ND- Liên tiếp trong những ngày qua, hàng loạt vụ đánh bom khủng bố đã xảy ra ở các nước cộng hoà thuộc LB Nga tại Bắc Kavkaz, làm hàng trăm người chết và bị thương. Vấn đề chống khủng bố và chủ nghĩa cực đoan tại miền nam Nga lại nóng lên, khiến việc giải quyết triệt để những bất ổn tại đây trở thành một trong những chương trình ưu tiên của Tổng thống Nga D.Medvedev.
Tại nước CH Dagestan, trong hai ngày 17 và 18-8 xảy ra liên tiếp các vụ đánh bom nhằm vào trụ sở cảnh sát TP Kizilyurt và đoàn xe tuần tra của cảnh sát ở thủ phủ Makhascala của nước cộng hòa này. Bốn ngày trước đó, cũng đã xảy ra vụ tiến công khủng bố nhằm vào một đồn cảnh sát tại TP Buynarsk ở CH Dagestan. Hơn mười cảnh sát chết trong các vụ này. Tại thủ phủ Groznui của nước CH Chesnia, ngày 21-8 cũng xảy ra hai vụ đánh bom, làm ít nhất bốn cảnh sát chết. Nghiêm trọng hơn cả là vụ đánh bom liều chết vào tòa nhà Sở Nội vụ TP Nazran, thủ phủ nước CH Ingushetia ngày 17-8, làm khoảng 150 người chết và bị thương.
Ðây là các vụ mới nhất trong hàng loạt các vụ bạo lực, ám sát, bắt cóc, khủng bố bùng nổ từ đầu năm nay tại các nước cộng hòa thuộc Nga ở Bắc Kavkaz, chủ yếu nhằm vào các mục tiêu các cơ quan và quan chức chính phủ. Tại Ingushetia, Bộ trưởng Xây dựng R.Amirkhanov và Bộ trưởng Du lịch và Thể thao R.Balayev là mục tiêu của bọn khủng bố. Ông Amirkhanov bị sát hại hôm 12-8, trong khi Bộ trưởng Balayev thoát chết vì không có mặt trên xe khi các tay súng giấu mặt nổ súng hồi tháng 7. Từ đầu năm đến nay, tại nước CH Dagestan đã xảy ra ba vụ khủng bố và 128 vụ tiến công nhân viên các cơ quan bảo vệ pháp luật, khiến 120 người chết. Vài tuần gần đây, những phần tử cực đoan tại Chesnia cũng liên tiếp gây các vụ bạo lực làm hàng chục người chết, gồm cả chính khách, nhà báo, nhà hoạt động nhân đạo, cảnh sát. Trong tuyên bố phát trên mạng ngày 21-8, lực lượng nổi dậy ở Chesnia dọa tiến hành "chiến tranh kinh tế" chống Nga và cho biết, các chiến binh đã được cử đi khắp nước để tiến công các đường ống dẫn dầu khí, nhà máy điện và hệ thống tải điện. Nhóm này nhận trách nhiệm đánh bom gây sự cố tràn nước tại nhà máy thủy điện Sayano-Shushenskaya lớn nhất của Nga hôm 17-8, làm gần một trăm người chết và mất tích. Dù không phát hiện dấu vết nào cho thấy sự cố Sayano-Shushenskaya là do nổ bom, nhưng Chính phủ Nga cũng cảnh giác trước đe dọa của lực lượng nổi dậy, nhất là trong bối cảnh bạo lực leo thang nghiêm trọng tại Bắc Kavkaz.
Ngay sau khi xảy ra vụ khủng bố tại Sở Nội vụ Nazran hôm 17-8, Tổng thống Nga D.Medvedev đã cử Thứ trưởng Nội vụ Nga A.Edelev tới làm nhiệm vụ điều phối các hoạt động các cơ quan của Bộ Nội vụ ở Ingushetia. Tại cuộc họp Hội đồng An ninh liên bang ngày 19-8, bàn vấn đề ổn định tình hình chính trị - xã hội và những biện pháp vô hiệu hóa các mối đe dọa khủng bố tại Bắc Kavkaz, Tổng thống cam kết đẩy mạnh cuộc chiến chống khủng bố và chủ nghĩa cực đoan để cải thiện triệt để tình hình khu vực này. Ông Medvedev nêu rõ, những tội ác nhằm vào giới lãnh đạo, nhân viên các cơ quan bảo vệ pháp luật và dân thường cho thấy những vấn đề tại khu vực Kavkaz liên quan khủng bố và chủ nghĩa cực đoan chưa được giải quyết hoàn toàn, vì vậy cuộc chiến chống khủng bố phải được tiếp tục.
Nhiều năm qua, vòng xoáy bạo lực tại khu vực miền nam có đông người Hồi giáo sinh sống, luôn làm Kremlin đau đầu. Các nhà lãnh đạo Nga tỏ thái độ và hành động kiên quyết chống bạo lực, tuy nhiên tình hình bất ổn vẫn chưa được giải quyết triệt để. Tháng 4 vừa qua, Moscow tuyên bố kết thúc hoạt động chống khủng bố gần mười năm qua ở Chesnia, nhưng trên thực tế cuộc chiến này chưa chấm dứt. Tuyên bố hoàn thành nhiệm vụ ổn định tình hình Chesnia, tạo điều kiện để ban lãnh đạo nước này gánh vác trách nhiệm giải quyết các vấn đề của mình, nhưng quân đội Nga chưa thể rút quân khỏi đây. Trong khi đó, các nhóm Hồi giáo cực đoan hoạt động trở lại, cứng rắn và nguy hiểm hơn. Lò lửa xung đột và bạo lực lan sang các nước cộng hòa tự trị láng giềng Ingushetia và Dagestan.
Có ý kiến cáo buộc rằng, nguyên nhân leo thang bạo lực ở Bắc Kavkaz là do "bàn tay bên ngoài". Tổng thống Chesnia R.Kadyrov công khai chỉ trích phương Tây can thiệp gây căng thẳng, xung đột tại các nước cộng hòa vùng Kavkaz, nhằm phá hoại Nga. Thực tế, cuộc chiến chống khủng bố của Moscow nhằm loại bỏ bạo lực, ổn định tình hình ở Chesnia từng bị phương Tây cáo buộc là vi phạm nhân quyền. Trong bối cảnh phương Tây cạnh tranh với Nga nhằm nắm giữ hành lang vận chuyển năng lượng qua biển Ca-xpi, khu vực Kavkaz có ý nghĩa và vị trí địa chính trị hết sức quan trọng. Theo nhiều nhà phân tích, nguyên nhân sâu xa của vòng xoáy bạo lực ở đây là các vấn đề kinh tế - xã hội chưa được giải quyết tốt, trong đó nghiêm trọng nhất là nạn thất nghiệp và nghèo đói. Trong những năm gần đây, kinh tế Nga vượt qua khó khăn và lấy lại đà tăng trưởng, nhưng ở vùng Bắc Kavkaz tỷ lệ nghèo đói, thất nghiệp vẫn cao, nạn tham nhũng hoành hành. Ở nơi địa hình đất đai khô cằn xen lẫn đồi núi này, một nửa lực lượng lao động không có việc làm. Nạn tham nhũng trong các cơ quan chính quyền, cảnh sát đã làm xuất hiện tâm trạng bất mãn trong xã hội. Trong khi đó, các băng đảng tội phạm, tổ chức cực đoan nước ngoài có dư nguồn lực để tài trợ các hoạt động chống phá. Gần đây, đã diễn ra một số cuộc tiếp xúc giữa thủ lĩnh các lực lượng nổi dậy với chính quyền các nước cộng hòa ở Bắc Kavkaz, nhưng tiến trình hòa giải chưa đủ sức thuyết phục những phần tử Hồi giáo cực đoan tin tưởng vào chính sách cởi mở của Moscow.
Tổng thống Medvedev thừa nhận, tình hình bất ổn ở các nước cộng hòa vùng Bắc Kavkaz không chỉ do tác động từ bên ngoài, mà xuất phát từ những vấn đề tồn tại trong khu vực. Nghèo đói, thất nghiệp, tham nhũng tràn lan và thiếu lòng tin vào chính quyền là nguồn gốc của tình trạng bạo lực và vì vậy, loại bỏ nạn tham nhũng và giải quyết vấn đề kinh tế - xã hội ở khu vực này là một nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ Nga hiện nay.
