể hiện tinh thần “Những việc cần làm ngay” mà Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã khởi xướng, gây tiếng vang lớn trong dư luận xã hội.
Sức sống “Những việc cần làm ngay” là tài liệu có giá trị khoa học về lý luận và thực tiễn trong công tác xây dựng Đảng, được thể hiện trên một số điểm đột phá, sáng tạo:
Thứ nhất, đột phá mạnh mẽ vào “sức ỳ” và những “thói hư tật xấu” trong xã hội đang bị che khuất mà lúc bấy giờ không ai dám nói tới. Xuất phát từ tinh thần coi trọng thực tiễn, cùng với tư duy nhạy bén, năng động, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã nhận thấy rõ nguyên nhân cơ bản làm cản trở quá trình đổi mới bắt nguồn từ nhận thức của xã hội còn giáo điều, bảo thủ, trì trệ; tệ nạn tham ô, nhũng nhiễu, tiêu cực của một số cán bộ lãnh đạo, một số cơ quan công quyền đang tồn tại trong xã hội; “Số cán bộ tiêu cực và gian thương làm giàu” đang “sống phè phỡn trên lưng người lao động và nhà nước của nhân dân”; “Còn những kẻ xấu nhiều năm nay lợi dụng danh nghĩa trạm kiểm soát của Nhà nước hà hiếp, ăn cướp của dân, nay chưa bị nghiêm trị, vẫn quen thói cũ. Còn những cán bộ bao che cho việc làm trên”; “Còn những cán bộ quan liêu không chịu thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước…”; “Còn những cán bộ lãnh đạo chỉ nhìn thấy cái lợi nhỏ trong số tiền và hàng thu lại ở địa phương, không nhìn thấy cái hại lớn là mất lòng dân, giá cả thị trường bất hợp lý, tiêu cực phát triển, ngăn trở lưu thông dẫn đến phá hoại sản xuất”... cho thấy, “Những việc cần làm ngay” đã tiên phong đột phá vào khâu “yếu nhất” trong Đảng, góp phần tạo nên những luồng sinh khí mới trong xã hội vốn đang có những “sức ỳ” rất nặng nề.
Thứ hai, tinh thần dám nghĩ, dám làm và nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu quyết tâm đổi mới, quyết đấu tranh chống hư hỏng, tiêu cực, cản trở công cuộc đổi mới, góp phần “xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự trong sạch, có năng lực, có trình độ và kinh nghiệm thực tế”. “Những việc cần làm ngay” thể hiện rõ chân lý cuộc sống mà Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã nêu: “Lòng tin của nhân dân sẽ thật sự trở lại khi nhân dân nhìn thấy tận mắt những đổi mới”; khi nhân dân thấy “các đồng chí lãnh đạo ở các cấp cần nêu gương tốt, giữ mình trong sạch, không quan liêu, không bè phái để có đủ uy tín và sự nghiêm minh trong công việc”. Đây chính là tấm gương sáng về tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của người đứng đầu, nhất định nói đi đôi với làm, từ việc nhỏ đến việc lớn. Giá trị khoa học tạo nên sức sống “Những việc cần làm ngay” chính là ở chỗ “được làm ngay” và “làm đến nơi, đến chốn”, không đánh trống bỏ dùi. Điều đó đã đem lại lòng tin mãnh liệt của nhân dân đối với công cuộc đổi mới vốn còn rất mong manh lúc bấy giờ.
Thứ ba, phát huy mạnh mẽ tinh thần “lấy dân làm gốc”, tạo nên “sức mạnh vật chất” để thu được thắng lợi trong công tác xây dựng Đảng. Với phương châm “Dễ mười lần không dân cũng chịu/ Khó trăm lần dân liệu cũng xong”, “Những việc cần làm ngay” mang đậm tính nhân dân, phát huy cao độ sức mạnh của nhân dân, dẫn dắt mọi người tham gia cuộc vận động với động cơ đúng, thái độ đúng, cách ứng xử xây dựng và tinh thần kiên trì,… như tác giả mong muốn: “mong muốn cán bộ từ Trung ương xuống cơ sở, mong đồng bào trong và ngoài Đảng tới đây sẽ tham gia ngày càng đông đảo cùng viết, cùng phanh phui những việc mà N.V.L. tôi không tài nào biết hết và biết chi tiết được. Viết thôi không đủ, các cấp lãnh đạo phải xử lý nghiêm minh và công bằng mới được. Ai xấu quá thì phải trừng trị. Ai có lỡ lầm nhỏ nhưng thực lòng cải hối thì giáo dục lại thành người tốt. Khuyên nhau làm việc tốt, tôn trọng kỷ luật, pháp luật”. “Những việc này phải chung tay mà làm một cách kiên trì mới thành công được. Phải vừa nghiêm khắc, vừa độ lượng. Dạy bảo, phê bình nhau với động cơ trong sáng, tấm lòng chân thành và ý thức trách nhiệm cao”. Nhờ vào sức mạnh của nhân dân, những điều mong muốn của Tổng Bí thư đã không phải chờ đợi: “Chỉ vài ngày sau, dư luận rộng rãi khắp cả nước hưởng ứng bằng nhiều cách đúng đắn, đáng mừng, đáng khâm phục”.
Thứ tư, tinh thần động viên, cổ vũ thôi thúc nhiều thành phần, đối tượng tham gia công cuộc đổi mới, xây dựng chỉnh đốn Đảng, mà trước hết là đối với những lực lượng tiến bộ, những nhân tố tích cực “tham gia sôi nổi vào phong trào công khai vạch trần và xử lý những tiêu cực dưới nhiều dạng của nhiều cá nhân, tập thể, góp phần đẩy lùi tiêu cực, phát huy tích cực”. “Những việc cần làm ngay”, chính vì thế đã gây hiệu ứng rất sâu rộng và có “giá trị lan tỏa” rất nhanh, thổi bùng thành một phong trào chống tiêu cực rộng lớn trên khắp cả nước, lôi cuốn báo chí, các lực lượng quần chúng vào công cuộc đổi mới, như chính tác giả từng ý thức một cách sâu sắc rằng: “Một N.V.L. hay vài N.V.L. không thể biết hết mọi việc, nói hết mọi việc và làm hết mọi việc. Chỉ có sự nhất trí hành động của toàn Đảng, toàn dân mới có thể tạo nên chuyển biến thật sự cho đất nước”. Đó cũng chính là khoa học về tổ chức lãnh đạo của Đảng.
Những việc cần làm ngay”, những bài học lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng trong những ngày đầu đổi mới, đến nay vẫn mang đậm giá trị khoa học cả về lý luận và thực tiễn. Trong bài viết “Thay lời tựa” cho cuốn sách, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Mong đồng chí, đồng bào cả nước đón đọc và hưởng ứng mạnh mẽ “Những việc cần làm ngay” trong xây dựng Đảng nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII”. Trong đó, quan điểm thực hiện được nêu là: “Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật. Kết hợp giữa “xây” và “chống”; “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách”.
Hiện nay, các cơ quan Đảng và Nhà nước đang ngày càng quan tâm chấn chỉnh công tác cán bộ trong hệ thống chính trị, lên án những việc làm tiêu cực, mua quan bán chức, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí; kiên trì, làm “đến nơi đến chốn” việc chấn chỉnh công tác tổ chức, kiểm tra, thi hành kỷ luật đối với những đảng viên, cán bộ và các tập thể vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật. Đây là những vấn đề mang tính quyết định sống còn đối với chế độ, cần phải phát huy tinh thần “Những việc cần làm ngay”, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu: “Phải coi việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng là “Những việc cần làm ngay”; phải trở thành chương trình hành động cụ thể của từng cấp, từng ngành, từng cơ quan, đơn vị và của cả hệ thống chính trị”, làm cho sức sống “Những việc cần làm ngay” ngày càng thêm giá trị và ý nghĩa thiết thực.
Đối với báo chí - lực lượng quan trọng hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” cần thấm đậm hơn lời dạy của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh: Nhà báo, ngoài trình độ văn chương, thì điều lớn nhất là phải có “tấm lòng”. Tấm lòng trong trắng, tha thiết hăng say để qua các bài báo của mình mà “Dân hiểu Đảng, Đảng hiểu dân”; “tấm lòng cương trực: yêu người làm đúng, làm tốt để ca ngợi; ghét bọn làm xấu, làm sai, làm ác để lên án. Vai trò của nhà báo là đem ánh sáng trong lành tỏa rộng ra, đẩy lùi, thu hẹp và xóa dần bóng tối”. Hơn nữa: “Báo chí phải nói cho đầy đủ, chân thật các yếu tố của xu thế phát triển chung. Đấu tranh chống các mặt tiêu cực là để mở đường, cởi trói cho nhân tố mới phát triển. Nhiệm vụ của báo chí là phải tiến hành công cuộc đổi mới công khai hơn nữa, dân chủ hơn nữa, chân thật hơn nữa, không được lùi bước, cũng không được lệch lạc một chiều”. Đồng chí Nguyễn Văn Linh cũng chỉ ra những vấn đề đạo đức người làm báo trong đấu tranh, phê bình mà ngày nay chúng ta đang đề cao: “Chúng ta chống tiêu cực, chống thói quan liêu, vô trách nhiệm hoàn toàn không phải để nâng cao hay hạ thấp uy tín của vài cá nhân nào đó (như cách hiểu lắt léo của một số người) mà vì một mục tiêu tốt đẹp hơn nhiều: lập lại trật tự, công bằng xã hội, xóa bớt những vật cản nặng nề trên con đường phát triển kinh tế của đất nước. Đó cũng là yêu cầu khẩn thiết của toàn Đảng, toàn dân”.
Có thể nói, qua 30 năm đổi mới với sáu nhiệm kỳ đại hội Đảng, mỗi kỳ đại hội đánh dấu một bước tiến rõ rệt trong nhận thức lý luận của Đảng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại… trong đó, những đóng góp về lý luận gắn với thực tiễn từ “Những việc cần làm ngay” của đồng chí Nguyễn Văn Linh, người Tổng Bí thư của Đảng trong những năm đầu của công cuộc đổi mới, là rất quan trọng và có ý nghĩa thiết thực. Sức sống “Những việc cần làm ngay” trở thành tài sản quý giá về kinh nghiệm thực tiễn và lý luận lãnh đạo của Đảng, tiếp thêm sức chiến đấu và nhiệt huyết cách mạng cho các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay.
TS BÙI THẾ ĐỨC
Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương
