Quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách nhà nước

Trong ngày chất vấn đầu tiên, QH tiến hành chất vấn đối với các Bộ trưởng, trưởng ngành: Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Lê Minh Hưng. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cùng các Bộ trưởng khác trả lời những chất vấn thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ, bộ, ngành. Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân điều hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Tăng cường quản lý nợ công, nâng cao hiệu quả đầu tư công

Mở đầu phiên làm việc buổi sáng, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, theo chương trình làm việc của kỳ họp thứ tư, trong ba ngày QH sẽ tiến hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Trên cơ sở đề nghị của Ủy ban Thường vụ QH, tại kỳ họp này QH quyết định lựa chọn bốn nhóm vấn đề để tiến hành chất vấn, đó là: Công tác quản lý thuế, hải quan, tăng cường quản lý nợ công an toàn, hiệu quả; việc điều hành chính sách tiền tệ, giải pháp bảo đảm an toàn, hiệu quả cho hệ thống ngân hàng; việc ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và công tác quản lý nhà nước về báo chí và truyền thông; việc nâng cao chất lượng công tác xét xử, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ngành tòa án nhân dân (TAND) đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

Gắn với bốn nhóm vấn đề chất vấn, các Bộ trưởng, trưởng ngành gồm Bộ trưởng Tài chính; Thống đốc NHNN; Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông; Chánh án TAND tối cao trả lời chất vấn của đại biểu QH. Các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực, các Bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan đến các nhóm vấn đề chất vấn, sẽ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình, báo cáo làm rõ thêm những nội dung đại biểu QH quan tâm.

Tiếp đó, các đại biểu QH nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ QH, Trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ QH Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ ba, QH khóa XIV. Báo cáo cho biết, qua 1.570 cuộc tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp thứ ba, 63 Đoàn đại biểu QH đã tổng hợp được 2.458 kiến nghị có nội dung thuộc tất cả các lĩnh vực của xã hội. Các kiến nghị đã được Ủy ban Thường vụ QH chuyển đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết. Đến nay, toàn bộ các kiến nghị đã được trả lời (đạt 100%)... Nhìn chung, qua giám sát cho thấy, các bộ, ngành đều nghiêm túc, trách nhiệm trong giải quyết và trả lời kiến nghị của cử tri, có tới 21/24 Bộ trưởng, trưởng ngành chỉ đạo và trực tiếp ký các văn bản trả lời gửi tới cử tri...

Chất vấn Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng về việc tăng cường công tác quản lý nợ công, bảo đảm an toàn, hiệu quả, nâng cao hiệu quả đầu tư công, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh); Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) và một số đại biểu nêu vấn đề: Nợ công đã và đang là mối quan tâm lớn của cử tri cả nước, bởi lẽ, tình hình nợ công hiện nay đã sát trần cho phép là hơn 60% GDP thì rủi ro lớn, do điều kiện kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn... Trong khi đó, Chính phủ vẫn thực hiện việc đàm phán, ký kết khoản vay mới, điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào trong việc kiểm soát các việc chi tiêu nợ công trong thời gian tới? Bộ trưởng cho biết giải pháp cho các rủi ro nêu trên và nâng cao chất lượng, hiệu quả đầu tư công thời gian tới?

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết: Thời gian qua, nợ công tăng cao và áp lực trả nợ lớn. Do vậy, cần phải có lộ trình giảm dần bội chi để bảo đảm an toàn nợ công. Trong đó, thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Bộ Tài chính đã tổng kết đánh giá và báo cáo các cấp có thẩm quyền trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 07 về tái cơ cấu ngân sách nhà nước (NSNN) và bảo đảm an toàn nợ công bền vững. Đồng thời, trình QH ban hành Nghị quyết 25 về kế hoạch tài chính trung hạn 5 năm, giai đoạn 2016 - 2020.

Theo đó, thời gian qua, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt nhiều giải pháp để tăng cường quản lý nợ công, tiếp tục hoàn thiện thể chế; tăng cường quản lý nợ công, phối hợp giữa các bộ, ngành trong quản lý ODA, quản lý, sử dụng nợ công. Thời gian tới, giải pháp đầu tư nguồn vốn vay công chỉ tập trung cho các dự án quan trọng; từng bước phải kiểm soát tốc độ tăng nợ công…

Quan tâm về thực chất của nợ công, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (TP Hà Nội) cùng nhiều đại biểu khác phát biểu ý kiến tranh luận, theo đó: Con số về nợ công không quan trọng mà cần đặc biệt quan tâm hiệu quả của đầu tư công, bởi nợ công không xấu nhưng đầu tư công không hiệu quả thì rất xấu, Nhà nước phải trả bù lỗ cho các doanh nghiệp đầu tư không hiệu quả, thất thoát rất nhiều tiền, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nền kinh tế đất nước, đề nghị Bộ trưởng làm rõ thêm hiệu quả của đầu tư công.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận, chất lượng, hiệu quả đầu tư công là vấn đề còn nhiều hạn chế. Về lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như các bộ, ngành, các địa phương trong vấn đề sử dụng. Bộ Tài chính đang triển khai các nhiệm vụ, như: Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay rồi chuyển cấp phát sang cho vay lại rõ trách nhiệm hơn; hạn chế tối đa bảo lãnh Chính phủ; phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan, địa phương kiểm soát chặt chẽ chi tiêu công, đồng thời tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống pháp luật về nợ công.

Liên quan nội dung nêu trên, Bộ trưởng cho biết thêm: Trong thời gian qua, chúng ta đã cơ cấu lại nợ công, tăng vay trong nước và giảm vay nước ngoài. Năm 2011 vay nước ngoài 60%, vay trong nước là 40%. Đến thời điểm hiện nay, vay trong nước là 60% và vay nước ngoài hơn 39%. Vay trong nước đã tăng gấp hơn hai lần, lãi suất giảm một nửa… Đây là điều rất quan trọng, góp phần giảm nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ.

Tiếp tục chất vấn về vấn đề nêu trên, đại biểu Nguyễn Mai Bộ (An Giang) và một số đại biểu khác đặt vấn đề: Chúng ta chuyển từ vay nợ nước ngoài sang vay trong nước là chủ trương đúng đắn nhưng về bản chất thì vay trong nước hay vay nước ngoài đều là vay, phải kèm theo trả nợ gốc và lãi. Vấn đề cốt lõi ở đây là hiệu quả của đầu tư. Bộ trưởng có biết hiệu quả đầu tư cho nhóm vay này không và quan điểm của Bộ như thế nào để hạn chế việc vay rồi đầu tư công không hiệu quả?

Trả lời chất vấn nêu trên, Bộ trưởng Tài chính cho biết: Các dự án ODA vay nước ngoài hiện nay đang chuyển sang giai đoạn là nước có thu nhập trung bình. Các nước đã bắt đầu giảm ODA ưu đãi và Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới, đó là vay thương mại, tức là có lãi suất cao hơn và điều kiện là thời gian vay ngắn hơn, thời gian trả nhanh hơn. Bộ Tài chính đã thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải đẩy nhanh triển khai các thủ tục cần thiết để giải quyết các dự án sử dụng nguồn vay ưu đãi của các tổ chức cũng như các nhà tài trợ trong năm 2017 và năm 2018. Còn sau năm 2018, chúng ta chuyển sang vay kém ưu đãi và sẽ giảm việc vay.

Tham gia trả lời các đại biểu về vấn đề nâng cao hiệu quả đầu tư công, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trước đây chúng ta chưa có Luật Đầu tư công thì việc quyết định đầu tư còn tùy tiện và vượt so với khả năng cân đối ngân sách cả của T.Ư, địa phương. Trong các giai đoạn 2005 - 2010, 2011 - 2015, mỗi giai đoạn chúng ta có khoảng hơn 20.000 dự án lớn, nhỏ, của cả các địa phương, bộ, ngành quyết định đầu tư mà không rõ nguồn vốn ở đâu và không rõ có khả năng bao nhiêu để giải ngân được, nên việc dàn trải dẫn đến thất thoát, dẫn đến dừng, giãn, hoãn rất lớn. Do vậy, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 1792 và sau khi luật hóa lên thành Luật Đầu tư công, trong giai đoạn 2016 - 2020, chỉ còn hơn 1.000 dự án, giảm đi rất nhiều so với giai đoạn trước đây và đã bám sát vào khả năng cân đối của ngân sách.

Về phần nợ đọng và ứng của các giai đoạn trước đã được tập trung ở giai đoạn 2016 - 2020 để chúng ta xử lý dứt điểm… Để nâng cao hiệu quả đầu tư, thời gian tới, Chính phủ trình QH cho sửa Luật Đầu tư công theo hướng vẫn phải đảm bảo quản lý chặt chẽ, hiệu quả đầu tư công, nhưng giải quyết được vấn đề thủ tục thật thuận lợi, thật nhanh gọn cho các đối tượng áp dụng của Luật Đầu tư công…

Tham gia báo cáo làm rõ một số nội dung thuộc về trách nhiệm của Chính phủ trong quản lý thu, chi ngân sách, cơ cấu lại thu, chi ngân sách và bảo đảm bền vững an toàn nợ công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, năm 2015 nợ công của chúng ta đến sát trần là 65%, trong điều kiện dư địa chính sách tài khóa và tiền tệ còn chật hẹp, kinh tế thế giới khu vực còn nhiều khó khăn. Đây là vấn đề nan giải đặt ra cho toàn thể hệ thống chính trị… Trên cơ sở Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị và các nghị quyết của QH, Chính phủ và Thủ tướng đã ban hành Nghị quyết số 51 ngày 19-6-2017 về chương trình hành động để thực hiện các chủ trương lớn và giải pháp chủ yếu đối với vấn đề này; cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đẩy mạnh tăng trưởng bảo đảm hiệu quả toàn diện và công bằng, bền vững, thực hành triệt để tiết kiệm chống lãng phí và chỉ vay trong khả năng trả nợ.

Kết hợp giải quyết hài hòa các vấn đề quan trọng cấp bách trước mắt với các vấn đề căn cơ và lâu dài hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách, tăng cường công khai minh bạch và tăng cường trách nhiệm giải trình, nhất là đối với người đứng đầu trong vấn đề thu, chi ngân sách, sử dụng vốn vay và xử lý nợ công, hạn chế và tiến tới xóa bỏ tình trạng xin - cho. Trong đó, từ nay đến năm 2020, chúng ta phải kiên định phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường và động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, tạo nguồn thu vững chắc cho NSNN, phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác. Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đẩy mạnh tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả cạnh tranh của nền kinh tế, phấn đấu phát triển nhanh, bền vững. Phát triển nhanh để rút ngắn khoảng cách, để không bị tụt lại hơn nữa đối với các nước trong khu vực và thế giới, nhưng đồng thời phải phát triển bền vững trên cả ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường... Hiện nay tình hình cũng đã có xu hướng tốt hơn, nợ công hiện còn 62,6%, nợ Chính phủ 51,8% theo mức trần 54% và 65% mà QH cho phép.

Nỗ lực chống thất thu thuế

Trong phiên chất vấn Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, đại biểu Vũ Thị Thủy (Hải Dương); Trương Anh Tuấn (Nam Định); Bùi Thu Hằng (Hòa Bình) và một số đại biểu cho rằng, thời gian qua, tình trạng chuyển giá của doanh nghiệp gia tăng, nạn buôn lậu, buôn bán hàng giả diễn biến phức tạp, thực tế trên không chỉ làm ảnh hưởng xấu tới sự phát triển, cản trở việc sản xuất ở trong nước, ảnh hưởng tới nguồn thu NSNN. Hơn nữa, việc quản lý hóa đơn thuế, kê khai thuế và nộp thuế còn nhiều bất cập; nhiều doanh nghiệp còn nợ đọng thuế, trong đó có tình trạng cán bộ thuế, hải quan thông đồng với doanh nghiệp gây thất thu thuế... Tình trạng doanh nghiệp, hộ kinh doanh bán hàng không xuất hóa đơn diễn ra rất phổ biến. Bên cạnh đó, thói quen khi mua hàng không lấy hóa đơn của người dân đã tạo kẽ hở cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh kê khai giảm doanh thu bán hàng, từ đó giảm lợi nhuận và tránh thuế thu nhập doanh nghiệp. Tình trạng này không chỉ gây thất thoát nguồn thu cho NSNN mà còn gây mất công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Các đại biểu đề nghị, thời gian tới, Bộ Tài chính có giải pháp mạnh để chấm dứt tình trạng nêu trên.

Giải đáp nội dung này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết: Phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo quốc gia 389) không làm thay các bộ, ngành, không làm thay các địa phương, mà các bộ, ngành phải triển khai công tác theo chức năng nhiệm vụ được giao, các địa phương phải chịu trách nhiệm trên địa bàn của mình. Ban Chỉ đạo xây dựng các kế hoạch, tổ chức, kiểm tra, đôn đốc và xử lý những vấn đề phức tạp, đồng thời đã có quy chế làm việc và quy chế phối hợp giữa các ngành. Từ năm 2016 đến tháng 10-2017, các lực lượng đã phát hiện và xử lý 411.642 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách 39.604 tỷ đồng. Trong đó, đến năm 2016 là 230.209 vụ việc và thu nộp ngân sách là 21.713 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả hiện nay còn diễn biến rất phức tạp, do đường biên giới nước ta dài, rồi đường biển. Dù các lực lượng đã tăng cường kiểm soát, nhưng buôn lậu trên biển vẫn diễn biến rất phức tạp. Trong khi đó, chính sách thực hiện về vấn đề này còn chồng chéo và chưa đủ hiệu lực để triển khai.

Để khắc phục, Ban Chỉ đạo quốc gia 389 thời gian tới tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Sớm trình Thủ tướng ban hành chỉ thị tăng cường quản lý chất lượng, nguồn gốc dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và thuốc cổ truyền. Đồng thời, đề ra các kế hoạch chuyên đề về công tác phòng, chống buôn lậu, sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng. Tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, các lực lượng chức năng tăng cường công tác nắm tình hình điều tra cơ bản, xây dựng các kế hoạch chuyên đề, tập trung đấu tranh có trọng tâm, trọng điểm đối với đường dây, ổ nhóm, các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán tới đây. Kịp thời kiến nghị sửa đổi các chính sách cho phù hợp, đi đôi tăng cường công tác tuyên truyền về phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả...

Trả lời những chất vấn về công tác quản lý nợ thuế, Bộ trưởng cho biết: Những năm trước thường dồn vào cuối năm, nhưng những năm gần đây Bộ Tài chính triển khai đồng bộ ngay từ đầu năm công tác quản lý thuế. Thực hiện kiên quyết các biện pháp đôn đốc nợ thuế, cưỡng chế thuế như: ban hành thông báo nợ thuế tiền chậm nộp, các biện pháp cưỡng chế, nhắn tin, đôn đốc người nộp thuế, thành lập đoàn liên ngành để thu hồi nợ đọng và thực hiện cưỡng chế thuế. Phối hợp giữa Bộ Tài chính với cấp ủy, chính quyền địa phương và liên ngành các địa phương trong công tác quản lý thuế. Hiện nay, tuy số nợ thuế tồn đọng còn lớn, nhưng kết quả khá tích cực, thể hiện sự vào cuộc đồng bộ… Do vậy, việc thu hồi nợ đọng thuế năm sau luôn cao hơn năm trước và bình quân giai đoạn 2011 - 2016 mỗi năm thu đạt 81% số nợ có khả năng thu hồi.

Nâng cao trách nhiệm của ngành thuế và hải quan

Nhiều đại biểu QH quan tâm đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Tài chính về những kết quả, hạn chế, những vấn đề đặt ra về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế, hải quan và tác động đối với quyết tâm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh trong thời gian qua.

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết: Việc triển khai cải cách hành chính của Bộ Tài chính rất quyết liệt và có kết quả rất cụ thể. Từ năm 2011 - 2015 đã cắt giảm được 248 thủ tục hành chính và đơn giản hóa được 962 thủ tục trong các lĩnh vực.

Năm 2016, tiếp tục rà soát cắt giảm 172 thủ tục hành chính, đơn giản hóa 872 thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài chính. Hiện nay, các lĩnh vực đang còn 946 thủ tục hành chính. Bộ đang quyết liệt thực hiện đồng bộ các giải pháp về hiện đại hóa bởi cải cách thủ tục hành chính nhưng phải gắn với hiện đại hóa và đổi mới phương thức quản lý. Trong lĩnh vực thuế, thông qua việc ban hành xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách cũng như các thủ tục về phía Bộ, đã rút ngắn thời gian nộp thuế từ 527 giờ xuống còn 117 giờ. Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin của ngành hải quan và thuế khá tốt với việc 5 năm liên tiếp vừa qua, Bộ Tài chính được đánh giá đứng đầu khối các bộ, ngành. Nhưng để kết nối một cửa quốc gia với các bộ, ngành cũng như kiểm tra chuyên ngành, việc đồng bộ công nghệ thông tin với các bộ, ngành là rất quan trọng. Về phía hải quan, Bộ đang chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện dự án VNACC/VCIS (thông quan điện tử tự động); tiếp tục đầu tư và nâng cao hiệu quả hoạt động tại các điểm kiểm tra chuyên ngành tập trung có hiệu quả.

Liên quan công tác hải quan và quản lý thuế, đại biểu Nguyễn Văn Chiến (TP Hà Nội) đặt câu hỏi chất vấn: Thời gian qua, tình trạng buôn lậu diễn ra nhức nhối. Ngân sách nhà nước một phần “đội nón” ra đi, một phần chảy vào túi cán bộ. Trong thực trạng đó, có trách nhiệm không nhỏ liên quan những sai phạm của cán bộ hải quan, Bộ trưởng cho biết trách nhiệm về thực trạng này? Về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính cho biết: Hằng năm, việc xử lý nội bộ, kỷ luật cán bộ thuế và hải quan liên quan thực hiện chức trách nhiệm vụ, liên quan quy trình thủ tục, quy phạm về mặt hành chính là khoảng 300 người. Thực trạng này cũng liên quan việc rà soát lại quy trình thủ tục, rà soát lại chế độ chính sách, thí dụ như việc các cơ quan chức năng ở An Giang bắt 46 cán bộ hải quan có sai phạm.

Sau vụ việc đó, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ về việc sửa chính sách không cho hoàn thuế của các doanh nghiệp nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến. Về nguyên nhân, Bộ trưởng nêu rõ: Không thể quy trách nhiệm cho khách quan mà cần thừa nhận đây chính là suy thoái trong đội ngũ, trong lực lượng. Trong thực tế vừa qua, Bộ Tài chính đã quyết liệt xử lý các vụ việc tiêu cực, sai phạm trong thực thi công vụ.

Phát biểu ý kiến kết thúc phần chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng: Phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi, các đại biểu QH đặt câu hỏi thẳng thắn, cụ thể. Phần trả lời của Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã làm rõ các vấn đề mà các đại biểu QH đặt ra. Tuy nhiên, phần trả lời một số nội dung của Bộ trưởng chưa đưa ra được những giải pháp mới, những giải pháp đột phá, nhất là liên quan công tác quản lý nợ công, quản lý thuế, quản lý hóa đơn mua bán hàng hóa...

Phiên chất vấn cho thấy, Chính phủ đã có nhiều giải pháp phát triển kinh tế, bảo đảm an toàn, bền vững nền tài chính quốc gia. Việc hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực thuế, hải quan đã tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh. Cơ cấu nợ Chính phủ có dấu hiệu tích cực, quản lý nợ công cơ bản đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, trên nhiều lĩnh vực còn những hạn chế, như thu ngân sách giảm, thiếu tính bền vững; tình trạng gian lận thương mại, thất thu thuế, nợ đọng thuế còn nghiêm trọng…

Còn để xảy ra những sai phạm tiêu cực trong lĩnh vực thuế, hải quan. Việc phát hiện và xử lý hoạt động chuyển giá hiệu quả chưa cao. Công tác quản lý nợ công còn nhiều bất cập, sát mức trần cho phép, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Đề nghị Chính phủ cùng các bộ, ngành liên quan tiếp thu ý kiến của các đại biểu QH, chỉ đạo quyết liệt các biện pháp đã đề ra nhằm khắc phục những bất cập, hạn chế. Trong đó, tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực thuế, hải quan. Tiếp tục rà soát cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết. Xử lý nghiêm các hành vi trốn thuế, gian lận thương mại, nợ đọng thuế. Làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, phối hợp các cơ quan liên quan xử lý triệt để các hành vi sai phạm trong thực thi công vụ…

Tái cơ cấu các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu

Tiếp đó, QH tiến hành chất vấn đối với Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng. Mở đầu phiên chất vấn, các đại biểu Hà Thị Minh Tâm (Hà Nam), Đinh Duy Vượt (Gia Lai) và nhiều đại biểu cho rằng, việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD) hiệu quả thấp, mặc dù nợ xấu đã dưới 3% nhưng vẫn còn cao. Đề nghị nêu rõ các giải pháp khắc phục, tái cơ cấu các TCTD yếu kém để bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng trong thời gian tới.

Trả lời chất vấn, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, thực hiện Nghị quyết số 42, Chính phủ cũng ban hành đề án Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu (giai đoạn 2016 - 2020). Thực hiện các nhóm giải pháp đã đề ra, các TCTD đã tích cực xử lý nợ xấu với việc nâng cao chất lượng xử lý tài sản bảo đảm, kiểm soát chất lượng tín dụng, nhất là nỗ lực xử lý nợ xấu bằng các biện pháp đôn đốc thu hồi nợ, phát mại tài sản, thu hồi nợ từ thi hành án... Nhờ đó, nợ xấu cơ bản được kiểm soát và xử lý hiệu quả. Tuy nhiên, để có thể xử lý nợ xấu đạt hiệu quả cao, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó có giải pháp hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tái cơ cấu TCTD.

Kỳ họp thứ tư, QH khóa XIV đã thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD, mục tiêu nhằm bổ sung, sửa đổi các quy định cụ thể về thẩm quyền, cách thức cơ cấu lại, các biện pháp hỗ trợ phục hồi các TCTD yếu kém. Đồng thời, còn tạo cơ sở pháp lý cụ thể xử lý căn bản, triệt để nợ xấu, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống, hỗ trợ kịp thời từ khâu phát hiện các TCTD yếu kém đến khâu phục hồi. Khi luật này được QH thông qua và có hiệu lực, sẽ góp phần quan trọng giải phóng khối lượng vốn lớn đang đọng lại trong các khoản nợ xấu và khối lượng tài sản thế chấp hiện nay chưa xử lý được, giúp các TCTD mở rộng tín dụng cho nền kinh tế, TCTD giảm được chi phí hoạt động để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay.

Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) và một số đại biểu khác cho rằng, NHNN đề ra mục tiêu năm 2017 tăng trưởng tín dụng khoảng 18%, nhưng trong bối cảnh khả năng hấp thụ vốn hạn chế, lãi suất cho vay thấp cùng với mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7%, thì liệu mục tiêu nêu trên có bảo đảm tính bền vững? Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, trong năm 2017, NHNN tiếp tục phối hợp kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, bảo đảm thanh khoản của các TCTD, ổn định thị trường tiền tệ. Định hướng tín dụng tăng khoảng 18%, nhưng có điều chỉnh phù hợp diễn biến, tình hình thực tế, nhất là khi thị trường ngoại tệ thời gian qua cơ bản ổn định, được điều hành đồng bộ và linh hoạt bởi các công cụ chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ ổn định tỷ giá nhưng vẫn bảo đảm thanh khoản cho các TCTD cung ứng vốn tín dụng, ổn định lãi suất. Tuy nhiên, để tỷ giá diễn biến phù hợp mục tiêu điều hành, phòng ngừa rủi ro tỷ giá, cần tiếp tục triển khai các giải pháp tín dụng gắn với nâng cao chất lượng tín dụng, tạo điều kiện trong tiếp cận vốn tín dụng, tập trung vốn tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tăng tính công khai, minh bạch trong hoạt động cho vay, tạo điều kiện cho khách hàng tiếp cận vốn tín dụng.

Thống đốc NHNN cho biết, để bảo đảm tăng trưởng tín dụng hợp lý, nhất là bảo đảm ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát, NHNN tiếp tục theo dõi sát diễn biến vĩ mô, thị trường tiền tệ trong và ngoài nước để chủ động, kịp thời thực hiện các giải pháp điều hành phù hợp, đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ nhằm ổn định thị trường, tạo thuận lợi cho quá trình tái cơ cấu thị trường chứng khoán và thị trường vốn, ổn định thị trường ngoại tệ, kiểm soát tốc độ tăng tín dụng theo định hướng đề ra. Bên cạnh đó, điều hành lãi suất bảo đảm ổn định mặt bằng lãi suất, không để tỷ giá biến động quá mức, hạn chế các yếu tố đầu cơ, găm giữ ngoại tệ làm ảnh hưởng mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền và kinh tế vĩ mô.

Nhiều đại biểu cho rằng, việc tiếp cận vốn để sản xuất, kinh doanh, nhất là vốn vay mua nhà ở xã hội và trong các lĩnh vực Chính phủ ưu tiên còn khó khăn. Đề nghị NHNN có giải pháp điều hành chính sách tiền tệ phù hợp, sớm triển khai chính sách tín dụng đối với các lĩnh vực này. Cho rằng, thời gian qua, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của các TCTD diễn biến ổn định, hiện lãi suất trung và dài hạn phổ biến từ 9 đến 10%/năm, Thống đốc NHNN nhấn mạnh, đã chỉ đạo ngân hàng chi nhánh các tỉnh, thành phố nắm bắt tình hình cho vay; phối hợp xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai các chính sách hỗ trợ; nhất là chính sách cho vay có bảo lãnh để kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện các giải pháp mở rộng tín dụng có hiệu quả đi đôi với kiểm soát chất lượng tín dụng, cân đối đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, nhất là các lĩnh vực được ưu tiên, như nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Các chương trình, dự án kinh tế của địa phương khi triển khai cần gắn với đầu tư tín dụng ngân hàng, thực hiện hiệu quả chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp, các chương trình tín dụng theo chủ trương của Chính phủ.

Thống đốc NHNN khẳng định, thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo các TCTD tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Triển khai cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định 55/2015/NĐ-CP về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Phối hợp xử lý những khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy mạnh việc triển khai chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nhà ở xã hội…

Nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ nên nghiên cứu để trình QH việc nới trần nợ công để có vốn cho đầu tư phát triển và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của đất nước và bảo đảm các vấn đề liên quan quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội cũng như xóa đói, giảm nghèo. Chính phủ và Thủ tướng đã tính toán rất kỹ và thấy rằng, trần nợ công chỉ là một yếu tố, quan trọng là khả năng trả nợ. Tổng trả nợ của chúng ta, kể cả trả nợ trực tiếp từ ngân sách và phần vay để đảo nợ đã quá 25% so với tổng thu ngân sách hằng năm. Vì vậy, Chính phủ nói không với việc đề xuất tăng trần nợ công. Chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về quản lý nợ công và trình QH sớm sửa đổi Luật Quản lý nợ công. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ

Cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân có thói quen lấy hóa đơn khi mua hàng. Đây là việc rất quan trọng. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần coi một trong những điều kiện khi thành lập doanh nghiệp là phải có mã số thuế, đăng ký với cơ quan thuế, kết nối với cơ quan thuế và phải có hóa đơn được kết nối. Nếu làm được chặt như vậy, quản lý về thuế sẽ tốt hơn. Ngoài ra, cần hạn chế sử dụng tiền mặt trong trao đổi, mua bán hàng hóa trên thị trường theo Đề án của NHNN. Đồng thời triển khai kết nối với NHNN trong vấn đề quản lý thuế, quản lý rủi ro cũng như những giao dịch đáng ngờ, kết hợp tăng cường thanh tra, kiểm tra chặt chẽ, qua đó sẽ từng bước quản lý hiệu quả việc thu thuế, chống thất thu thuế. Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng

Việc kê khai khoản nộp thuế chưa rõ ràng, chưa minh bạch sẽ dễ dẫn đến việc có lợi cho người nộp và có thể cũng có lợi cho cán bộ thuế liên quan, gây thất thu ngân sách nhà nước, không công bằng giữa các doanh nghiệp, làm triệt tiêu tính cạnh tranh lành mạnh mà thay vào đó là cạnh tranh nhau một cách tiêu cực thông qua các mối quan hệ giữa doanh nghiệp với cán bộ thuế, gây so bì trong cộng đồng doanh nghiệp. Thí dụ, Công ty Grab ta-xi vốn điều lệ là 20 tỷ đồng, sau ba năm hoạt động báo lỗ là 938 tỷ đồng. Báo lỗ cũng có thể là hành vi trốn thuế. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp)