Câu chuyện của người anh hùng, quê Tân Thanh (Lạng Giang, Bắc Giang), đưa chúng tôi về lại những ngày oanh liệt của dân tộc suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ nhưng đầy vinh quang.
Khi nhập ngũ ông được biên chế vào đại đội 250, tiểu đoàn 3, Trung đoàn Công binh H39 đầu tiên của Bộ Tư lệnh Công binh nay là Lữ đoàn Công binh vượt sông H39. Hồi đó, đơn vị ông đóng tại Thường Tín (Hà Nội), chưa có các phương tiện hiện đại như bây giờ mà chỉ có một số thuyền chuyên chở loại nhỏ. Sau huấn luyện, đơn vị ông đã tham gia các chiến dịch như: Chiến dịch Hoàng Hoa Thám tháng 3-1951 tại Phả Lại - Uông Bí, chiến dịch Quang Trung (còn gọi là chiến dịch Hà Nam Ninh) tháng 5 và 6-1951, Chiến dịch Hòa Bình cuối năm 1951, chiến dịch Tây Bắc cuối năm 1952. Qua các chiến dịch, trung đoàn công binh H39 luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Bác Hồ tặng cờ thêu bốn chữ vàng “Mở đường thắng lợi”. Cá nhân ông Phác đã lập được nhiều chiến công và được bầu là chiến sĩ thi đua cấp Trung đoàn và Bộ Tư lệnh.
Trước khi đi bộ đội ông tham gia hoạt động thanh niên và làm liên lạc cho xã. Khi quân Pháp càn lên Tân Thanh và vùng lân cận, ông tham gia chống càn ở Núi Kem, cách đấy vài cây số về phía nam. Chứng kiến sự tàn ác của giặc Pháp, chàng thanh niên Hoàng Văn Phác quyết tâm xin đi bộ đội. Hiềm một nỗi ông không biết chữ, cho nên nhiều lần ông xin tòng quân nhưng đơn vị không nhận. Mãi đến tháng 1-1950, ông mới được nhập ngũ. Khi đơn vị ông bước vào chiến dịch Điện Biên thì người con gái yêu ông cứ đêm ngóng ngày trông nhưng chẳng nhận được lá thứ nào. Tuy nhiên, người con gái ấy biết tính ông hiền từ và chung thủy nên cô tin rằng người cô yêu không bao giờ thất hẹn. Cô đã quyết tâm chờ ông trở về trong chiến thắng, và họ thành vợ thành chồng sau chiến dịch Điện Biên Phủ.
Trải qua bao khó khăn, có những lúc tưởng chừng không vượt qua được nhưng ông bà cũng đã có với nhau sáu mặt con. Bây giờ ông bà cháu chắt đầy nhà, tình cảm vẫn trung trinh như ngày nào.
Ông Phác nhớ lại: Chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông cùng Đại đội 250 tham gia xây dựng hầm chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và hầm của chuyên gia nước bạn tại Mường Phăng. Sau đó đơn vị lại bắc hai cầu phao vượt sông Mã cho quân ta tiến vào Sầm Nưa. Ở đây ông và đại đội được đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Xu-pha-nu-vông đến thăm và khen ngợi thành tích của cán bộ, chiến sĩ công binh.
Ngày 12-4-1953, khi phát hiện liên quân cách mạng Việt-Lào, địch hốt hoảng rút chạy khỏi Sầm Nưa. Để phục vụ các đơn vị chủ công vận động truy kích tiêu diệt địch, Đại đội 250 đã sửa chữa và làm lại năm chiếc cầu, trong đó có chiếc cầu tạm gần thị xã Sầm Nưa. Khi tiểu đội của ông đến thấy cầu rất yếu do một trụ giá chớm mục, xe khó qua. Tiểu đội trưởng Lạc và tiểu đội phó Phai hội ý quyết định lấp đất để xe đi. Nhưng ông Phác không đồng ý bởi khe suối sâu, lại chỉ có một tiểu đội làm bằng tay, thì không thể thực hiện nổi, nhiệm vụ truy kích địch lại rất cần kíp.
Ông Phác lặng lẽ nhảy xuống xem xét chân giá cầu bị mục, sau đó lấy thêm vật liệu gia cố chỗ xung yếu nhất để xe qua. Chiếc ô tô đầu tiên vào cầu nhưng mặt lát bị trượt. Cầu rung lên bần bật làm mọi người hết sức lo ngại. Đúng lúc đó ông Phác đã dũng cảm nhảy xuống gầm cầu lấy sức mình ghì chặt chân cột chống yếu nhất. Mọi người thót tim theo dõi. Chiếc xe cứ nhích dần, rồi vượt qua trong tiếng hoan hô của đồng đội. Noi gương ông, mọi người vội đi lấy cây chống, ùa xuống cùng ông gánh đỡ cho cây cầu.
Nhờ hành động dũng cảm, kiên quyết đó mà có 36 chiếc xe ô tô chở gạo và vũ khí vượt lên truy kích địch. Cùng với nhiều chiến công khác, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ông Phác được tặng Huân chương chiến công hạng Nhì và danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Năm đó, ông vừa bước vào tuổi 27.
Bước vào cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, ông Phác cùng đồng đội “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, phối hợp với các đơn vị bạn tham gia chiến dịch cánh đồng Chum trên đất Lào. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ông cùng đồng đội tiến vào giải phóng Thành phố Nha Trang (Khánh Hòa). Tháng 6-1975, đơn vị ông được lệnh trở ra Bắc tham gia xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khi đất nước tạm yên tiếng súng, năm 1983 anh hùng Hoàng Văn Phác về nghỉ hưu với quân hàm Trung tá sau 33 năm binh nghiệp, cống hiến tuổi xuân cho hai cuộc kháng chiến vẻ vang của dân tộc.
Hơn 30 năm đã trôi qua, người anh hùng trải qua hai cuộc chiến giờ tuổi đã cao, nhưng ông bà luôn động viên con các con thực hiện tốt nghĩa vụ công dân, các cháu học hành chăm ngoan. Chiến tranh đã lùi xa nhưng ký ức của một thời chiến đấu hào hùng luôn trở về trong ông và đó là điểm tựa tinh thần để ông vượt mọi gian khó mà không mảy may đòi hỏi sự đền đáp. Cuộc sống hôm nay của người Chiến sĩ Điện Biên - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Văn Phác vẫn bình dị và hòa đồng như bao lão nông khác trong làng quê, càng tô thắm thêm phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ” là tấm gương sáng cho lớp con cháu và tuổi trẻ học tập, noi theo.
