Trọng tâm là chống dịch Covid-19
Cả nước bước vào năm 2022 với tình hình dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp khi số ca mắc mới cao. Nhưng Việt Nam có chủ trương và điều hành linh hoạt, hiệu quả giữa phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội. Nhiều nghị quyết, chỉ thị, công điện được ban hành trong việc thực hiện “mục tiêu kép”, vừa phòng, chống dịch, vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.
Chiến lược phòng, chống dịch được triển khai một cách toàn diện, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đoàn kết, đồng lòng của người dân cả nước tạo nên sức mạnh tổng hợp, cùng vượt qua khó khăn, thách thức. Nhờ đó, nước ta đã cơ bản kiểm soát được dịch bệnh, bảo đảm an sinh xã hội, kinh tế phục hồi và phát triển.
Với vai trò là cơ quan chuyên môn, Bộ Y tế ban hành nhiều văn bản đề nghị các địa phương tập trung triển khai các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19, nhất là việc đẩy mạnh việc tiêm vắc-xin, coi vắc-xin là biện pháp chiến lược quan trọng nhất, quyết định trong phòng, chống dịch Covid-19. Tính đến hết năm 2022, Việt Nam đã tiêm được gần 265,5 triệu liều vắc-xin phòng dịch Covid-19, trong đó tỷ lệ tiêm đủ mũi cơ bản cho người từ 12 tuổi trở lên đạt 100%; tỷ lệ tiêm mũi 4 cho người từ 18 tuổi trở lên đạt 88%. Nhóm trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi đã tiêm tổng số hơn 22 triệu mũi, trong đó tiêm mũi 1 là gần 10 triệu mũi (đạt 92,1%), tiêm mũi 2 là 8,9 triệu mũi (đạt 70,6%).
Từ tháng 4/2022 đến nay, số ca mắc Covid-19 trên cả nước giảm mạnh, có những ngày chỉ ghi nhận vài chục ca mắc mới; nhiều tuần không ghi nhận ca tử vong liên quan đến Covid-19… Đến hết năm 2022, Việt Nam có 11.525.231 ca nhiễm Covid-19, đứng thứ 13 trong tổng số 230 quốc gia và vùng lãnh thổ, bình quân cứ một triệu người có 116.471 ca nhiễm. Tuy nhiên, cả nước cũng đã có 43.186 ca tử vong liên quan Covid-19, chiếm tỷ lệ 0,4% tổng số ca nhiễm.
Dịch cơ bản đang được kiểm soát, tỷ lệ mắc mới, bệnh nhân nặng và tử vong thời gian qua đều giảm, trong khi tỷ lệ tiêm chủng vắc-xin cao so với nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên thực tế cho thấy, đại dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc, tại nhiều nước, khu vực vẫn ghi nhận số ca mắc cao, trong khi vi-rút SARS CoV-2 gây dịch Covid-19 vẫn tạo ra các biến thể mới (Tổ chức Y tế thế giới đã ghi nhận hơn 500 biến thể phụ khác nhau).
Do vậy, các bộ, ngành liên quan tiếp tục chủ động bám sát diễn biến tình hình dịch, có những biện pháp phòng, chống dịch phù hợp, trong đó các cơ quan chuyên môn tiếp tục giám sát chặt chẽ, nhất là theo dõi ca nhập viện, ca bệnh nặng điều trị để đánh giá khả năng có thể xuất hiện làn sóng mới của dịch bệnh cũng như tác động đến hệ thống y tế. Mặt khác, bám sát tình hình dịch bệnh của thế giới để có thông tin điều chỉnh chính sách phòng, chống dịch trong nước; đẩy mạnh truyền thông để người dân chủ động phòng bệnh cho bản thân và cộng đồng; tiếp tục đẩy nhanh tiêm vắc-xin phòng Covid-19 để bảo vệ đối tượng có nguy cơ cao như người già, người có bệnh nền.
Từ kết quả giải trình tự gien các ca bệnh Covid-19 trong năm 2022, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Như Dương, Phó Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ Trung ương khuyến cáo cần tăng cường công tác giám sát hành khách nhập cảnh tại cửa khẩu, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền để hành khách nhập cảnh chủ động thông báo tình hình sức khỏe và chủ động áp dụng các biện pháp phòng, chống lây nhiễm. Đối với các trường hợp có biểu hiện viêm đường hô hấp cần thực hiện cách ly tạm thời ngay tại cửa khẩu, xét nghiệm nhanh để có giải pháp phù hợp; tiếp tục tăng cường giám sát tại cộng đồng, cơ sở điều trị, nhất là tại các ổ dịch tập trung, quy mô lớn để lấy mẫu bệnh phẩm giải trình tự gien.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương lưu ý, với sự thay đổi của một số nước trong chính sách phòng, chống dịch Covid-19, chính sách đối với người nhập cảnh, các lực lượng liên quan cần có sự chuẩn bị để tiếp tục kiểm soát được dịch bệnh, không bị động trong tình hình mới. Mặc dù tỷ lệ tiêm vắc-xin phòng Covid-19 chung của cả nước cao, nhưng vẫn có một số địa phương tỷ lệ tiêm mũi 3 cho người trên 12 tuổi, cho trẻ thấp; trong khi đó, hiện nay, thời tiết giao mùa khiến cho các bệnh truyền nhiễm tăng, bệnh mới nổi nguy cơ xâm nhập do khách nhập cảnh tăng dẫn đến dịch bệnh có thể gia tăng ca mắc, bệnh nhân nặng. Do đó, các địa phương, nhất là các địa phương có cửa khẩu cần đẩy nhanh tiêm chủng, sớm hoàn thành mục tiêu đề ra.
Và những vấn đề “hậu Covid”
Sau gần ba năm chống dịch Covid-19 cũng đã nảy sinh thêm nhiều khó khăn, vướng mắc trong giai đoạn “hậu Covid” ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Đó là hiện tượng bệnh nhân đi khám bệnh nhiều dẫn đến tình trạng quá tải tại các cơ sở khám, chữa bệnh; nhiều bệnh viện phải bố trí làm thêm giờ, tăng thời gian làm việc để tránh ùn tắc bệnh nhân dẫn tới tình trạng nhân viên y tế không được nghỉ bù, nghỉ trực đầy đủ theo quy định đã làm ảnh hưởng tới sức khỏe nhân viên y tế và chất lượng dịch vụ. Do nhiều lý do cả chủ quan và khách quan đã xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại nhiều cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên toàn quốc…
Bên cạnh tập trung phòng, chống dịch Covid-19 và các dịch bệnh truyền nhiễm khác, không để xảy ra tình trạng “dịch chồng dịch”, toàn ngành cũng đã bắt tay vào giải quyết những vấn đề mới phát sinh. Nhiều hoạt động đã được triển khai đồng bộ, từ việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thủ tục khám, chữa bệnh; tăng cường ứng dụng khoa học-công nghệ trong khám bệnh, chữa bệnh; thực hiện chế độ luân phiên có thời hạn đối với người hành nghề tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để hỗ trợ kỹ thuật và nâng cao năng lực cho y tế cơ sở; cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trung ương, bệnh viện tuyến cuối về hỗ trợ các trạm y tế xã, phường, thị trấn; tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn y tế xã, phường...
Tiếp tục mở rộng mạng lưới bệnh viện vệ tinh; liên thông kết quả xét nghiệm, chẩn đoán; đổi mới phong cách, thái độ phục vụ, đổi mới căn bản phương thức đánh giá chất lượng bệnh viện theo bộ tiêu chí phù hợp xu hướng quốc tế và chỉ số hài lòng của người bệnh.
Thực tế thời gian qua cho thấy, chế độ, chính sách đãi ngộ, thu hút nguồn nhân lực ngành y tế bộc lộ nhiều bất cập, chưa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của phần lớn cán bộ y tế; chưa tương xứng nếu so sánh với quá trình đào tạo. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng hàng nghìn cán bộ y tế khu vực công lập nghỉ việc, bỏ việc thời gian vừa qua. Trong khi đó, chưa có chính sách hỗ trợ thích hợp với học viên, sinh viên các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe, nhất là các ngành, chuyên ngành khó tuyển, các ngành thuộc lĩnh vực y tế dự phòng...
Khắc phục tình trạng này, ngành y tế đang triển khai các giải pháp nâng cao chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ y tế, cải thiện môi trường làm việc, biểu dương khen thưởng để động viên tinh thần lực lượng ngành y tế yên tâm công tác. Mặt khác, cũng đang xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực y tế chất lượng cao đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, đây là cơ sở để triển khai các giải pháp từ khâu tuyển chọn, tuyển dụng, quản lý, đào tạo, phát triển và duy trì nguồn nhân lực y tế chất lượng cao ở tất cả các tuyến, góp phần quan trọng tạo ra bước đột phá nhằm thực hiện tốt chiến lược cán bộ y tế thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực y tế.
Để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, Bộ Y tế tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế. Chính phủ đã trình Quốc hội sửa đổi Luật Đấu thầu (bổ sung các cơ chế, chính sách về mua sắm, đấu thầu cho phù hợp tính đặc thù trong ngành y tế), Luật Giá, Luật Dược; Luật Bảo hiểm y tế; kiến nghị Quốc hội cho phép tiếp tục áp dụng biện pháp gia hạn hiệu lực giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc theo cơ chế của Nghị quyết số 12/UBTVQH15 nhằm bảo đảm kịp thời nguồn thuốc đáp ứng nhu cầu chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Chính phủ cũng đã chỉ đạo các bộ, ngành sửa đổi các quy định về đấu thầu, mua sắm công; chỉ đạo các địa phương chủ động trong việc đấu thầu thuốc đáp ứng nhu cầu của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại địa phương. Kiến nghị tăng tỷ trọng chi của ngân sách nhà nước và bảo hiểm xã hội trong tổng chi cho y tế; đổi mới phương thức chi trả; điều chỉnh giá dịch vụ theo hướng tính đúng, tính đủ; giải quyết các vướng mắc trong xã hội hóa. Thực hiện lộ trình bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân; phối hợp Bảo hiểm xã hội Việt Nam giải quyết những tồn tại về tổng mức thanh toán; bảo đảm việc thanh quyết toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế phù hợp...
