Ngành giấy cần có bước đi hợp lý

Năm 2004, năng lực sản xuất bột giấy tẩy trắng từ gỗ  tăng thêm 19.700 tấn, chủ yếu là của Công ty Giấy Bãi Bằng đầu tư nâng năng lực sản xuất bột. Dự án bột giấy Kon Tum sau 4 năm triển khai đã hủy bỏ do kém tính hiệu quả. Trong khi đó, dự án nhà máy bột giấy (không tẩy) và giấy Thanh Hóa không tạo ra nguồn bột thương mại. Như vậy, trong nhiều năm tới, sản xuất giấy trắng ở nước ta vẫn hoàn toàn lệ thuộc vào nhập khẩu. Năm nay, dự kiến Việt Nam sản xuất được 218.968 tấn bột, trong đó, bột tẩy trắng từ gỗ tăng 1,5 lần so với năm trước (với sự cải tiến về công nghệ, bột để sản xuất giấy in báo hiện nay hầu như sản xuất bằng gỗ keo lai thay thế gỗ thông nhập khẩu, nên đã giảm được chi phí sản xuất và chất lượng giấy ổn định).

Theo Hiệp hội Giấy Việt Nam, với năng lực sản xuất bột hiện nay là 318.000 tấn, ngành giấy mới phát huy được gần 70% công suất, còn bột hóa không tẩy và bột bán sản xuất trong nước vẫn phải nhập khẩu hơn 401.000 tấn để sản xuất giấy chất lượng cao.

Trong thời điểm hiện nay, nếu không có những bước đi thích hợp cơ cấu lại sản xuất và quy mô, nhiều khả năng ngành giấy Việt Nam sẽ gặp khó khăn. Ðặc biệt, do các dự án bột giấy lớn ngừng triển khai nên từ năm 2005, Việt Nam tiếp tục lệ thuộc vào nguồn bột nhập khẩu với sản lượng bột nhập 200.000 tấn, trong đó, nhập khẩu loại bột OCC và DIP sẽ tăng mạnh do nhu cầu sản xuất giấy chất lượng cao tiếp tục tăng. Bên cạnh đó, do ngành giấy đầu tư mất cân đối, quá chú trọng vào sản xuất giấy in và viết, chưa chú trọng vào sản xuất giấy bao bì, nên hằng năm nước ta vẫn phải nhập khẩu mặt hàng này với số lượng lớn. Sự cạnh tranh trong tiêu thụ giấy in và viết sẽ tiếp tục gay gắt trong năm 2005, mức độ đáp ứng của ngành giấy vẫn chỉ trong khoảng 35% do khả năng đầu tư trong nước đã đến mức giới hạn, còn lại 45% nhu cầu giấy phải nhập khẩu. Tỷ lệ tăng trưởng bình quân giữa sản xuất và nhập khẩu là tương đương nhau.

Với mục tiêu tăng trưởng 16,75% năm 2005, trong đó, sản xuất giấy tráng phấn tăng hơn 5 lần, giấy in báo tăng 7,58%, Hiệp hội Giấy khuyến cáo các doanh nghiệp không tiếp tục đầu tư vào sản xuất giấy in và giấy viết, mà nên đẩy mạnh sản xuất giấy bột, giấy làm bao bì, nhất là giấy lớp hai mặt và giấy sóng chất lượng cao, giấy tráng phấn. Ðã đến lúc, các doanh nghiệp trong ngành cần hợp lực lại với nhau để cơ cấu quy mô và trình độ sản xuất, tỷ lệ nội địa hóa nguyên, vật liệu, đầu tư kỹ thuật nâng cấp sản phẩm, hoàn thiện quản lý, đủ sức phát triển khi Việt Nam gia nhập WTO.