Do đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã đề xuất các giải pháp và đề nghị lực lượng công an, quân đội chi viện cho hoạt động đăng kiểm trong thời gian tới.
Nỗi lo đóng cửa trung tâm đăng kiểm
Cục trưởng Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Chiến Thắng cho biết, cả nước hiện có 276 trên tổng số 297 trung tâm đăng kiểm đang hoạt động, với 455 trên tổng số 550 dây chuyền kiểm định; hơn 2.000 đăng kiểm viên (trong đó hơn 900 đăng kiểm viên đã bị khởi tố, tương đương 44,7%), công suất kiểm định tối thiểu hơn 600.000 ô-tô/tháng.
Với công suất kiểm định của các dây chuyền hiện tại, vận hành hoạt động trong điều kiện bình thường, hoàn toàn vẫn đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân và doanh nghiệp trên phạm vi toàn quốc trong năm 2024 (nhu cầu kiểm định trên cả nước tháng cao nhất cũng chỉ hơn 500.000 xe).
Cả nước hiện có 276 trên tổng số 297 trung tâm đăng kiểm đang hoạt động, với 455 trên tổng số 550 dây chuyền kiểm định; hơn 2.000 đăng kiểm viên (trong đó hơn 900 đăng kiểm viên đã bị khởi tố, tương đương 44,7%), công suất kiểm định tối thiểu hơn 600.000 ô-tô/tháng.
“Tuy nhiên, trong các tháng tới đây, khi các vụ án liên quan lĩnh vực đăng kiểm tại các địa phương được đưa ra xét xử sẽ có tác động rất lớn đến hoạt động kiểm định (thống kê cho thấy, có 42 địa phương với 112 trung tâm đăng kiểm có đăng kiểm viên bị khởi tố), dẫn đến bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên, khiến cho 91 trung tâm đăng kiểm tại 32 địa phương phải dừng hoạt động; trung tâm đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên trong 12 tháng liên tục bị tạm đình chỉ hoạt động kiểm định xe cơ giới trong 3 tháng”, ông Thắng bày tỏ lo lắng.
Tình trạng thiếu hụt đăng kiểm viên trong thời gian tới khiến 36 địa phương có nguy cơ bị ùn tắc kiểm định, nhất là ở Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Đặc biệt, có tỉnh không còn trung tâm đăng kiểm hoạt động như Bắc Kạn và Thái Bình. Tại Hà Nội, có 223 đăng kiểm viên làm việc (trong đó, 119 đăng kiểm viên đã bị khởi tố), còn tại Thành phố Hồ Chí Minh, có 158 đăng kiểm viên đang làm việc (55 đăng kiểm viên đã bị khởi tố).
Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới (Cục Đăng kiểm Việt Nam) Nguyễn Văn Phương cảnh báo, đến tháng 10/2024, có thể hàng loạt trung tâm đăng kiểm phải đóng cửa do bị đình chỉ hoạt động khi các bản án của Tòa án có hiệu lực, Hà Nội chỉ còn 2 trung tâm đăng kiểm trong khi Thành phố Hồ Chí Minh “trắng” trung tâm đăng kiểm. Nếu không có giải pháp cải thiện năng lực kiểm định phương tiện, tình trạng ùn tắc thậm chí còn nghiêm trọng hơn đầu năm 2023.
Để xử lý “nóng” vấn đề nêu trên, Cục Đăng kiểm Việt Nam đang hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi, tổ chức lại hoạt động của trung tâm đăng kiểm và đề nghị hỗ trợ nhân lực từ Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.
Giải pháp trước mắt là sửa đổi Nghị định 30/2023/NĐ-CP và Nghị định 139/2018/NĐ-CP về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới theo hướng tạm thời không thu hồi chứng chỉ đối với đăng kiểm viên bị kết án treo hoặc cải tạo không giam giữ.
Đối với trung tâm đăng kiểm, không cấm hành nghề và không tạm đình chỉ trong thời gian 3 tháng đối với đơn vị có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ. Nếu được sửa đổi theo hướng này, sẽ ngăn được tình trạng các trung tâm đăng kiểm phải tạm dừng hoạt động đồng loạt trong 3 tháng cũng như tạo điều kiện cho các đăng kiểm viên được hưởng án treo có cơ hội hỗ trợ các trung tâm đăng kiểm, tiếp tục tham gia kiểm định xe.
Sau khi tiếp thu, giải trình ý kiến của Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, cơ quan liên quan, Bộ Giao thông vận tải đã hoàn thiện nghị định sửa đổi trình Chính phủ. Hy vọng dự thảo nghị định sớm được thông qua, ban hành và có hiệu lực ngay để tạo thuận lợi hơn trong đăng kiểm thời gian tới.
Nếu được tiếp nhận lực lượng đăng kiểm viên của Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ ưu tiên hỗ trợ các trung tâm đăng kiểm tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh bởi đây là 2 địa phương có nhu cầu kiểm định phương tiện rất lớn.
Sẵn sàng các phương án ứng phó
Theo Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội Đào Việt Long, hiện Tòa án nhân dân các quận, huyện trên địa bàn đã xét xử 8 vụ án tại 8 trung tâm đăng kiểm, trong đó có 31 đăng kiểm viên được hưởng án treo. Trường hợp nghị định sửa đổi được ban hành kịp thời, Hà Nội sẽ có lực lượng này tham gia ngay vào hoạt động kiểm định.
Thành phố Hà Nội cũng chủ động tính phương án dự phòng trong trường hợp chỉ còn 2 trung tâm hoạt động, sẽ đề xuất sử dụng các trang thiết bị của các trung tâm bị đóng cửa, tận dụng được 23 trung tâm với 34 dây chuyền. Tuy nhiên, theo tính toán, có khả năng Hà Nội sẽ thiếu từ 40 đến 120 đăng kiểm viên, rất cần sự hỗ trợ của đăng kiểm viên công an, quân đội.
Tương tự, tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong đại án đăng kiểm đang được Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xét xử, có 13 trên tổng số 19 trung tâm trên địa bàn có liên quan; 6 trung tâm còn lại sẽ được Tòa án nhân dân các quận, huyện đưa ra xét xử sau.
Hiện thành phố có 97 đăng kiểm viên bị khởi tố, được tại ngoại trong vụ đại án vẫn đang hỗ trợ 13 trung tâm đăng kiểm duy trì hoạt động. Trong số 35 người được Viện Kiểm sát nhân dân đề nghị hưởng án treo, chỉ có 5 đăng kiểm viên (2 đăng kiểm viên bậc cao và 3 đăng kiểm viên thường).
Nếu Nghị định sửa đổi không được ban hành kịp thời, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ “trắng” trung tâm đăng kiểm trong ít nhất 3 tháng.
Khẳng định sẽ sẵn sàng chi viện nhân lực hỗ trợ đăng kiểm, Đại tá Nguyễn Quốc Thắng, Trưởng phòng Hướng dẫn, đăng ký và kiểm định phương tiện (Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an) đánh giá, nếu nghị định mới được ban hành, 90% vướng mắc sẽ được giải quyết.
Khi xảy ra ùn tắc, giải pháp khả thi vẫn là ứng dụng công nghệ để trung tâm đăng kiểm và chủ xe chủ động sắp xếp lịch, giảm lượng chờ đợi ở các trung tâm đăng kiểm như trước đây. Việc duy trì ứng dụng xếp lịch có thể tiến tới trở thành quy định bắt buộc, tránh trường hợp trung tâm này tiếp nhận, trung tâm kia lại không.
Đại tá Nguyễn Năng Thắng, Phó Cục trưởng Xe-Máy (Bộ Quốc phòng) cho biết, ngày 6/8, Bộ Quốc phòng đã phê duyệt kế hoạch hỗ trợ kiểm định xe cơ giới dân sự, sẵn sàng điều động 60 kiểm định viên đợt 1. Năm nay, Bộ Quốc phòng đã đầu tư cho các cơ sở đăng kiểm 10 dây chuyền kiểm định cơ động.
Ngoài hỗ trợ nhân sự, quân đội có thể hỗ trợ trang thiết bị, mỗi xe như một dây chuyền kiểm định, nếu trung tâm nào không bị đình chỉ, có thể đưa xe này đến, coi như có thêm một dây chuyền.
Dự kiến, đến năm 2026, Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin phục vụ đăng kiểm, hướng đến cấp giấy chứng nhận điện tử thay cho bản giấy, nâng cao tính minh bạch, chống làm giả; tăng cường học tập kinh nghiệm, công nghệ tiên tiến của nước ngoài, thực hiện nghiêm việc thanh tra, kiểm tra, phòng chống tham nhũng, tiêu cực…
