Các yếu tố then chốt giúp giảm tỷ lệ tử vong
Tháng 8/2021, số ca tử vong vì mắc Covid-19 tại Việt Nam leo cao trên biểu đồ dịch, với trung bình 300-400 ca/ngày. Đỉnh điểm là ngày 31/8, toàn quốc phát hiện tới hơn 800 ca tử vong. Đây là thời điểm số ca nhiễm trong cộng đồng tăng đột biến, hệ thống y tế phải đối phó khẩn cấp nên có thời điểm chưa theo dõi được toàn bộ F0 khi bị nhiễm bệnh, dẫn tới tỷ lệ tử vong cao.
Đầu tháng 8, Bộ Y tế dồn toàn bộ nhân lực tinh nhuệ nhất để cùng với TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố phía nam gấp rút xây dựng các trung tâm hồi sức tích cực để tăng cường công tác điều trị hồi sức cho các trường hợp nặng, nguy kịch, nhằm giảm tỷ lệ tử vong.
Nhờ đó, sang tháng 9, số ca tử vong tại các địa phương giảm dần, xuống mốc trung bình 200-300 ca/ngày. 10 ngày qua, số ca tử vong liên tục giảm xuống dưới mốc 200, thấp nhất là là 114 ca ghi nhận ngày 3/10.
Địa bàn ảnh hưởng nặng nề nhất là TP Hồ Chí Minh cũng đã cho thấy những tín hiệu rất khả quan khi số ca nhiễm và tử vong do Covid-19 tại địa phương này trong những ngày gần đây có chiều hướng giảm đáng kể. Ngày 31/8, địa bàn này ghi nhận 355 ca tử vong. Đến ngày 3/10, số bệnh nhân tử vong giảm sâu còn 79 ca, giảm nhiều nhất trong hơn một tháng qua.
Đến nay, tổng số ca tử vong do Covid-19 tại Việt Nam là 19.715 ca, chiếm tỷ lệ 2,5% so với tổng số ca nhiễm.
So với thế giới, tổng số ca tử vong Việt Nam xếp thứ 34/223 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 136/223 quốc gia và vùng lãnh thổ. So với châu Á, tổng số ca tử vong Việt Nam xếp thứ 10/49 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 30/49 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Việt Nam có tỷ lệ tử vong/số ca nhiễm rất cao so với các nước trong khu vực trong giai đoạn tháng 7, tháng 8 nhưng đã giảm mạnh từ nửa cuối tháng 8 đến nay nhờ biện pháp giãn cách xã hội nghiêm ngặt và điều trị sớm.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn – Trưởng Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh về phòng, chống dịch Covid-19 cho biết, có nhiều yếu tố then chốt quyết định tới tới việc giảm tỷ lệ tử vong trong thời gian gần đây.
Đầu tiên là thực hiện sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ “xã phường là pháo đài, người dân là chiến sĩ”, “chiến thắng dịch bệnh là chiến thắng của toàn dân”, các địa phương đã thực hiện giãn cách xã hội rất tốt với nhiều biện pháp quyết liệt.
Bên cạnh đó, chiến dịch xét nghiệm diện rộng đã được thực hiện rất nhanh chóng, kịp thời trong từng thời kỳ, đúng trọng tâm, trọng điểm, cố gắng xét nghiệm phát hiện các trường hợp F0 đi trước sự lây lan của virus.
"Với vùng đỏ, vùng cam chúng ta xét nghiệm 48 giờ/lần và vùng xanh, vùng vàng có thể xét nghiệm mẫu đơn, gộp, phát hiện các trường hợp F0 trong cộng đồng rất cần thiết. Đây là mấu chốt tạo nên tỷ lệ tử vong giảm tại TP Hồ Chí Minh và tỉnh, thành phố phía nam trong thời gian qua", Thứ trưởng cho hay.
Theo Thứ trưởng, thời gian qua, bằng các biện pháp xét nghiệm, các địa phương đã phát hiện sớm F0, tổ chức chăm sóc y tế, tổ chức gói an sinh xã hội, gói thuốc cho người bệnh tự theo dõi, điều trị tại nhà.
Về điều trị, ngành y tế đã xây dựng mô hình điều trị 3 tầng hiệu quả, có sự liên kết với nhau bao gồm: các bệnh viện hồi sức tích cực ở tầng 3, các bệnh viện dã chiến ở tầng 2, các đơn vị thu dung tại tầng 1.
“Tại TP Hồ Chí Minh, chúng tôi phân cho các bệnh viện hồi sức ở tầng 3 có trách nhiệm liên kết với bệnh viện ở tầng dưới tạo nên hệ thống bệnh viện “chị em”, luôn có sự trao đổi, hội chẩn, đào tạo, tập huấn và chi viện kịp thời nhằm phát hiện trường hợp nặng ở tuyến dưới đưa lên tuyến trên, góp phần giảm tỷ lệ tử vong cho TP Hồ Chí Minh nói riêng và các tỉnh, thành phía nam nói chung”, ông Sơn cho hay.
Theo ThS, BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, một trong những đổi mới trong công tác điều trị đợt dịch thứ tư là đã triển khai mô hình trạm y tế lưu động, quản lý F0 cách ly tại nhà và tại khu cách ly một cách bài bản, giúp chăm sóc, theo dõi, phát các gói thuốc điều trị cho các F0 mới phát hiện; kịp thời phát hiện những chuyển biến nặng của người bệnh để đưa đi điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, việc đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng, trong một thời gian ngắn đã bao phủ được một lượng lớn những người đã được tiêm vaccine mũi 1, có tác dụng bảo vệ người dân rất tốt. Khi đã tiêm được 1 mũi, nếu có bị nhiễm SARS-CoV-2 thì số bệnh nhân chuyển nặng cũng đã ít đi rất nhiều.
Vừa tập trung điều trị hồi sức, vừa phòng vệ từ xa
Tại Trung tâm Hồi sức tích cực người bệnh Covid-19 thuộc Bệnh viện Phổi Trung ương tại Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất (Đồng Nai), các bác sĩ tại đây vừa tập trung điều trị hồi sức, vừa tập trung phòng vệ từ xa để phát hiện, điều trị người bệnh Covid-19 ngay từ tuyến dưới.
BS Vũ Văn Thành – Trưởng khoa Bệnh phổi mạn tính (Bệnh viện Phổi Trung ương), Phó Giám đốc trung tâm cho biết, từ khi thành lập trung tâm đến nay, đã có hơn 600 bệnh nhân nặng và nguy kịch được điều trị, trong số đó có khoảng 400 bệnh nhân đã được xuất hiện và trở về bên gia đình. Hiện còn khoảng 117 bệnh nhân đang được điều trị tích cực tại trung tâm.
Cũng theo BS Vũ Văn Thành thời gian qua, hơn 170 cán bộ, y bác sĩ của trung tâm đã nỗ lực không ngừng vừa thu dung, điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng, nguy kịch trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, vừa hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho các y, bác sĩ ngay từ các tầng dưới tại tỉnh Đồng Nai.
Theo đó, các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị ở các tầng dưới đối với các bệnh nhân nhẹ trước khi được đưa đến khu điều trị tích cực, nhằm giảm tải lượng bệnh nhân chuyển biến nặng. Hơn nữa, với chương trình áp dụng thuốc điều trị virus Molnupiravir, các bác sĩ cũng vừa nghiên cứu, vừa áp dụng diện rộng nhằm giảm áp lực tầng 2, 3.
"Chúng tôi cũng thường xuyên gắn kết giữa các tầng nhằm phát hiện sớm, điều trị đúng và chuyển tuyến kịp thời những trường hợp chuyển biến nặng. Đó là “cơ hội vàng” để cứu bệnh nhân. Dù chúng ta có nhiều kỹ thuật tiên tiến như nhân lực đủ, thuốc tốt nhưng nếu bệnh nhân chuyển biến nặng, hoặc quá nặng nhưng không cấp cứu kịp thời thì cơ hội sống của bệnh nhân sẽ giảm đi. Do đó, phòng vệ từ xa là quan trọng trong phát hiện, điều trị người bệnh Covid-19”, BS Thành nói.
Đây cũng là thành tựu mà Bệnh viện Bạch Mai đã hỗ trợ tuyến dưới trong suốt thời gian chi viện cho TP Hồ Chí Minh. 10 bệnh viện vệ tinh điều trị bệnh nhân Covid-19 ở tầng 2 đã được các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai trực tiếp "cầm tay chỉ việc", đào tạo chuyên sâu thêm về công tác hồi sức, cấp cứu.
Đặc biệt, để giảm bệnh nhân nặng và tử vong nhanh chóng, các bác sĩ nhấn mạnh việc cần theo dõi sát trong 5 ngày đầu nhiễm bệnh. Riêng đối tượng nguy cơ cao như có bệnh nền đái tháo đường, suy tim, phổi, đặc biệt thừa cân, béo phì, nguy cơ tử vong cao nên cần đặc biệt theo dõi sát sao.
Các bước chẩn đoán, xử trí cơn bão cytokine cũng được các bác sĩ hướng dẫn cụ thể để bác sĩ tuyến dưới có thể tiên lượng sớm tình trạng nặng và chuyển tuyến nhanh chóng.
Các ca bệnh nặng được hội chẩn liên tục với các trung tâm hồi sức tích cực. Tại Bệnh viện Việt Đức, các bác sĩ cũng liên tục chuyển giao kỹ thuật cao về hồi sức tích cực như lọc máu liên tục, lọc máu hấp phụ... cho các cơ sở y tế của huyện Bình Chánh và quận Bình Tân.
Với việc phân loại bệnh nhân tốt, theo dõi sát sao diễn biến của bệnh nhân để chuyển tầng điều trị phù hợp, các cơ sở y tế tuyến trên vừa hỗ trợ về trang thiết bị y tế, vừa hỗ trợ nhân lực trực tiếp cầm tay chỉ việc để tuyến dưới có được những can thiệp kịp thời. Đây là hiệu quả của mô hình điều trị 3 tầng và việc triển khai thành lập cấp tốc các trung tâm hồi sức điều trị người bệnh Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía nam.
