Ổi ngon bốn mùa
Nằm bên sông Hồng, với lợi thế là lớp phù sa màu mỡ, đất ở Ðông Dư trồng cây gì cũng thuận. Nhưng nức tiếng nhất là rau cải bẹ, khoai nước củ to, rau gia vị và bây giờ là ổi găng.
Ổi găng "bén duyên" đất Ðông Dư thật tình cờ. Ðầu những năm 90 thế kỷ trước, ông Nguyễn Văn Tẻo, hồi đó là Chủ tịch Hội làm vườn xã Ðông Dư có sang Hưng Yên chơi, thấy nơi đó có giống ổi ngon, mới xin cành về trồng ở vườn nhà. Trồng chưa được lâu thì ông sửa nhà, cây ổi mới trồng bị nhổ lên, ấn vào khu đất gần bụi tre. Thế rồi ông Tèo cũng quên bẵng mất. Ðến một ngày mùa đông, bỗng thấy cây ổi ra hoa trái vụ, ông bắt đầu chăm sóc cây. Rồi những quả ổi nho nhỏ, giòn giòn, thơm thảo ấy đã chinh phục được mọi người trong nhà, ngoài xóm. Các gia đình đến xin ông cành về trồng để người nhà ăn chơi. Chẳng ai nghĩ rằng, giống ổi này sẽ đem lại nhiều giá trị kinh tế lớn.
Ðến gần những năm 2000, cây ổi mới bắt đầu được đem trồng ở đất bãi ngoài đê. Lúc đầu, người dân trong xã trồng ổi để làm hàng rào chia đất trồng ngô, trồng rau màu giữa các gia đình. Sau thấy cây ổi hợp đất phù sa, quả ra sai, thơm ngon, người dân hái, đem bán trên đê cho những người khách đi đường. Thấy ổi bán được giá, thu nhập gấp mấy lần ngô, thế là dần dần, cả một vùng đất bãi ngoài đê của Ðông Dư trở thành vùng chuyên trồng ổi. Ðứng trên triền đê sông Hồng, nhìn ra xa là cả một mầu xanh ngút ngàn của cây ổi. Gió sông đưa hương ổi chín làm vấn vương những người đi qua, khiến ai cũng phải nấn ná dừng lại mua về thưởng thức. Quả ổi nhỏ, tròn căng, từ lúc xanh đến lúc chín, da chuyển từ xanh thẫm sang vàng trắng. Ổi ương giòn, vị mát, ngọt vừa. Ổi chín lại thơm, mềm, ngọt đậm. Người bán chia ổi thành những rổ khác nhau. Ổi giòn dành cho cánh thanh niên. Ổi chín cho người răng yếu. Có người mua ổi ương, lại xin thêm vài quả ổi chín, để trong nhà cho thơm.
Ổi Ðông Dư dễ trồng, chiết cành sáu tháng đã bói hoa, một năm là cho quả. Ổi lại cho trái cả bốn mùa. Ðến nơi đây vào mùa nào trong năm, khách cũng được mời những trái ổi thơm ngon. Ổi ra sai nhất vào lúc chính vụ, tháng 7, tháng 8 dương lịch. Những ngày đó, cả làng "hò" nhau dậy từ khi còn tờ mờ sáng, cầm đèn pin, vác sào trảy ổi cho kịp thương lái đến thu mua. Khi những cơn mưa cuối hạ qua đi, cây ổi lại nảy hoa, chuẩn bị cho đợt quả vụ chiêm, cũng sai không kém vụ chính mà lại có phần thơm ngon hơn. Người Ðông Dư bảo, cái nắng, cái hanh khô của tiết thu đông khiến quả ổi đậm đà hơn.
Cây làm giàu ở địa phương
Chủ tịch Hội Nông dân xã Ðông Dư Nguyễn Thị Dinh cho biết, cả 176 ha đất canh tác của xã đều chuyển sang trồng ổi, 20 ha còn lại trồng rau gia vị. Một sào trồng ổi, mỗi năm thu được từ 1,2 đến 1,5 tấn quả. Với khoảng từ 50 đến 100 gốc ổi, mỗi năm, người dân thu về không dưới 100 triệu đồng.
Gia đình bà Nguyễn Thị Huấn (thôn Ðông Dư Thượng, xã Ðông Dư) có 70 gốc ổi. Mỗi năm, chi phí đầu tư trồng ổi chưa đến mười triệu đồng, nhưng thu về được khoảng 120 triệu. Nhờ trồng ổi, gia đình bà Huấn đã xây được nhà mới cao tầng khang trang. Ðợt tháng 7 năm nay, mưa nhiều, ổi ra mau, vợ chồng ông bà không hái kịp, lại không mướn được người hái giúp, để ổi rụng trắng gốc. Nhưng gia đình bà vẫn dự định sẽ trồng thêm 100 gốc ổi nữa ở khu đất trồng lúa của nhà để tăng thêm thu nhập. Người em dâu của bà, trước gia cảnh khó khăn, vất vả, phải đi làm công nhật bên làng lân cận. Nay được mượn đất trồng ổi, gia đình đã no đủ, kinh tế khá giả hơn trước rất nhiều.
Trong xã Ðông Dư, hiện có khoảng hơn mười hộ gia đình đứng ra làm đầu mối thu mua ổi của cả xã. Các gia đình này trang bị ô-tô, mỗi ngày vận chuyển khoảng 200 tạ ổi đến thị trường Hải Phòng, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hải Dương..., có mặt hệ thống các siêu thị ở Hà Nội. Ổi Ðông Dư vì thế mà nức tiếng gần xa. Ngoài người làng tự thu gom, vận chuyển và đem bán, hàng trăm thương lái từ các tỉnh cũng tìm đến địa phương để lấy hàng. Những ngày chính vụ, cả xã Ðông Dư luôn tấp nập xe máy, ô-tô từ các địa phương đến mua ổi.
Ðể tạo điều kiện các hộ nông dân phát triển sản xuất, xã đã đầu tư xây dựng 100 giếng nội đồng giúp người dân có nguồn nước tưới. Ðường vào những vườn ổi lớn được đổ bê-tông kiên cố. Hội Nông dân tổ chức các lớp tập huấn trồng ổi năng suất cao. Cuối năm 2007, ổi Ðông Dư đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận thương hiệu nông sản an toàn. Tuy nhiên, để cây ổi phát triển bền vững, tránh tình trạng người dân bị thương lái ép giá, người dân Ðông Dư rất cần chính quyền của xã quan tâm, chủ động hơn nữa trong việc quản lý, liên kết với các doanh nghiệp để hỗ trợ tổ chức thu mua cho nông dân, nhất là trong những thời điểm chính vụ.
