Lợi và hại trong việc chọn lựa điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên và dùng thuốc

Điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên

Khi bị rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, thiếu ngủ thường xuyên, bạn nên suy nghĩ đến những nguyên nhân và tập trung thay đổi, điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên bằng những phương pháp sau:

Thay đổi thói quen sinh hoạt: Thực hiện các thay đổi về lối sống và thói quen hàng ngày để cải thiện giấc ngủ, như thiết lập thời gian đi ngủ và thức dậy cố định, tạo môi trường ngủ yên tĩnh, và tránh ăn uống các chất kích thích.

Thư giãn và giảm căng thẳng: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, tập thở sâu, hoặc các bài tập giảm căng thẳng trước khi đi ngủ.

Dinh dưỡng và vận động: Thay đổi chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế caffeine, rượu bia, và bảo đảm vận động thể chất đều đặn.

Ánh sáng và môi trường: Tạo môi trường ngủ thoải mái với ánh sáng, âm thanh, và nhiệt độ phù hợp. Giảm tiếp xúc với ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Ưu điểm của việc điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên là an toàn và không gây tác dụng phụ như khi dùng thuốc và hiệu quả lâu dài vì tạo thành thói quen tốt. Về lâu dài giảm nguy cơ tái phát tình trạng mất ngủ. Khi ngủ đủ, ngủ ngon giấc bằng phương pháp tự nhiên còn giúp cải thiện sức khỏe tâm lý và thể chất tổng thể.

Tuy nhiên, phương pháp điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên cũng có nhiều nhược điểm. Một trong những nhược điểm nổi bật chính là hiệu quả chậm. Các phương pháp tự nhiên thường cần thời gian để phát huy hiệu quả, đặc biệt là đối với những người đã mất ngủ trong thời gian dài. Người bị mất ngủ cần kiên nhẫn duy trì và thực hiện các thói quen này một cách nhất quán, điều này có thể khó khăn với một số người.

Thậm chí, phương pháp điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên có thể sẽ không hiệu quả trong một số trường hợp. Ví dụ như mất ngủ do các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như rối loạn tâm lý, bệnh lý nội khoa hoặc rối loạn giấc ngủ mãn tính… việc điều chỉnh tự nhiên có thể không đủ hiệu quả.

Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Đỗ Minh Sơn, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe và nguyên nhân cụ thể của mình.

Sử dụng thuốc chữa trị mất ngủ

Người bệnh được bác sĩ kê đơn hoặc sử dụng các loại thuốc không kê đơn để hỗ trợ giấc ngủ. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

Thuốc an thần (benzodiazepines): Như diazepam, lorazepam.

Thuốc ngủ không thuộc nhóm benzodiazepine: Như zolpidem, eszopiclone.

Thuốc chống trầm cảm liều thấp: Như amitriptyline, trazodone.

Thuốc kháng histamine: Như diphenhydramine (Benadryl).

Các loại thuốc melatonin hoặc thuốc giúp điều chỉnh nhịp sinh học.

Ưu điểm của các loại thuốc này là hiệu quả nhanh. Thuốc có thể giúp người bệnh dễ dàng đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ, đặc biệt là trong các trường hợp mất ngủ nghiêm trọng. Thuốc hữu ích trong điều trị ngắn hạn, thích hợp cho những người mất ngủ tạm thời do các nguyên nhân như căng thẳng, thay đổi môi trường sống, hoặc các sự kiện quan trọng.

Nhược điểm của việc dùng thuốc thuốc ngủ lâu dài có thể dẫn đến tình trạng lệ thuộc hoặc nghiện thuốc, khiến người bệnh không thể ngủ nếu không có thuốc. Tác dụng phụ thường xuyên gặp phải của thuốc ngủ có thể gây ra như chóng mặt, buồn nôn, giảm trí nhớ, khó tập trung, và buồn ngủ ban ngày. Dĩ nhiên, việc dùng thuốc lâu dài sẽ giảm hiệu quả theo thời gian. Một số loại thuốc có thể mất dần hiệu quả khi dùng trong thời gian dài, dẫn đến việc người bệnh phải tăng liều để đạt được hiệu quả tương tự.

Việc sử dụng thuốc ngủ cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác, đặc biệt là các thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, hoặc rượu, gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Tóm lại, việc mất ngủ phải được giải quyết gốc rễ vấn đề, lệ thuộc vào thuốc chỉ giúp cải thiện triệu chứng tạm thời

Điều chỉnh giấc ngủ tự nhiên thường là lựa chọn đầu tiên và tốt nhất cho hầu hết các trường hợp, đặc biệt khi nguyên nhân gây mất ngủ không phải do bệnh lý nghiêm trọng. Đây cũng là phương pháp bền vững, ít tác dụng phụ và có lợi cho sức khỏe tổng thể.

Dùng thuốc có thể cần thiết trong những trường hợp mất ngủ nghiêm trọng hoặc mất ngủ mãn tính khi các phương pháp tự nhiên không hiệu quả. Tuy nhiên, cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ và trong thời gian ngắn hạn để tránh các tác dụng phụ và nguy cơ lệ thuộc thuốc.

Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe và nguyên nhân cụ thể của mình.

Những tác dụng phụ nào sẽ có khi dùng thuốc điều trị mất ngủ lâu dài:

Lệ thuộc và lờn thuốc: Sử dụng các loại thuốc như benzodiazepines có thể gây nghiện và cần liều cao hơn để đạt hiệu quả.

Rối loạn trí nhớ và chức năng nhận thức: Thuốc có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và ghi nhớ.

Tăng nguy cơ té ngã và tai nạn: Đặc biệt là với người lớn tuổi, có thể gây mất cân bằng và phản xạ chậm.

Hành vi bất thường: Một số thuốc có thể gây ra hiện tượng mộng du hoặc các hành vi không kiểm soát được.

Vì vậy, cần sử dụng thuốc điều trị dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ.