Đường Hồ Chí Minh trên biển là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tài thao lược, sự sáng tạo độc đáo trong nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh nhân dân của Ðảng. Tiêu biểu là nghệ thuật “lấy ít địch nhiều”, lấy thô sơ đánh hiện đại, giải quyết mối quan hệ giữa hậu phương với tiền tuyến, giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, giữa xây dựng CNXH ở miền bắc và giải phóng dân tộc ở miền nam. Với tinh thần tự lực tự cường, tranh thủ sự giúp đỡ của các bộ, ngành, địa phương, bạn bè quốc tế; Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã lãnh đạo, chỉ đạo Ðảng ủy, Bộ Tư lệnh Hải quân tổ chức xây dựng, sử dụng lực lượng vận tải đường biển gọn nhẹ, tinh nhuệ, phù hợp với nhiệm vụ chi viện chiến lược.
Cán bộ, thủy thủ Ðoàn tàu không số được lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng chu đáo, hầu hết tôi luyện qua chiến đấu; có bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn giỏi, sức khỏe tốt, dày dạn kinh nghiệm đi biển; trung thành, quả cảm, mưu trí, sáng tạo, đoàn kết chặt chẽ. Ðó là một đội quân cảm tử, sẵn sàng hy sinh tính mạng để hoàn thành nhiệm vụ. Cùng với đó, ta còn tổ chức mạng lưới bảo đảm ở hai đầu bến bãi phía bắc và phía nam, hợp thành con đường chi viện đồng bộ về mặt tổ chức, phối hợp hoạt động nhịp nhàng, chặt chẽ, liên hoàn bến - tàu - bến.
Ban đầu ta tận dụng tàu thuyền có sẵn, cải dạng giống tàu thuyền miền nam để qua mắt địch, vận chuyển hàng đến đích. Sau đó, ta đóng mới tàu vỏ gỗ, vỏ sắt một đáy, hai đáy, ba đáy cất giấu vũ khí, kết hợp thô sơ với hiện đại để vận chuyển. Tích cực động viên công nghiệp quốc phòng, huy động các cơ sở đóng và sửa chữa tàu dân sự điển hình là Xưởng đóng tàu 1, 3 ở Hải Phòng tham gia bảo đảm kỹ thuật cho Ðoàn 125 hoạt động. Mặt khác, để nhanh chóng phát triển các đội tàu vận tải, ta đề nghị nước bạn đóng tàu theo thiết kế của ta, phù hợp với đặc điểm hoạt động trên các cung đường khác nhau.
Ta đã nghiên cứu nắm chắc địch để chọn thời cơ hành động; tận dụng mọi hình thức hợp pháp và bất hợp pháp để vận chuyển. Kiên quyết bảo vệ, sẵn sàng phá hủy tàu và hàng, không để lọt vào tay địch, giữ bí mật nhiệm vụ. Triệt để lợi dụng sơ hở của địch; tổ chức cho tàu xuất phát từ nhiều bến, cả ở nước ngoài, đi trên nhiều cung đường, cập bến ở nhiều địa điểm khác nhau. Ðịch phong tỏa đường trong, ta đi đường ngoài. Ðịch ngăn chặn đường dài, ta đi phân đoạn. Ðịch bám đuôi, ta đi ra vùng biển quốc tế, đi sát vùng biển một số nước, bất ngờ chuyển hướng vào bến đổ hàng. Ðịch ngăn chặn, đánh phá quyết liệt, ta tạm dừng hoạt động, nghiên cứu tìm phương thức mới. Tàu từ miền bắc vào miền nam không hoạt động được thì dùng tàu từ miền nam bí mật ra miền bắc nhận hàng.
Dựa vào thế trận chiến tranh nhân dân trên biển, ta sử dụng tàu giả dạng, trà trộn với tàu thuyền dân sự, hoạt động cả công khai, bán công khai và bí mật. Lợi dụng ràng buộc của luật pháp quốc tế, chế độ pháp lý ở từng vùng biển, tổ chức các tuyến vận chuyển xa bờ khiến địch không thể kiểm soát. Kết hợp phương tiện hiện đại, bán hiện đại với thô sơ, lực lượng chính quy với không chính quy. Hiệp đồng chặt chẽ giữa lực lượng tàu vận tải với dân quân, du kích, ngư dân, nhân dân ở khu vực bến bãi. Ðoàn 125 phối hợp với cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang địa phương xây dựng địa bàn, cơ sở hoạt động bí mật, an toàn. Nhân dân sẵn sàng giúp đỡ, bảo vệ, che giấu bộ đội và hàng chuyển từ bắc vào nam.
Trung ương Ðảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hậu phương với tiền tuyến; xây dựng tình đoàn kết quân dân, sát cánh chiến đấu giữa lực lượng vận chuyển trên biển với quân dân hai đầu bến bãi. Tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước XHCN anh em để xây dựng lực lượng vận tải đường biển ngày càng lớn mạnh. Không chỉ giúp đỡ về phương tiện, các nước bạn còn cho tàu ta đi trong vùng biển chủ quyền, sử dụng bến bãi trú đậu và bốc xếp hàng, nghi binh, đánh lạc hướng địch, khiến cho chúng không thể ngờ tới.
Phát huy bài học kinh nghiệm của Ðường Hồ Chí Minh trên biển, ý chí quật cường, tinh thần chiến đấu anh dũng của Ðoàn tàu không số, những năm qua, Quân chủng Hải quân luôn chú trọng xây dựng nhân tố chính trị tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ. Trọng tâm là giáo dục cho bộ đội có bản lĩnh vững vàng; trung thành vô hạn với Ðảng, Nhà nước và nhân dân; nhận thức sâu sắc tình hình nhiệm vụ; khắc phục khó khăn gian khổ; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc.
Quân chủng tiếp tục xây dựng lực lượng chính quy, hiện đại, tinh gọn, mạnh, cơ động, linh hoạt; chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu ngày càng cao. Xây dựng lực lượng vận tải quân sự đa năng, lưỡng dụng, cùng hệ thống cầu cảng, kho tàng, cơ sở bảo đảm đồng bộ. Trong thời bình, lực lượng này làm nhiệm vụ vận tải phục vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng công trình..., góp phần củng cố thế trận phòng thủ vững chắc. Khi có chiến tranh hoặc xung đột, cùng với các lực lượng khác vận chuyển nhân lực, vật lực, vận tải đổ bộ, chi viện, không để các lực lượng ta bị địch cô lập, tăng cường sức mạnh tác chiến bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Các đơn vị nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, “sát phương án, đối tượng tác chiến, chiến trường, tổ chức biên chế và vũ khí trang bị”. Huấn luyện “cơ bản, làm chủ chuyên sâu, chuyên nghiệp trong khai thác, sử dụng vũ khí trang bị”. Tổ chức luyện tập, diễn tập thuần thục các tình huống cơ động lực lượng, ngụy trang, nghi binh, phòng tránh đánh địch tiến công hỏa lực, bảo toàn lực lượng, phá thế bao vây, phong tỏa. Ðưa nội dung cơ động, vận tải chi viện vào các cuộc diễn tập, trên cơ sở đó, bổ sung, hoàn thiện các phương án tác chiến.
Quân chủng chủ động tham mưu, đề xuất Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chủ trương, giải pháp xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân trên biển vững mạnh; xây dựng Quân chủng tiến thẳng lên hiện đại. Phát huy nội lực, làm chủ vũ khí trang bị, khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng các mặt công tác. Ðẩy mạnh đối ngoại quốc phòng với quân đội và hải quân các nước nhằm xây dựng lòng tin, phối hợp giải quyết bất đồng, duy trì vùng biển hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác. Tranh thủ sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế để xây dựng lực lượng, nâng cao vị thế của Hải quân Việt Nam, góp phần ngăn ngừa xung đột, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo từ sớm, từ xa.
Các lực lượng thường xuyên cảnh giác, nắm, dự báo chính xác tình hình, nhất là ở các vùng biển trọng điểm, nhạy cảm, không để bị động, bất ngờ. Tham mưu, đề xuất Ðảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo xử lý chính xác tình huống trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp, kết hợp đấu tranh trên thực địa với đấu tranh chính trị, ngoại giao, pháp lý. Quán triệt, thực hiện nghiêm đối sách của Ðảng, Nhà nước; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền và môi trường hòa bình, ổn định trên biển để phát triển đất nước.
