GS-TS Bành Tiến Long, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, nhấn mạnh, luận án, nhất là luận án tiến sĩ là công trình khoa học chứa đựng những đóng góp mới có giá trị trong lĩnh vực khoa học chuyên ngành, thể hiện khả năng độc lập, sáng tạo nghiên cứu khoa học của nghiên cứu sinh (NCS). Thế nhưng, cũng chính ông Long phải thừa nhận rằng tình trạng sao chép luận án, sao chép những sáng tạo của người khác đã đến lúc phải báo động.
“Chợ” luận án trong khuôn viên trường đại học
 Mỗi luận văn, luận án như thế này được rao bán với giá 20.000 - 30.000 đồng. |
Đã gần tới ngày trình đồ án tốt nghiệp, nhưng Q… - sinh viên năm cuối ngành xây dựng – vẫn… thong dong. Ngoài thời gian phụ chạy vật tư cho ông chú là thầu xây dựng, Q. lang thang ở các quán cà phê thời thượng hoặc lên mạng để “chát chít”. Hỏi sao không lo làm đồ án, cậu cười khì ra chiều bí mật: “Đã có người khác lo”.
Hóa ra cái sự vô tư của Q. có được là nhờ vào “điểm tựa” ở một… con hẻm trên đường Trần Văn Đang, quận 3, TP Hồ Chí Minh. Một sáng chủ nhật, lần theo địa chỉ mà Q. chỉ dẫn, chúng tôi gặp H… đang thong dong soạn đồ án… thuê. H... thổ lộ rằng “nghề” này đã nuôi sống anh từ khi anh còn là sinh viên năm thứ hai cho đến lúc đi làm ở một công ty xây dựng.
Bây giờ nó là nghề tay trái của anh khi “luận văn” vào mùa. Từ một đồ án xây dựng hoàn chỉnh lưu sẵn, anh chỉ cần điều chỉnh một vài thông số trong phần mềm máy tính là được một bản phô- tô “chất lượng”.
Trước đây, các “sạp hàng” chuyên bán luận văn ở quanh khu vực các trường ĐH Kinh tế, ĐH Khoa học Xã hội và nhân văn… chỉ cung cấp các tập luận văn photocopy, nay đã cải tiến hơn bằng cách chép hết dữ liệu vào đĩa mềm. Cách làm này “ăn khách” hơn vì đỡ mất công đánh máy lại.
Theo phản ánh của nhiều sinh viên và cán bộ giảng dạy ở các trường đại học thì không phải bây giờ mà từ nhiều năm trước, tình trạng “làm luận văn thuê” đã trở thành “nghề” của không ít người. Thậm chí, nhiều nơi ở TP Hồ Chí Minh, Hà Nội… đã hình thành cả “chợ luận văn”.
Ngay trong khuôn viên Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội, từ lâu đã tồn tại một loại chợ rất đặc thù: chợ luận án, luận văn. Chỉ một đoạn ngõ dài chưa đầy 100 mét mà đã có đến gần 30 cửa hàng photocopy san sát nhau. Ở đây, bạn có thể mua tất cả luận văn, luận án nào mà bạn thích: luật, kinh tế, báo chí, văn học, xây dựng, kiến trúc... với giá cực rẻ, khoảng 20.000-25.000 đồng/luận văn, luận án. Chỉ cần bạn nói tên một từ khóa, ví dụ “dệt may”, bà chủ cửa hàng sẽ mời bạn ngồi vào máy tính nghiên cứu hàng chục luận văn, luận án có nội dung tương tự như vậy. Tôi cũng đã mua một luận án có đề tài Biện pháp chủ yếu phát triển ngành công nghiệp dệt may Việt Nam trước thách thức gia nhập WTO với giá chỉ 25.000 đồng. Cái giá quá rẻ đến mức phải giật mình.
Một cán bộ Trường ĐH Kinh tế quốc dân cho biết, sự tồn tại của “chợ” này đã lý giải vì sao nhiều năm qua đề tài của sinh viên trường này đa phần đều tập trung vào những vấn đề “chung chung, thiếu cụ thể, thiếu ý tưởng sáng tạo”.
“Khối kỹ thuật đã vậy, khối khoa học xã hội có khi còn tệ hơn!” - một cán bộ giảng dạy ở Trường ĐH Khoa học Xã hội và nhân văn nhận xét. Không có thời gian dành cho việc tự học, tự nghiên cứu nên đến lúc làm tiểu luận là chạy đôn chạy đáo chuyện “đạo” tiểu luận. Vào thư viện mượn một số tiểu luận cũ photo, sau đó về xào xáo, thêm thắt, cắt cúp cho mơi mới một chút. Công đoạn quan trọng nhất là… nhờ bạn bè, người thân tìm một đơn vị, công ty xác nhận giùm, rồi kiếm điểm 5, điểm 6 ngon lành!
Giải pháp: “học thật, hành thật”
Theo tìm hiểu của người viết, hiện nay, số lượng sinh viên các trường ĐH, CĐ ngày càng đông, trong đó có đến 30% sinh viên năm cuối được các trường đưa vào diện được làm luận văn tốt nghiệp. Tuy nhiên, phần lớn đề tài mà các sinh viên này thực hiện đều xuất phát từ gợi ý của giảng viên (thường là các công trình nghiên cứu của giảng viên) nên dẫn đến tình trạng nhiều sinh viên cùng làm một đề tài hoặc làm lại đề tài của sinh viên các khóa trước. Chính vì vậy, nạn sao chép luận văn của người khác ngày càng có cơ hội lan tràn.
Cách đây không lâu, từ nguồn tin phản ánh, Phòng Thanh tra của một trường ĐH đã tiến hành điều tra ngẫu nhiên trên 400 luận văn tốt nghiệp của sinh viên trường. Kết quả, có 10% luận văn trong số này là… sao chép! Riêng khóa 41 có 38 luận văn sao chép, trong đó có đến phân nửa là sao chép đến… 70% từ luận văn của người khác!
Trước thực trạng này, thời gian qua một số trường ĐH đã “ngăn chặn” bằng cách ra quy định là khi phát hiện những luận văn có nội dung “coppy”, tùy theo mức độ sao chép, nhà trường sẽ tiến hành trừ điểm. Trường ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội còn xử lý gắt gao hơn bằng cách không công nhận tốt nghiệp đối với đa số sinh viên vi phạm, những sinh viên được xác định sao chép đến 70% luận văn của người khác bị buộc phải thực tập lại và phải thi tốt nghiệp ở khóa học sau.
Tuy nhiên, đây chỉ là cách “giải quyết hậu quả” chứ chưa thực sự triệt tiêu được nạn sao chép luận văn, vì không phải trường hợp nào cũng bị phát hiện.
Giải pháp cần đặt ra: làm sao để sinh viên phải “học thật và hành thật”. Muốn vậy, cùng với các biện pháp “trừng phạt”, nhà trường, phòng đào tạo và đặc biệt là giảng viên – người trực tiếp gắn bó với sinh viên – phải theo dõi, giám sát ngay từ đầu việc học của sinh viên, đánh giá đúng năng lực của sinh viên để quyết định sinh viên nào được làm luận văn tốt nghiệp.
Ngoài ra, nhà trường cần chủ động tạo cầu nối giữa sinh viên đến thực tập tại các đơn vị cơ sở thông qua “đơn đặt hàng” nghiên cứu khoa học – một yêu cầu nhằm giúp sinh viên tránh chuyện “học chay, hành dối”. Việc làm này sẽ giúp sinh viên biết được khả năng của mình, tránh những suy nghĩ lệch lạc về chuyện học hành thi cử và chuẩn bị tốt hành trang bước vào ngưỡng cửa thị trường lao động.
