Sẽ khắc phục tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giải quyết

* Xin ông cho biết những điểm mới trong cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính được quy định tại Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo?

- Dự án Luật đã sửa đổi, bổ sung Điều 39 và Điều 46 của Luật khiếu nại, tố cáo. Theo quy định tại các điều này thì cơ quan có quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại là cấp giải quyết lần đầu; nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết hoặc quá thời hạn mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lên cơ quan hành chính cấp trên hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.

Trong trường hợp khiếu nại lên cơ quan hành chính cấp trên, nhưng người khiếu nại vẫn không đồng ý với quyết định của cơ quan đó hoặc quá thời hạn mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án. Để tránh trường hợp người khiếu nại vừa khởi kiện vụ án hành chính, vừa khiếu nại lên cơ quan hành chính, gây rắc rối, phức tạp cho quá trình giải quyết khiếu kiện, Điều 39 Dự án Luật quy định: nếu người khiếu nại khởi kiện vụ án hành chính thì không được khiếu nại lên người có thẩm quyền giải quyết lần hai.

Đối với khiếu nại lần đầu quyết định hành chính của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; khiếu nại lần đầu quyết định hành chính của Chủ tịch UBND cấp tỉnh mà nội dung không thuộc quyền quản lý Nhà nước của Bộ, ngành, nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết của những người đó hoặc quá thời hạn mà khiếu nại không được giải quyết thì khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Việc quy định như vậy sẽ góp phần khắc phục tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giải quyết khiếu nại, phát huy vai trò của Tòa án trong việc giải quyết các vụ án hành chính. 

* Xin ông cho biết vai trò của luật sư trong quá trình giải quyết khiếu nại hành chính được quy định tại Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo?

- Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo lần này đã cụ thể hóa vai trò của Luật sư trong quá trình giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính.

Vai trò của luật sư trong quá trình giải quyết khiếu nại hành chính được cụ thể hóa trong các quy định tại các Điều 17 và 37 của Dự án Luật. Theo quy định tại Điều 17 thì người khiếu nại có quyền tự trình khiếu nại đến người có quyết định hành chính nếu có căn cứ quyết định hành chính đó là vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc ủy quyền cho người khác để khiếu nại.

Trong trường hợp cần thiết người khiếu nại có thể nhờ luật sư tư vấn, giúp đỡ về pháp luật trong quá trình khiếu nại. Đồng thời để khẳng định vai trò của luật sư trong quá trình giải quyết khiếu nại hành chính, Điều 37 Dự án Luật quy định "Trong trường hợp người khiếu nại nhờ luật sư giúp đỡ về phấp luật thì luật sư có quyền tham gia quá trình giải quyết khiếu nại".

* Được biết, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội cho phép nghiên cứu xây dựng Đề án thành lập cơ quan tài phán hành chính độc lập thuộc Chính phủ để giải quyết các khiếu kiện hành chính. Xin ông cho biệt cơ quan này sẽ thực hiện những nhiệm vụ cụ thể gì?

- Thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2005 theo tinh thần Nghị quyết số 35/2004/QH11 của Quốc hội khóa Xl, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Thanh tra Chính phủ phối hợp với các cơ quan hữu quan khẩn trương nghiên cứu xây dựng Đề án tài phán hành chính trình Chính phủ làm cơ sở cho việc sửa đổi toàn diện Luật khiếu nại, tố cáo vào năm 2006- 2007.

Hiện nay, việc nghiên cứu, xây dựng đề án đang được tiến hành, qua nghiên cứu bước đầu cho thấy việc thành lập cơ quan tài phán để giải quyết các khiếu nại hành chính được nhiều nước trên thế giới thực hiện; hoạt động tài phán sẽ bảo đảm các khiếu nại hành chính được xem xét, giải quyết một cách khách quan, khắc phục được tình trạng cơ quan hành chính vừa là người ra quyết định, vừa là người giải quyết khiếu nại đối với các quyết định đó Thành lập cơ quan tài phán hành chính sẽ tạo điều kiện để cơ quan hành chính có nhiều thời gian cho việc thực hiện chức năng quản lý, điều hành của nền hành chính; đồng thời góp phần làm giảm các vụ kiện hành chính tại Tòa án. Tuy nhiên, trong trường hợp không đồng ý với phán quyết của cơ quan tài phán, người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.

Để trả lời cơ quan tài phán hành chính (nếu được thành lập thời gian tới) có những nhiệm vụ gì sẽ là quá sớm và không chính xác. Tuy nhiên, dưới góc độ nghiên cứu, chúng tôi thấy rằng: Chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tài phán hành chính là xem xét các khiếu nại hành chính thuộc thẩm quyền của thủ trưởng chính quyền cùng cấp. Quá trình xem xét nếu thấy sai sót cơ quan tài phán sẽ đưa ra các kiến nghị, yêu cầu cơ quan có quyết định hành chính bị khiếu nại sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ quyết định hành chính đó, cơ quan tài phán không đưa ra quyết định giải quyết khiếu nại thay cơ quan hành chính. 

* Xin cảm ơn ông!