Khẩn trương hoàn thiện pháp luật về phòng, chống rửa tiền

Yêu cầu cấp bách

Sáng 1/11, thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu K’Nhiễu (Lâm Đồng) nêu rõ, hoạt động rửa tiền tác động rất lớn đến mức độ an toàn của nền tài chính, kinh tế quốc gia nên việc phòng, chống rửa tiền là nhiệm vụ hết sức quan trọng, bao gồm các biện pháp và hoạt động có thể thực hiện để ngăn chặn các hành vi rửa tiền dưới bất cứ hình thức nào.

Đại biểu K’Nhiễu - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: DUY LINH

Đại biểu nhấn mạnh, phòng, chống rửa tiền là yêu cầu cấp bách và cũng là thách thức đối với nước ta, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang trong quá trình phát triển, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Đại biểu K’Nhiễu chỉ ra thực trạng rất đáng lưu tâm, tiềm ẩn tội phạm tài chính trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam khi nhiều nguồn vốn được đổ vào nước ta thông qua các hình thức đầu tư. Do đó, việc sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012 là một dấu mốc quan trọng để hoàn thiện cơ sở pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền.

Đại biểu K’Nhiễu cho rằng, đây là một trong những yếu tố then chốt để phát hiện, ngăn chặn và sửa chữa kịp thời các hành vi rửa tiền, thúc đẩy việc điều tra, truy tố, xét xử tội phạm rửa tiền trong thời gian tới.

Để hoàn thiện dự án Luật, đại biểu K’Nhiễu đề nghị xây dựng Luật Phòng, chống rửa tiền sửa đổi dựa trên cơ sở đánh giá rủi ro quốc gia, rủi ro ngành, đồng thời đề nghị rà soát nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Đại biểu nhấn mạnh, khi sửa đổi các quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012, cần đánh giá mức độ thực tiễn về tính khả thi từ các nguồn lực để tổ chức thực hiện đến lộ trình thực hiện… của các quy định được sửa đổi, bảo đảm các đối tượng báo cáo, các cơ quan quản lý nhà nước đều có thể hiểu và thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm của mình.

Sửa đổi để bao phủ những nội dung mới phát sinh

Cũng góp ý về tính thực tiễn, bảo đảm khả thi của dự án luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (Bình Định) quan tâm đến vấn đề kiểm soát tài sản ảo, tiền dùng cho tài trợ khủng bố...

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (Bình Định) phát biểu. Ảnh: DUY LINH

Cụ thể, về đối tượng áp dụng tại Điều 2 của dự án luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị Ban soạn thảo cần xem xét bổ sung một số hình thức đối tượng cụ thể trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển như hiện nay đang tạo ra nhiều cơ hội và kênh khác nhau để tội phạm lợi dụng rửa tiền không hợp pháp thành tiền hợp pháp.

“Đặc biệt khi tiền ảo, tài sản số đã được một số quốc gia công nhận thì tại Việt Nam gần đây đã xuất hiện hình thức mua bán Bitcoin. Vì thế, nếu không quy định cụ thể thì sẽ tạo kẽ hở cho tội phạm rửa tiền, chuyển tiền lợi dụng”, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy nêu rõ.

Từ năm 2017, Bộ Tư pháp cũng đã đề cập vấn đề về tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp, trong đó có rửa tiền và tài trợ khủng bố. Việt Nam cũng đã đẩy mạnh giám sát việc thực thi các quy định về phòng, chống rửa tiền đối với khu vực tư nhân, đặc biệt là các lĩnh vực mới nổi mà tội phạm có khả năng sử dụng để thực hiện các hành vi rửa tiền.

Tuy nhiên, hiện nay, pháp luật Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý điều chỉnh và quản lý. Do đó, để dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền bao quát các hoạt động mới phát sinh, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung dẫn chiếu các quy định của các nước đã công nhận về các loại hình này.

Bên cạnh đó, dự án luật cũng cần mở rộng phạm vi, đối tượng báo cáo là tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản ảo, các sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ mới và các dịch vụ chuyển tiền để tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền quản lý, thanh tra, giám sát hoạt động có rủi ro về rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Tăng cường phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản

Bên cạnh các nội dung liên quan tiền ảo, đại biểu Thái Thị An Chung (Nghệ An) chỉ rõ, lĩnh vực bất động sản cũng có nguy cơ cao bị tội phạm rửa tiền tấn công. Các giao dịch bất động sản có thể qua sàn hoặc trực tiếp, thanh toán bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản nên khó kiểm soát.

Đại biểu nêu rõ việc quy định và thực thi các quy định về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản là hết sức cần thiết, không chỉ để thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế mà còn góp phần quan trọng vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Do đó, để góp phần hoàn thiện các quy định về phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản, đại biểu Thái Thị An Chung đề nghị bổ sung đối tượng báo cáo được quy định tại khoản 2 Điều 4 là tổ chức đấu giá tài sản, bởi đấu giá là hình thức mua bán tài sản phổ biến.

Nhiều năm gần đây, hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất diễn ra rất sôi động. Nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất chiếm tỷ trọng lớn trong thu ngân sách ở địa phương. Do đó, cũng cần phải giám sát chặt chẽ dòng tiền tham gia đấu giá.

Đồng thời, đại biểu đề nghị bổ sung thêm các dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản được quy định tại Điều 33 của dự thảo Luật là khách hàng thực hiện nhiều giao dịch trở lên trong 1 ngày, khách hàng mua bán nhiều bất động sản trở lên trong 1 lần; bổ sung trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống, rửa tiền, áp dụng cho các đối tượng báo cáo là đấu giá viên, tổ chức hành nghề, đấu giá thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động phòng, chống rửa tiền đối với các đối tượng này.

Đại biểu Thái Thị An Chung cũng nhấn mạnh cần sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản theo hướng quy định các giao dịch bất động sản phải thực hiện thanh toán qua hệ thống ngân hàng là hết sức cần thiết để chống thất thu thuế, chống rửa tiền và minh bạch thị trường bất động sản.