Để tạo điều kiện cho những người lầm lỗi trở về với cuộc sống bình thường, pháp luật luôn có những quy định rộng mở và nhân đạo để họ có thể có những điều kiện sống như những người bình thường khác. Nói cách khác, người phạm tội chỉ bị hạn chế các quyền trong thời gian họ bị kết án và khi chưa được xóa án tích. Sau khi đã được xóa án tích thì họ trở thành người trong sạch và bình đẳng với mọi công dận khác trước pháp luật.
Trên tinh thần đó, Pháp lệnh LS 2001 cũng không có quy định cấm những người đã từng bị kết án, sau khi được xoá án tích được hành nghề LS khi có đủ các tiêu chuẩn mà pháp luật quy định để trở thành LS. Bên cạnh đó, những người từng là cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật bị kỷ luật đuổi khỏi ngành cũng được phép hành nghề LS sau ba năm kể từ khi có quyết định buộc thôi việc.
Với các quy định khá thông thoáng trên nên hiện nay trong đội ngũ những người hành nghề LS đang có rất nhiều người vốn là các cán bộ đã từng công tác trong ngành Tư pháp, bảo vệ pháp luật nhưng phải về giữa chừng do vi phạm kỷ luật công tác. Cá biệt, có LS đã từng giữ cương vị "quan tòa" nhưng đã vi phạm pháp luật và bị kết án tù. Nhìn vào những hình ảnh đó, không ít người đã băn khoăn về phẩm chất của một đội ngũ làm công tác pháp luật chuyên nghiệp như LS. Hai "mảng mầu" sáng - tối như vậy rõ ràng đã tạo ra một hình ảnh không đẹp về LS. Do đó, nhiều LS cho rằng không nên cho phép những người đã từng bị kết án - được hành nghề LS. Thậm chí, những cán bộ vi phạm pháp luật đã bị cơ quan chủ quản xử lý buộc thôi việc cũng cần xem xét kỹ lưỡng. Cần phải quy định chặt các điều kiện đầu vào thì mới có một đội ngũ LS thực sự có tài và có đức, mới có thể nâng cao chất lượng LS và hạn chế được những hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động tư pháp. Nếu như quá buông lỏng các điều kiện đầu vào trong bối cảnh mà các vụ việc "chạy án" đang ngày càng bị phát hiện nhiều thì không lường hết các hậu quả xảy ra.
Trong quá trình xây dựng Dự thảo luật về LS thay thế Pháp lệnh LS 2001, đã có rất nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này. Nhiều LS cho rằng, đối với những người làm công tác pháp luật như LS thì những người đã từng bị kết án, đặc biệt là các tội phạm nghiêm trọng do cố ý hay là những người đã có hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp không được hành nghề LS bởi nếu họ tham gia đội ngũ LS sẽ làm giảm chất lượng và uy tín của nghề này. Nhưng một số LS lại cho rằng việc cấm như vậy là không cần thiết bởi sự tồn tại và hoạt động của các LS là do khách hàng tự quyết định lựa chọn. Nếu LS không có đạo đức yếu kém nghiệp vụ sẽ bị đào thải... Những vấn đề này trở thành một chủ đề được giới LS tranh luận.
| PGS-TS, LS. Phạm Hồng Hải: Theo tôi thì không nên cho phép những người đã bị kết án hoạt động LS vì nó tạo ra những hình ảnh trái ngược nhau trong con mắt người dân. Thử tưởng tượng xem, một người đã từng bị kết án về hành vi tham ô, hành vi lợi dụng chức vụ và quyền hạn để trục lợi, hành vi giết người... đặc biệt là có hành vi xâm phạm đến hoạt động tư pháp như "chạy án" mà sau đó lại trở thành LS "đứng cãi" ở toà thì sẽ như thế nào? Đã bị kết án về một tội phạm do cố ý thì cũng là một tiêu chí xác định về nhân cách và phẩm chất đạo đức. Đã phạm tội do cố ý thì làm sao nói là phẩm chất đạo đức tốt. Có chăng chỉ có những người bị kết án do phạm tội vì lỗi vô ý là còn châm chước về đạo đức. Vì thế tôi cho rằng, hoàn toàn không nên cho phép người bị kết án về một tội phạm do cố ý làm LS. Với người vô ý phạm tội thì có thể cho phép nhưng cũng phải cân nhắc từng trường hợp cụ thể. LS. Nguyễn Văn Tú (Đoàn Luật sư Bắc Giang) Tự do lựa chọn nghề nghiệp là quyền của mọi công dân, nếu cấm một người đã được xoá án tích sẽ vi phạm quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp của họ. Vì theo quy định của pháp luật, người được xoá án tích bình đẳng về quyền với các công dân khác trước pháp luật. Không nên giữ định kiến với người đã bị kết án và dùng biện pháp hành cóinh để cấm một người bị kết án, đã được xoá án tích hành nghề LS mà hãy để cho cơ chế thị trường tự định đoạt hoặc để cho các ĐLS quyết định. Theo tôi, nếu các ĐLS thấy rằng việc kết nạp người đã từng bị kết án sẽ dẫn đến "xung đột" giữa quá khứ và tương lai hoặc làm xấu hình ảnh của các LS thì các ĐLS không kết nạp. Vì vậy Luật về LS cũng cần tạo một cơ chế để các ĐLS có thể quyết định được việc có nên kết nạp những người đã từng bị kết án hay không. LS.Trần Quang Mỹ (Đoàn Luật sư Hà Nội) Tôi cho rằng, những người đã bị kết án rồi, không nên cho phép họ hành nghề LS. Một điều kiện để trở thành LS là phải có nhân cách, phẩm chất đạo đức tốt. Một người đã bị kết án thì không thể nói là một người có nhân cách và phẩm chất đạo đức tốt được. Vì thế họ tham gia hoạt động LS sẽ làm xấu "đội hình" của LS. Để chuyên nghiệp hoá đội ngũ LS thì phải lựa chọn những người có năng lực và thực sự có phẩm chất đạo đức tốt, vì thế không nên để cho những người bị kết án hành nghề LS. LS, TS Phạm Liêm Chính (Đoàn Luật sư Hà Nội) Kông phủ nhận là những người bị kết án đã từng có tỳ vết trong đạo đức nhưng khi họ đã chấp hành án xong và đã được xoá án tích thì họ như một tờ giấy trắng. Cần phải tạo cơ hội cho họ làm việc. Theo truyền thống nhân đạo, "đánh kẻ chạy đi không đánh người chạy lại". Hơn nữa sau khi chấp hành hình phạt họ cũng đã được giáo dục, cải tạo, nếu họ có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật thì cũng nên cho họ tham gia hành nghề này. Việc cấm là không cần thiết vì hiện nay chúng ta đang cho phép rất nhiều đối tượng khác nhau tham gia hoạt động LS như người nghỉ hưu, người bị kỷ luật... thì tại sao lại không cho phép những người đã được xoá án hành nghề này. Không nên nhìn vào quá khứ để đánh giá tương lai. Hãy cho họ hành nghề LS, còn họ có thể hành nghề được hay không thì xã hội sẽ quyết định. Nếu họ không có năng lực và đạo đức kém thì khách hàng sẽ không lựa chọn và tự họ sẽ bị đào thải. |
![[Video] Điểm mới các Luật có hiệu lực từ 1/7/2025](https://cdn.nhandan.vn/images/cfe2dba5a62d341fc623c66ebf3c5502adc3df5970c310f6b8c763ce9db687765da6016ec5dc21240261fa057de2fa40/qh1.jpg.webp)
