Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Kế hoạch-Tài chính (Bộ Y tế), Phó Trưởng ban Thường trực Ban soạn thảo, Tổ trưởng Tổ biên tập xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035 cho biết: Chương trình được xây dựng không nhằm giải quyết toàn bộ các vấn đề liên quan công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân cũng như công tác dân số và phát triển. Chương trình sẽ hỗ trợ những yếu tố cốt lõi, có tính nền tảng, có tính chất đòn bẩy nhằm thúc đẩy động năng cho quá trình đổi mới liên tục của hệ thống y tế.
Trên cơ sở những định hướng đó, chương trình trong giai đoạn 2026-2035 có phạm vi, cách tiếp cận rộng hơn so với chương trình mục tiêu giai đoạn 2016-2020. Nếu chương trình trước tập trung vào việc giải quyết một số vấn đề sức khỏe ưu tiên (như phòng, chống dịch bệnh; giảm tỷ lệ mắc, tỷ lệ tử vong một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm; khống chế tốc độ gia tăng các bệnh không lây nhiễm phổ biến…) bằng các can thiệp y tế đơn thuần thì giai đoạn tới hướng tới việc nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của nhân dân thông qua các can thiệp tích hợp (dự phòng, khám chữa bệnh, quản lý, nâng cao sức khỏe, trợ giúp xã hội, hỗ trợ cộng đồng…).
Đối với công tác dân số và phát triển sẽ chú trọng nâng cao chất lượng dân số, thích ứng xu hướng già hóa dân số và dân số già và lần đầu việc nâng cao chất lượng chăm sóc xã hội cho người yếu thế được coi là một ưu tiên.
Chương trình giai đoạn 2026-2035 cho thấy rõ sự chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, chú trọng bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện, liên tục theo vòng đời. Bên cạnh đó, phương pháp tiếp cận theo can thiệp dọc (với đặc trưng là tập hợp các can thiệp riêng rẽ) được thay bằng phương pháp tiếp cận chú trọng các thành tố cốt lõi của hệ thống y tế (như y tế cơ sở, y tế dự phòng) nhằm nâng cao năng lực tổng thể.
Nguyên tắc phân cấp, phân quyền, nâng cao tính chủ động, linh hoạt của các địa phương được đặc biệt chú trọng. Theo đó, Quốc hội quyết định tổng mức dự toán cho chương trình, Thủ tướng Chính phủ giao dự toán cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương theo tổng vốn chương trình; hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định hoặc phân cấp cho hội đồng nhân dân cấp xã quyết định phân bổ chi tiết, điều chỉnh kinh phí các nội dung hoạt động trong tổng mức được giao.
Đáng chú ý, Chương trình mục tiêu quốc gia chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 đã bám sát những định hướng ưu tiên có tính chất chiến lược đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã xác định tại Nghị quyết số 72 NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Hai thành tố tối quan trọng của hệ thống y tế quốc gia (y tế cơ sở và y tế dự phòng) được chú trọng, sẵn sàng ứng phó các tình huống khẩn cấp về y tế công cộng.
