Phụ nữ trẻ không cam chịu và mạnh mẽ hơn trong đấu tranh với bạo lực

Hầu hết bạo lực với phụ nữ thường do chồng gây ra 

Theo Báo cáo Điều tra quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019, cứ ba phụ nữ thì có gần hai phụ nữ (gần 63%), bị một hoặc hơn một hình thức bạo lực thể xác, tình dục, tinh thần và bạo lực kinh tế cũng như kiểm soát hành vi do chồng gây ra trong cuộc đời và gần 32% phụ nữ bị bạo lực hiện thời (trong 12 tháng qua). 

Đây là thông tin từ lễ công bố kết quả Điều tra quốc gia về bạo lực với phụ nữ Việt Nam năm 2019 (sau đây gọi tắt là Điều tra) diễn ra ngày 14-7.

Kết quả Điều tra cho thấy, ở Việt Nam, hầu hết bạo lực đối với phụ nữ thường do chồng gây ra. 

Nghiên cứu cũng chỉ ra ngoại trừ bạo lực tình dục, tỷ lệ bạo lực đối với phụ nữ ở tất cả các hình thức năm 2019 đều thấp hơn so với năm 2010. Sự thay đổi tích cực này có lẽ đang diễn ra ở nhóm phụ nữ trẻ.

Báo cáo cũng ước tính, bạo lực đối với phụ nữ đang gây thiệt hại về kinh tế cho Việt Nam ước khoảng 1,8% GDP năm 2018.  

Chương trình do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ,TB và XH) phối hợp Tổng cục Thống kê (GSO - Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thực hiện, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam, Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT), Đại sứ quán Australia tại Việt Nam. 

Điều tra đã mang lại một bức tranh toàn diện và cung cấp các số liệu cập nhật về vấn đề này. Cho đến nay, Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới đã thực hiện thành công điều tra quốc gia lần thứ hai về bạo lực đối với phụ nữ. Đặc biệt, dự án sử dụng phương pháp điều tra đa quốc gia về tình hình sức khỏe của phụ nữ và bạo lực gia đình của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Mục đích của Điều tra giúp hiểu hơn về những điều đã thay đổi và chưa thay đổi kể từ cuộc điều tra lần thứ nhất vào năm 2010, cũng như những việc cần phải thực hiện nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam. 

Ông Phạm Quang Vinh, Phó Tổng cục trưởng GSO cho biết, năm 2010, trong khuôn khổ chương trình hợp tác chung về bình đẳng giới, GSO đã thực hiện Nghiên cứu quốc gia về bạo lực gia đình đối với phụ nữ Việt Nam. Trong đó có cấu phần định lượng về khảo sát “Sức khỏe phụ nữ và kinh nghiệm cuộc sống 2008”.  Nghiên cứu đã cung cấp cơ sở dữ liệu phong phú để phân tích về bạo lực đối với phụ nữ tại Việt Nam tại thời gian đó. Bài học về nghiên cứu quốc gia lần thứ nhất năm 2010 của Việt Nam đã được chia sẻ rộng rãi trong khu vực và trên thế giới.

Với nghiên cứu lần thứ hai thực hiện trong 2018-2019, Điều tra được mở rộng hơn về quy mô nghiên cứu. Tổng số mẫu là gần 6.000 người trong độ tuổi từ 15 đến 64 tại 500 địa bàn của 63 tỉnh, thành phố. Trong đó, bao gồm cả phụ nữ khuyết tật và phụ nữ người dân tộc thiểu số. 

Thay đổi tích cực ở nhóm phụ nữ trẻ tuổi 

Thứ trưởng LĐ,TB và XH Nguyễn Thị Hà cho biết, sau gần 10 năm kể từ cuộc điều tra lần thứ nhất, các kết quả thu được cho thấy có nhiều chuyển biến tích cực, bên cạnh đó cũng còn còn tồn tại hạn chế. Nhìn chung, tỷ lệ phụ nữ bị các dạng bạo lực đã giảm nhẹ. Thay đổi tích cực đang diễn ra rõ nét ở nhóm phụ nữ trẻ tuổi, họ không cam chịu và mạnh mẽ hơn trong đấu tranh với bạo lực. Những người có trình độ học vấn cao có tỷ lệ bị bạo lực cũng thấp hơn và điều này cho thấy trình độ học vấn có ý nghĩa rất quan trọng, giúp phụ nữ tự tin hơn, mạnh mẽ và độc lập hơn trong cuộc sống. 

Tuy nhiên, nhiều phụ nữ vẫn có nguy cơ cao bị bạo lực. Tình trạng bạo lực với phụ nữ vẫn được che giấu do định kiến giới còn khá phổ biến trong xã hội. Sự im lặng, kỳ thị của cộng đồng và “văn hóa đổ lỗi” là những rào cản khiến người bị bạo lực không dám lên tiếng và kìm hãm sự giúp đỡ. Trẻ em cũng là nạn nhân, dễ gặp rủi ro hơn trong cuộc sống khi phải sống trong gia đình có xảy ra bạo lực. Những tồn tại, thách thức này cần được sớm khắc phục với trách nhiệm từ phía các cơ quan quản lý nhà nước cũng như sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức phi chính phủ và mỗi người dân trong xã hội.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Ở Việt Nam, UNFPA đã đồng hành cùng với Chính phủ và các cơ quan liên quan trong hơn một thập kỷ hướng tới chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ. Hôm nay, chúng ta đã có bằng chứng cập nhật nhất về thực trạng bạo lực đối với  phụ nữ ở Việt Nam, và tôi kêu gọi mọi người hãy cùng chung tay nỗ lực chấm dứt tình trạng bạo lực này.” 

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà ghi nhận, từ những kết quả thu nhận được từ Điều tra này, Bộ LĐ,TB và XH, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về bình đẳng sẽ tập trung nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện pháp luật, chính sách và Đề án phòng ngừa và ứng phó với bạo lực đối với phụ nữ giai đoạn 2021 - 2025. Cùng với đó, đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và thực hành về bình đẳng giới, xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới, bạo lực đối với phụ nữ. 

Đặc biệt, hiện Bộ LĐ,TB và XH đang triển khai xây dựng Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030, Đề án phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2021-2025. Những thông tin số liệu từ Báo cáo điều tra sẽ giúp cơ quan này có những đề xuất và giải pháp hữu hiệu hơn.