Sạt lở bờ sông đe dọa cuộc sống của nhiều hộ dân ở Ðồng Tháp

Sạt lở diễn biến phức tạp

Theo thông tin từ Ban Chỉ huy PCLB tỉnh Ðồng Tháp, từ đầu năm đến nay, tình trạng sạt lở bờ sông đã diễn ra ở 17 xã, phường, thị trấn của 10 huyện, thị xã, thành phố với chiều dài gần 20 km, làm mất hơn 8 ha đất, ảnh hưởng trực tiếp khoảng 1.500 hộ dân có nhà cách mép bờ sông khoảng 20 m phải di dời. Ngay từ đầu mùa lũ, tình hình sạt lở đã phức tạp. Giữa tháng 8 vừa qua, bờ sông Tiền thuộc tổ 3, ấp An Thạnh, xã An Hiệp, huyện Châu Thành đã sạt lở nghiêm trọng, cuốn trôi 3,4 ha đất, bốn ao nuôi cá tra giống và nhiều cây trồng khác, ước thiệt hại gần ba tỷ đồng, làm sáu hộ phải di dời khẩn cấp. 

Tình hình sạt lở bờ sông Tiền trên địa bàn tỉnh Ðồng Tháp phức tạp nhất là khu vực xã Thường Phước 1, huyện Hồng Ngự. Toàn tuyến bờ sông Tiền thuộc xã Thường Phước 1 dài hơn 3.500 m hiện có bảy đoạn sông có nguy cơ sạt lở. Trong đó có bốn đoạn sạt lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào thuộc các tổ: 19, 33, 34 và 35, thuộc khu vực ấp 1. Số hộ bị ảnh hưởng là hơn 500, trong đó 37 hộ phải di dời khẩn cấp.

Mới đây, khoảng 10 giờ ngày 16-10, tại khu vực bờ sông thuộc tổ 18 và 19, ấp 1, xã Thường Phước 1, đã xảy ra  vụ sạt lở làm cuốn trôi bốn căn nhà xuống lòng sông. Ðây là vụ sạt lở nghiêm trọng nhất từ trước đến nay trên địa bàn xã. Ðoạn sạt lở có chiều dài khoảng 150 m, ăn sâu vào đất liền 20 m. Do tốc độ sạt lở diễn ra khá nhanh nên người dân không kịp di dời tài sản. Nhận được tin báo của người dân, chính quyền địa phương đã nhanh chóng huy động khoảng 700 người, gồm công an, quân sự địa phương, bộ đội biên phòng và người dân đến khắc phục sạt lở và hỗ trợ di dời khẩn cấp 32 căn nhà ra khỏi vùng sạt lở. Rất may, vụ sạt lở không gây thiệt hại về người. Trong số hơn 500 căn nhà nằm trong vành đai sạt lở ở xã Thường Phước 1, hiện có nhiều căn nhà   chỉ cách mép sông từ 4 đến 5 m.

Không phức tạp như ở huyện Hồng Ngự, nhưng toàn huyện Thanh Bình hiện có 18 điểm đang bị sạt lở, tập trung ở các xã An Phong, Tân Thạnh, Bình Thành và hai xã cù lao: Tân Quới và Tân Bình. Từ đầu năm đến nay, sạt lở đã cuốn trôi hơn 1 ha đất với chiều dài 18 km, ước thiệt hại gần  hai tỷ đồng. Toàn huyện hiện có hơn 700 nhà dân phải di dời khẩn cấp. Trong năm xã bị ảnh hưởng, nặng nhất là xã Tân Bình. Tại ấp Tân Phú A, sạt lở đã cắt đứt con đường bê-tông nhựa nối liền năm xã cù lao, phải làm con đường tạm sâu vào đất liền từ 150 đến 200 m  cho phương tiện và người lưu thông.

Nguyên nhân sạt lở bờ sông Tiền trên địa bàn tỉnh không chỉ do nước lũ đổ về mà còn do ảnh hưởng lớn từ việc khai thác cát trái phép. Ngành chức năng tỉnh Ðồng Tháp đã dự báo, trong thời gian tiếp theo, tình hình sạt lở sẽ vẫn còn diễn biến phức tạp và ngày càng nghiêm trọng. 

Khó khăn trong di dời, tái định cư

Trước tình hình sạt lở diễn biến phức tạp như hiện nay, việc chủ động di dời các hộ dân đang sống trong vành đai sạt lở được các địa phương khẩn trương thực hiện. Ðến nay, Ðồng Tháp đã tổ chức và hỗ trợ hơn 600 hộ dân vùng sạt lở di dời đến nơi an toàn. Tuy nhiên, vì nhiều lý do nên đến nay vẫn còn nhiều hộ dân chưa di dời ra khỏi khu vực nguy hiểm.

Nghe chúng tôi hỏi nguyên nhân vì sao chưa di dời vào cụm dân cư sinh sống cho an toàn, ông Trần Văn Mái, ngụ xã Tân Bình, huyện Thanh Bình, trả lời: "Biết sạt lở là rất nguy hiểm, tại khu vực ấp Tân Phú A này từ đầu mùa lũ đến nay hầu như đêm nào cũng có sạt lở hết, đất lở cũng gần đến nhà tôi rồi, nếu dời vô cụm dân cư ở thì an toàn, được Nhà nước hỗ trợ, nhưng nước sinh hoạt thì còn khó khăn lắm...". Bà Phan Thị Liên nhà gần bên cũng góp chuyện: "Nhà nước có đến nhà tôi vận động di dời, nhưng tôi còn muốn ở nán lại để tiện chăm sóc ruộng rẫy...".

Tỉnh Ðồng Tháp hiện còn hơn 1.400 hộ cần được di dời ra khỏi vùng sạt lở. Vừa qua, UBND tỉnh cũng đã công bố tình trạng khẩn cấp về sự cố sạt lở bờ sông Tiền khu vực hai xã: Tân Bình và Tân Quới, huyện  Thanh Bình; xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò; xã An Hiệp, huyện Châu Thành và phường 4, thị xã Sa Ðéc.

Chủ tịch UBND xã Tân Bình  Nguyễn Văn Phương cho biết, địa phương đã bố trí chỗ ở tạm cho các hộ vùng sạt lở trong khi chờ xây dựng hoàn chỉnh các cụm, tuyến dân cư cho người dân sinh sống ổn định, lâu dài, Nhưng thực tế công tác vận động bà con di dời vẫn còn không ít khó khăn, nhất là chỗ ở mới xa nơi canh tác. Tuy nhiên, theo ông Phương: "Một khi sạt lở thật sự đe dọa nghiêm trọng thì chúng tôi buộc phải dùng biện pháp cưỡng chế để bảo toàn tính mạng cho  người dân". Trong khi người dân sống trong vành đai sạt lở đang sống trong phập phồng, lo lắng hằng ngày thì chính quyền các địa phương ở huyện Thanh Bình còn lúng túng vì ngoài khu vực sạt lở đã có kế hoạch, thời gian di dời cụ thể, những khu vực sạt lở mới phát sinh thì chưa biết khi nào mới triển khai. Hiện, lãnh đạo huyện Thanh Bình đang chỉ đạo các xã có sạt lở tiến hành rà soát tìm quỹ đất có thể bố trí tái định cư, sau đó lập phương án di dời, khu vực nào nguy hiểm thì tiến hành di dời trước. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của huyện Thanh Bình hiện nay là số lượng hộ dân bị ảnh hưởng lớn nhưng quỹ đất tại địa phương hiện còn không nhiều.

Tại huyện Hồng Ngự, Phó Trưởng phòng nông nghiệp  Nguyễn Văn Buôn cho biết, giai đoạn 2, huyện Hồng Ngự được đầu tư xây dựng bốn cụm, tuyến dân cư với tổng diện tích gần 69 ha, dự kiến bố trí khoảng 3.200 hộ dân vùng sạt lở. Ðến nay, huyện đã bố trí hơn 1.900 hộ vào các cụm, tuyến dân cư nói trên. Tuy nhiên, trước tình hình sạt lở diễn biến phức tạp như hiện nay, thì số nền ở các cụm, tuyến dân cư không đủ để bố trí cho các hộ dân bị ảnh hưởng do sạt lở.