Kiểm soát hàng lậu qua đường hàng không, cảng biển
Trao đổi với chúng tôi về công tác phòng chống hàng lậu qua đường hàng không, ông Bùi Thanh Hùng, Phó Chi cục trưởng Hải quan cửa khẩu Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất cho biết: Ngay từ đầu năm, Cục Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản chỉ đạo tăng cường công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là đối với đường hàng không, trong đó lưu ý công tác phòng chống ma túy.
Bên cạnh đó, đồng chí Cục trưởng Cục Hải quan thành phố đã làm việc với Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất, chỉ đạo ngăn chặn ma túy nhập lậu vào Việt Nam cũng như xuất từ Việt Nam đi các nước.
“Từ sự chỉ đạo đó, Chi cục đã có kế hoạch và triển khai công tác này trong toàn đơn vị. Trong đó, Chi cục phối hợp lực lượng công an, an ninh hàng không, Đội kiểm soát phòng chống ma túy; bố trí cán bộ, nhân viên soi chiếu giỏi nghiệp vụ… tập trung kiểm soát các tuyến đường trọng điểm đi Australia, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)…
Nhờ đó, công tác phòng chống buôn lậu ma túy qua đường hàng không đã đạt những kết quả nhất định, phát hiện, xử lý nhiều vụ việc”, ông Bùi Thanh Hùng thông tin.
Điển hình, ngày 20/9 vừa qua, qua soi chiếu hàng hóa tại kho SCSC, Đội Thủ tục hàng hóa xuất khẩu phát hiện bốn kiện hàng, được ghép bởi 16 thùng các-tông có chứa tổng cộng 32 túi zip chứa chất bột màu trắng nghi là ma túy; tổng trọng lượng khoảng 11,576 kg cả bì. Kết quả thử nhanh bằng thuốc thử cho thấy mẫu thử dương tính với chất thử heroin.
Trước đó, ngày 6/9, qua soi chiếu hàng hóa tại kho TCS, Đội Thủ tục hàng hóa xuất khẩu phát hiện 8 thùng các-tông có chứa 90 túi trà và túi ruốc. Mỗi túi gồm hai lớp ni-lông không màu, được hút chân không, bên trong có một túi ni-lông không màu (cũng được hút chân không) chứa chất nghi là ma tuý được che phủ bằng trà và bằng ruốc, tổng trọng lượng khoảng 31 kg cả bì. Đội tiến hành lấy mẫu để thử nhanh bằng thuốc thử, cho kết quả dương tính với chất thử cần sa.
Đáng chú ý, ngày 23/8, tại ga đi của Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất, Đội Thủ tục hành lý xuất khẩu và nhân viên an ninh soi chiếu phát hiện hành khách có dấu hiệu nghi vấn.
Sau khi kiểm tra trực quan người và hành lý xách tay, phát hiện trên người ba hành khách người Hàn Quốc có cất giấu 3 gói ni-lông có chứa tinh thể không màu và các viên nén, tổng trọng lượng là hơn 1,59 kg nghi là ma túy. Kết quả kiểm tra bằng thuốc thử nhanh, các gói ni-lông chứa tinh thể không màu dương tính với chất thử ma túy ketamine và các viên nén dương tính với chất thử ma túy MDMA.
Riêng về hoạt động chống buôn lậu qua cảng biển, ông Tống Lê Dân, Phó Chi cục trưởng Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết: “Trong thời gian gần đây, các đối tượng buôn lậu qua tuyến đường từ nước ngoài về Thành phố Hồ Chí Minh qua cảng Cát Lái ngày càng trở nên tinh vi, với nhiều chiêu thức mới để qua mặt sự kiểm soát của lực lượng chức năng”.
Các đối tượng lợi dụng hệ thống rủi ro phân luồng (luồng xanh, luồng vàng) để buôn lậu như: Cố tình không khai báo hoặc khai báo sai tên hàng, số lượng, trọng lượng, mã số thuế, xuất xứ hàng hóa; khai báo hàng hóa thuộc diện khuyến khích xuất khẩu, nhập khẩu nhằm mục đích được hệ thống phân luồng xanh (miễn kiểm tra thực tế hàng hóa) nhưng thực chất là hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu có điều kiện hoặc hàng hóa khác thuộc danh mục cấm xuất khẩu, nhập khẩu.
Ngoài ra, các đối tượng lợi dụng quy định cho hủy, sửa tờ khai để đối phó với việc đánh giá rủi ro, phân luồng trên hệ thống thông tin nghiệp vụ, né tránh việc kiểm tra, kiểm soát của cơ quan hải quan hoặc hợp thức hóa các lô hàng vi phạm; khai nhiều tờ khai đối với một lô hàng và chọn tờ khai luồng xanh để thông quan hàng hóa; cố tình khai sai tên hàng, mã hàng, số lượng, chủng loại, thông số kỹ thuật để được hệ thống phân luồng xanh; hủy tờ khai trong trường hợp hệ thống phân vào luồng đỏ sau đó mở tờ khai khác.
Các đối tượng còn lợi dụng khả năng xử lý, phân luồng 24/24 của hệ thống tự động để thực hiện thông quan hàng hóa vào thời gian nhạy cảm (ngày lễ, nghỉ Tết...) nhằm trốn tránh sự giám sát, kiểm soát hải quan.
Lợi dụng loại hình tạm nhập tái xuất (nhập nguyên liệu nhưng thực chất là nhập thành phẩm để tái xuất), lợi dụng hình thức vận chuyển độc lập để thẩm lậu hàng hóa vào thị trường nội địa để tiêu thụ, với những thủ đoạn hết sức tinh vi như: thủ đoạn che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng, các đối tượng cấu kết, móc nối với nhau trong nước và nước ngoài để vận chuyển hàng lậu, hàng cấm, trái phép; phá niêm phong hải quan (seal hải quan), phá bản lề container (seal định vị vẫn hoạt động bình thường) nhằm rút ruột hoặc tráo đổi hàng hóa, chỉ để lại hàng đúng theo tờ khai tạm nhập tái xuất…
Ứng dụng công nghệ hiện đại, kịp thời phát hiện vi phạm
Ông Tống Lê Dân cho biết, với những chiêu thức nêu trên, đòi hỏi lực lượng chức năng phải liên tục nâng cao năng lực kiểm tra, ứng dụng công nghệ hiện đại, và tăng cường phối hợp giữa các đơn vị liên quan để kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hoạt động buôn lậu. Trong thời gian tới, để ngăn chặn có hiệu quả buôn lậu xuyên biên giới, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 tập trung vào các giải pháp trọng tâm:
Đẩy mạnh sử dụng các hệ thống công nghệ hiện đại như hệ thống quản lý rủi ro, máy soi chiếu container, camera giám sát và phần mềm phân tích dữ liệu tự động để nâng cao khả năng phát hiện các hành vi buôn lậu tinh vi; tăng cường hoạt động kiểm tra sau thông quan để phát hiện những sai phạm tiềm ẩn mà quá trình thông quan ban đầu chưa phát hiện được. Việc này đặc biệt hữu ích trong việc kiểm soát các doanh nghiệp có biểu hiện gian lận thương mại, buôn lậu qua hình thức khai báo sai.
Bên cạnh đó, Chi cục tiếp tục đẩy mạnh và mở rộng cơ chế phối hợp giữa lực lượng hải quan với công an, biên phòng và các cơ quan chức năng khác nhằm bảo đảm sự đồng bộ trong các hoạt động ngăn chặn, kiểm tra và xử lý buôn lậu.
Đặc biệt, Chi cục tăng cường kiểm soát tại các khu vực trọng điểm, có nguy cơ cao về buôn lậu như các bến tàu, kho, bãi cảng; tăng cường tuần tra, kiểm tra, đồng thời áp dụng chế độ kiểm tra bất ngờ để làm giảm khả năng đối tượng buôn lậu lợi dụng thời điểm để qua mặt lực lượng chức năng; cử cán bộ công chức tham gia các chương trình đào tạo, huấn luyện nhằm nâng cao năng lực nhận diện các phương thức buôn lậu mới.
Đồng thời, Chi cục tăng cường công tác tuyên truyền về các quy định pháp luật liên quan xuất nhập khẩu, các chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với hành vi buôn lậu, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và người dân; khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc tố giác các hành vi buôn lậu và vi phạm pháp luật qua các kênh phản ánh trực tiếp với cơ quan hải quan.
“Bằng cách thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 có thể nâng cao hiệu quả công tác ngăn chặn buôn lậu, bảo đảm an ninh kinh tế và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh”.
