Đẩy lùi thuốc lá nhập lậu

Từ ngày 5-1-2016, khi Nghị định số 124/2015/NĐ-CP của Chính phủ về tăng cường kiểm soát TLL có hiệu lực, hoạt động buôn bán TLL nhỏ lẻ tại cửa hàng, chợ truyền thống, đường phố tại TP Hồ Chí Minh không còn diễn ra công khai như trước khi các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát chặt các điểm bán, nhất là các cửa ngõ vào thành phố, khu vực giáp ranh với các tỉnh lân cận.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Bách cho biết, thành phố là địa bàn trọng điểm về vận chuyển, chứa trữ, kinh doanh TLL. Hiện nay, TLL tuồn vào thị trường thành phố bằng xuồng cao tốc chở số lượng lớn từ tuyến kênh Thầy Cai qua Vàm Trảng (Trảng Bàng, Tây Ninh) đưa về tập kết tại bãi Than Bùn (Hóc Môn) và dùng xe máy đưa về các điểm tập kết ở trung tâm thành phố. Trên các tỉnh lộ 2, 7, 8, 15 và quốc lộ 22, TLL chuyển qua các xã Tân Mỹ, Đức Lập Thượng, Mỹ Hạnh (Đức Hòa, Long An) tới khu vực Cầu Lớn (Xuân Thới Thượng, Hóc Môn) đưa về thành phố.

Tại đường Học Lạc (quận 5), nơi kinh doanh thuốc lá lớn của thành phố, khi cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát, người kinh doanh TLL thuê luôn căn nhà và thường xuyên khóa cửa, chỉ giao dịch với những khách hàng quen biết. Tại khu vực đường Trần Quốc Toản (quận 3), tình hình buôn bán TLL không còn náo nhiệt như mọi khi, nhưng khách có nhu cầu vẫn được đáp ứng số lượng lớn TLL.

Nghị định 124 của Chính phủ đã góp phần kéo giảm tình trạng buôn bán TLL trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Áp dụng mức phạt cao có tác dụng làm cho người kinh doanh TLL chùn tay dẫn đến tình trạng bán lẻ TLL tại các trung tâm, trên đường phố giảm đi. Để kiểm soát TLL, tại khu vực đường Học Lạc (quận 5), ngoài gắn ca-mê-ra ở hai đầu đường, dán áp-phích, làm cam kết không bán TLL…, lực lượng kiểm tra còn túc trực thường xuyên tại đây. Bà Văn Thị Hoa, người kinh doanh thuốc lá ở đường Học Lạc cho biết, từ đầu năm đến nay, cơ quan chức năng kiểm soát chặt chẽ hoạt động buôn bán thuốc lá, mức phạt cũng rất cao đối với hành vi buôn bán TLL, cho nên ít người dám kinh doanh mặt hàng này nữa.

Toàn thành phố hiện có khoảng 46 nghìn người buôn bán nhỏ đã tái ký cam kết không bán TLL và số người ký cam kết mới đang gia tăng. Ở xã Thái Mỹ, huyện Củ Chi, 50 người thường xuyên kinh doanh TLL đã ký cam kết không kinh doanh mặt hàng này, trong đó nhiều người đã chuyển nghề khác làm ăn ổn định.

Tuy vậy, tình trạng buôn bán TLL đã chuyển qua hoạt động lén lút và tình hình vẫn còn khá phức tạp. Chỉ trong một tuần (từ ngày 15 đến 22-6-2016), Chi cục QLTT TP Hồ Chí Minh đã xử lý 21 vụ vận chuyển, buôn bán TLL trên các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ thuộc địa bàn các quận, huyện: Củ Chi, Hóc Môn, Tân Bình, Thủ Đức, thu giữ 5.671 bao TLL. Lực lượng QLTT thành phố cũng đã “chặt đứt” được một số đường dây buôn TLL chuyên nghiệp, bắt giữ nhiều đối tượng. Chẳng hạn, Đội QLTT huyện Hóc Môn và công an địa phương kiểm tra hai chiếc ghe vận chuyển 5.400 bao thuốc lá Jet nhập lậu tại bãi Than Bùn (ấp Nhị Tân 2, xã Tân Thới Nhì), vụ việc đã được chuyển cho công an khởi tố hình sự. Đội QLTT huyện Củ Chi và Công an xã Thái Mỹ kiểm tra xe ô-tô 16 chỗ (BKS 51B-071.26) tháo ghế sau chứa 29.800 bao thuốc lá điếu Jet, Hero, 555, Esse nhập lậu. Trước đó, Đội QLTT Củ Chi phối hợp Trạm Cảnh sát giao thông Tây Bắc bắt quả tang hai xe ô-tô hiệu INNOVA-G vận chuyển 38.940 bao thuốc lá Jet, Hero nhập lậu. Hai vụ việc này đang được công an thụ lý để khởi tố hình sự.

Hiện nay, phương thức, thủ đoạn vận chuyển, buôn bán TLL được thực hiện có tổ chức, hình thành đường dây, móc nối chặt chẽ giữa các đối tượng trong nước và ở nước bạn Cam-pu-chia. Các “đầu nậu” thường tập kết hàng sát biên giới đất liền, sau đó phân chia nhỏ hàng, thuê mang qua biên giới để đưa sâu vào nội địa. Việc vận chuyển được chia thành nhiều nhóm đông người, tổ chức cảnh giới, theo dõi lực lượng kiểm tra. Các đối tượng này dùng điện thoại di động không hiện số nhằm tránh sự theo dõi của lực lượng chức năng. Khi bị bắt, các đối tượng vận chuyển TLL sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng để tạo điều kiện cho đồng phạm tẩu thoát, tình huống xấu nhất thì “bỏ của chạy lấy người”. Nguy hiểm hơn, họ còn kích động, lôi kéo người dân lao động ít hiểu biết về pháp luật tiếp tay cản trở lực lượng chức năng thi hành công vụ nhằm cướp lại tang vật.
THEO Chi cục trưởng QLTT TP Hồ Chí Minh Phan Hoàn Kiếm, công tác chống vận chuyển, buôn lậu thuốc lá trên địa bàn thành phố đạt được nhiều kết quả khả quan trong thời gian gần đây là nhờ các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo 389 thành phố đã chủ động xây dựng các kế hoạch kiểm tra chuyên ngành và phối hợp liên ngành, kịp thời đề ra các biện pháp đấu tranh theo từng thời gian, từng phương án cụ thể... Hoạt động kiểm tra chống vận chuyển, buôn lậu thuốc lá diễn ra liên tục và thường xuyên trên tất cả các tuyến cửa ngõ đường bộ, đường sắt, đường sông, đường biển và hàng không... Chi cục QLTT TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Long An, Tây Ninh không ngừng phát huy kế hoạch phối hợp kiểm tra trên địa bàn giáp ranh giữa ba địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho các Đội QLTT trong việc trao đổi, cung cấp thông tin về đối tượng, thời gian hoạt động, tuyến đường vận chuyển để kịp thời tổ chức kiểm tra, xử lý.

Tuy vậy, để kéo giảm hơn nữa TLL trên thị trường, nỗ lực kiểm soát của cơ quan chức năng là chưa đủ mà rất cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc không tiếp tay buôn bán, không sử dụng mặt hàng cấm này…