Quyết tâm đẩy lùi tiêu cực
Xác định độ phức tạp, nhạy cảm của kỳ thi, ngay từ đầu, ngành giáo dục và đào tạo đề ra những quyết tâm lớn trong việc đẩy lùi hiện tượng tiêu cực, thiếu lành mạnh vốn là căn bệnh cố hữu trong thi cử bấy lâu nay. Ngoài những quy định cụ thể đã nêu rõ trong quy chế tuyển sinh, Bộ Giáo dục và Ðào tạo còn ban hành chỉ thị về việc tăng cường chỉ đạo thi và tuyển sinh; theo đó: Công tác coi thi vẫn là khâu yếu nhất, cần có các biện pháp kiên quyết để khắc phục. Thực hiện nghiêm việc cấm thí sinh mang tài liệu, vật dụng trái phép vào phòng thi. Có thể nói nhờ có quy định và hướng dẫn chi tiết, cụ thể (kể cả công điện khẩn của lãnh đạo bộ lúc cần thiết) về việc tăng cường siết chặt kỷ luật phòng thi mà hiện tượng tiêu cực, gian lận năm nay giảm đáng kể. Cả hai đợt thi chỉ có 1.546 thí sinh và 18 cán bộ coi thi vi phạm quy chế bị xử lý kỷ luật. Ðáng chú ý, số thí sinh thi hộ, thi kèm không còn là vấn đề đáng lo ngại như những kỳ thi trước. Kết thúc hai đợt thi chỉ mới phát hiện một trường hợp thí sinh thi hộ, vài ba trường hợp nghi vấn khác đang được điều tra làm rõ.
Trước khi diễn ra kỳ thi, bộ gửi danh sách 127 thí sinh bị vi phạm kỷ luật trong hai kỳ thi trước như thi hộ, sử dụng giấy chứng nhận kết quả thi giả nhằm giúp các trường kiểm tra, phát hiện, loại khỏi danh sách dự thi số đối tượng này. Ngoài ra, với chủ trương ra đề thi như năm nay, vừa bám sát chương trình THPT nhưng vừa phát huy tính độc lập, sáng tạo, nhanh nhạy của học sinh, phần nào hạn chế nạn học thêm, dạy thêm, luyện thi tràn lan cũng như sử dụng "phao" thi và các tài liệu sách, vở khác một cách phổ biến.
Có được những kết quả trên là sự cố gắng lớn, nỗ lực vượt bậc của ngành giáo dục và đào tạo, của các trường đại học, học viện trong cả nước; trước hết phải kể đến sự chỉ đạo kiên quyết, ráo riết từ phía bộ qua việc thể chế hóa quy định, hướng dẫn về thi tuyển sinh một cách hợp lý. Lần đầu, bộ áp dụng các biện pháp mạnh, tuyên chiến với hành vi gian lận của thí sinh như sẽ đình chỉ thi nếu phát hiện có tài liệu, vật dụng trái phép mang vào phòng thi, mặc dù chưa sử dụng.
GS, TSKH Bùi Học, Chủ tịch Hội đồng thi tuyển sinh Trường đại học Mỏ địa chất cũng như lãnh đạo nhiều hội đồng thi khác cho rằng: Chủ trương của bộ như vậy được các trường đồng tình, ủng hộ. Có vậy, mới loại trừ được nạn gian lận thi cử vốn ngày càng tinh vi của một số thí sinh. Bên cạnh đó, bộ cũng đã quy định, đề ra trách nhiệm tập thể, cá nhân làm công tác thi; nhất là điểm trưởng, giám thị 1, giám thị 2. Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Hội đồng thi các trường còn triển khai nhiều biện pháp ngăn chặn kịp thời mọi hành vi gian lận; đáng chú ý, kinh nghiệm đánh số báo danh, số thí sinh có họ tên trùng nhau, bốc thăm cán bộ coi thi cho phòng thi, v.v. là kinh nghiệm quý cho nhiều kỳ thi sau. Nhiều trường đại học, học viện cũng đã phối hợp tốt các cơ quan chức năng đề ra phương án xử lý các hiện tượng tiêu cực như tụ tập giải đề thi, bán đáp án, áp sát, ném tài liệu vào phòng thi hoặc đe dọa hành hung cán bộ coi thi. Lực lượng thanh tra thi của bộ và thanh tra thi các hội đồng thi cơ sở nhập cuộc, phối hợp hội đồng thi các trường phát hiện, đề xuất xử lý nhiều trường hợp thí sinh vi phạm quy chế cũng như cán bộ coi thi không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ.
Chính vì vậy, ngay sau khi kỳ thi kết thúc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Ðào tạo Bành Tiến Long, Trưởng ban chỉ đạo thi tuyển sinh ÐH, CÐ cho biết: Ðiểm nổi bật trong hai đợt thi tuyển sinh đại học năm nay là Bộ Giáo dục và Ðào tạo và các trường phối hợp ngành công an kiên quyết sử dụng nhiều biện pháp phòng, chống gian lận trong thi cử, lập lại kỷ cương và sự công bằng trong tuyển sinh.
Sự hợp lực từ nhiều phía
Từ khi áp dụng giải pháp ba chung (năm 2002) đến nay, vai trò của các ngành như công an, quân đội, giao thông vận tải, bưu chính - viễn thông, điện, nước, cả các đoàn thể quần chúng khác như Ðoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên, v.v. ngày càng đóng vai trò quan trọng, góp phần tạo nên thành công chung cho mỗi kỳ thi. Các lực lượng nói trên đã không ngại gian khó, vào cuộc một cách nhiệt tình, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao.
Chuẩn bị bước vào kỳ thi, Thủ tướng Chính phủ gửi công điện hỏa tốc, yêu cầu Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và Bộ Giao thông vận tải tổ chức giao thông hợp lý, tăng số lượng phương tiện giao thông với chất lượng tốt để phục vụ thí sinh; tăng cường lực lượng cảnh sát giao thông tại các tuyến và các nút giao thông có khả năng ùn tắc, đề phòng và ngăn chặn kịp thời các hành động gây cản trở giao thông. Tổng công ty Ðiện lực Việt Nam, cần bảo đảm cung cấp điện, nước ổn định, bảo đảm thông tin liên tục và các điều kiện kỹ thuật khác cho kỳ thi.
Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở kinh doanh, dịch vụ và các cơ sở cho thuê nghỉ trọ tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh; bảo đảm an toàn vệ sinh môi trường và thực phẩm. Nhờ đó phần lớn tại các khu vực thi, thí sinh làm bài trong điều kiện thuận lợi. Chỗ ngồi tốt; đủ ánh sáng, nước uống. Ngành công an huy động lực lượng có mặt tại tất cả các địa điểm thi cũng như các nút giao thông quan trọng bảo đảm cho thí sinh đến điểm thi và dự thi trật tự, an toàn.
Ngoài ra, phải nói đến lực lượng sinh viên, thanh niên tình nguyện. Mỗi kỳ thi diễn ra, hàng chục nghìn người trong "đội quân áo xanh" này có mặt trên mọi nẻo đường, bến xe, nhà ga, hướng dẫn tận tình chu đáo thí sinh và người nhà đường đến trường thi, tìm nhà trọ thuận lợi, an toàn. Mặt khác, chính lực lượng này cũng đã góp phần giải tỏa ách tắc giao thông, bảo đảm trật tự an toàn cho thí sinh dự thi.
Bằng nhiều hoạt động phong phú, thiết thực, chương trình Tiếp sức mùa thi do Hội Sinh viên Việt Nam phối hợp Bộ Giáo dục và Ðào tạo, một số cơ quan khác đứng ra tổ chức tiếp thêm sinh khí cho các thí sinh vượt qua khó khăn, trở ngại, đạt kết quả cao trong kỳ thi.
Ðổi mới công tác thi tuyển
Ngay sau khi kết thúc, lãnh đạo ngành giáo dục và đào tạo cho rằng: Kỳ thi tuyển sinh đạt được một số kết quả cơ bản. Ðề thi có nhiều đổi mới và được bảo mật tuyệt đối, kỷ luật phòng thi nghiêm minh và không gây căng thẳng; gian lận bị đẩy lùi, phao thi và tình trạng dạy thêm, học thêm giảm đáng kể. Việc tổ chức và phối hợp giữa các bộ, ban, ngành, các địa phương và các lực lượng trong xã hội chu đáo hơn, nhất là công tác tuyên truyền. Kỳ thi diễn ra trật tự, an toàn, đúng quy chế. Những tồn tại, khuyết điểm cũng được đưa ra mổ xẻ, rút kinh nghiệm kịp thời. Ðó là một số cán bộ coi thi chưa hoàn thành chức trách nhiệm vụ trong việc phát hiện xử lý hành vi gian lận của thí sinh. Ðáp án thang điểm một vài môn thi còn có sự sai sót, nhầm lẫn (dù là về mặt kỹ thuật). Việc chuẩn bị điều kiện cho thí sinh dự thi ở một vài điểm thi chưa tốt, v.v.
Nhưng, phải thừa nhận việc thực hiện giải pháp ba chung (chung đề thi, chung đợt thi, chung kết quả xét tuyển) kỳ thi tuyển sinh ÐH, CÐ đang dần đi vào nền nếp. Ðây cũng chính là tiền đề cho sự tiếp tục đổi mới, hoàn thiện ổn định kỳ thi như mục tiêu mà ngành giáo dục và đào tạo đề ra. Ðó cũng chính là yêu cầu và đòi hỏi chính đáng mà toàn xã hội đặt ra đối với ngành giáo dục và đào tạo. Trước mắt để tổ chức tốt kỳ thi tuyển sinh năm sau, là năm bắt đầu bước vào thi trắc nghiệm khách quan môn ngoại ngữ, ngay từ bây giờ, ngành giáo dục và đào tạo cần có sự chuẩn bị chu đáo, tập huấn, hướng dẫn kỹ cho thí sinh và giáo viên làm quen phương pháp thi mới này. Tuy không phải là vấn đề mới, nhưng sẽ gặp khó khăn trong khi thi theo phương pháp này nếu thiếu sự chuẩn bị từ đầu, nhất là phải có ngân hàng đề thi cho nhiều môn thi khác nhau.
Một lộ trình mới cũng đã được ngành giáo dục và đào tạo phác thảo đó là bắt đầu từ năm 2008, kết hợp kỳ thi tốt nghiệp THPT, bổ túc THPT và tuyển sinh vào ÐH, CÐ, THCN làm một; đồng thời giao quyền chủ động cho các trường ÐH, CÐ trong khâu xét tuyển. Nghĩa là sẽ tách riêng thi và tuyển. Lúc đó bộ chỉ thực hiện việc quản lý nhà nước đứng ra tổ chức kỳ thi quốc gia chung còn xét tuyển như thế nào sẽ do từng trường thực hiện. Làm được điều đó là để "cởi trói", tạo sự chủ động cho các trường, nhất là khâu xét tuyển (một trong ba khâu của giải pháp ba chung) vốn thực hiện chưa thật tốt trong nhiều năm nay. Theo chúng tôi, dù xét tuyển hay thi tuyển thì ngành giáo dục và đào tạo cũng cần ổn định hơn về mặt quy chế. Ðây là cơ sở pháp lý để các cơ sở đào tạo, các trường ÐH, CÐ triển khai thống nhất công tác thi tuyển sinh hằng năm. Chính do quy chế tuyển sinh chưa có tính ổn định lâu dài trong thời gian qua, buộc Bộ Giáo dục và Ðào tạo ban hành nhiều quy định, văn bản bổ sung hướng dẫn trong mỗi kỳ tuyển sinh, đẩy các trường vào thế bị động, lúng túng. Ðã đến lúc, nên coi công tác thi tuyển sinh là hoạt động bình thường trong nhiều khâu của quá trình đào tạo đại học. Ngành cần gấp rút xây dựng phương án thi tuyển một cách khoa học và mang tính lâu bền, chủ động giành thời gian tập trung cho việc đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, v.v.
| GS, TSKH BÀNH TIẾN LONG, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Trưởng Ban chỉ đạo tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2005: Sẽ ổn định thi tuyển vào năm 2008 Vấn đề đáng quan tâm hiện nay và cũng là vấn đề cần tháo gỡ là khâu xét tuyển. Khâu này nhiều trường làm chưa tốt, nhất là còn lỏng lẻo trong việc "hậu kiểm" (kiểm tra hồ sơ thí sinh sau thi), dẫn đến nhiều kẻ xấu lợi dụng. Việc phát hiện gần một trăm trường hợp thí sinh vừa thi hộ, vừa sử dụng giấy báo điểm giả đăng ký xét tuyển vào một số trường ÐH, CÐ hai năm gần đây là thí dụ điển hình. Thậm chí có trường còn tuyển vượt cả chỉ tiêu, không tuân thủ quy định điểm sàn, đặt bộ vào "sự đã rồi". Kỳ thi này, công tác kiểm tra, thanh tra trong xét tuyển sẽ được tăng cường, nhất là "hậu kiểm" phải được tiến hành đồng bộ, chặt chẽ. Mặt khác, hiện các trường chưa được chủ động trong công tác tuyển sinh. Do đó, chủ trương của bộ trong những năm trước mắt là tiếp tục điều chỉnh, sửa đổi, cải tiến để dần hoàn thiện kỳ thi tuyển sinh, tiến tới ổn định theo yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ cũng như Thông báo của Ban Bí thư T.Ư sau khi làm việc với Ban Cán sự Bộ Giáo dục và Ðào tạo mới đây. Theo kế hoạch, kỳ thi năm sau (2006), sẽ thi trắc nghiệm khách quan (TNKQ) môn ngoại ngữ. Từ năm 2007 thi TNKQ các môn lý, hóa, sinh và từ năm 2008, áp dụng với các môn toán, sử, địa. Riêng môn văn vẫn thi theo phương pháp tự luận. Cũng từ năm 2008, kết hợp kỳ thi tốt nghiệp THPT và thi tuyển sinh ÐH, CÐ thành một kỳ thi quốc gia. Kỳ thi này vừa công nhận tốt nghiệp cho học sinh lớp 12 vừa xét tuyển thí sinh vào ÐH, CÐ và THCN. Lúc đó, khâu thi và khâu tuyển sẽ được tách riêng, độc lập hơn. Bộ Giáo dục và Ðào tạo chỉ nắm khâu thi, chỉ đạo tổ chức kỳ thi quốc gia chung và đề ra các nguyên tắc xét tuyển. Còn xét tuyển như thế nào để bảo đảm chỉ tiêu và chất lượng đầu vào là do các trường, các cơ sở đào tạo chịu trách nhiệm chính. Như vậy, với việc hoàn thiện quy trình tuyển sinh ba chung hiện nay cùng việc sử dụng thi theo hình thức TNKQ và kết hợp hai kỳ thi làm một; có thể nói, đến năm 2008, vấn đề thi tuyển sinh ÐH, CÐ sẽ ổn định. Việc Bộ Giáo dục và Ðào tạo không ngừng hoàn thiện và ổn định kỳ thi tuyển sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng, thực hiện lộ trình tiến tới đổi mới giáo dục ÐH Việt Nam từ nay tới năm 2010. |
Ðể các trường tự thực hiện tuyển sinh
Phương thức tuyển sinh hiện nay chỉ có thể xem là giải pháp trước mắt chứ không thể là bước đi trong một định hướng lâu dài vì, về mặt kỹ thuật, trong những năm qua các khâu của công tác tuyển sinh được thực hiện khá tốt, tuy nhiên với cách làm tập trung cao như hiện nay luôn luôn tiềm ẩn nguy cơ của sự đổ vỡ lớn. Về mặt hiệu quả, việc tập trung hóa cao bao giờ cũng cho một kết quả tốt trước mắt dễ nhận thấy khi giải quyết những lộn xộn nảy sinh trong hệ thống. Nhưng càng về sau điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tính năng động sáng tạo của các trường và sẽ trở thành vật cản trong quá trình phát triển đi lên của các trường. Về mặt chức năng, Bộ Giáo dục và Ðào tạo là cơ quan quản lý nhà nước không thể trực tiếp tham gia vào các công việc chuyên môn mãi được. Về mặt nguyên lý, phương thức tuyển sinh hiện nay và mô hình quản lý các trường đại học đang phát triển theo hai hướng trái ngược nhau: Tuyển sinh thì củng cố "ba chung", tức là đi theo hướng tập trung hóa; còn quản lý đại học đang cố gắng tăng quyền tự chủ cho các trường, tức đang đi theo hướng cá thể hóa.
Mục đích công tác tuyển sinh của các trường đại học là chọn lựa được những người ưu tú nhất, có đủ năng lực trong số những người có nguyện vọng vào trường.
Với mục đích của công tác tuyển sinh nêu trên và những gì chúng ta đang hướng tới: tạo sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm cao cho trường đại học, thì việc tuyển sinh phải để các trường tự thực hiện như một khâu trong quá trình đào tạo.
Tuy nhiên, không thể ngay lập tức để hàng trăm trường tự đưa ra những chuẩn mực, thời gian và cách thức tuyển sinh khác nhau, cho nên trong giai đoạn đầu, vai trò của cơ quan quản lý Nhà nước - Bộ Giáo dục và Ðào tạo là rất lớn, cụ thể như: Ðưa ra những chuẩn mực chung cho công tác thi và xét tuyển; điều phối về mặt thời gian và cung cấp những thông tin cần thiết để giúp thí sinh có điều kiện tham dự kỳ thi một cách tốt nhất; thực hiện công tác thanh tra, giám sát để bảo đảm việc các trường thực hiện đúng những cam kết của mình với thí sinh và các chính sách chung của Nhà nước; bằng cách đầu tư cho những đơn vị chức năng tạo ra một bộ công cụ đánh giá chính xác và hiệu quả để các trường có thể sử dụng.
PGS, TS THÁI BÁ CẦN
Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
Vẫn cách làm ngược
Năm nay là năm thứ tư ngành giáo dục và đào tạo áp dụng giải pháp "ba chung". Không khí thi diễn ra theo chủ trương mới, bắt đầu có nền nếp như một hoạt động bình thường. Ðã đến lúc ngành giáo dục và đào tạo cần tổng kết chủ trương này để thấy cái được, cái bất cập, trên cơ sở đó ban hành quy chế thi cử ổn định, nền nếp, tránh quá nhiều văn bản điều chỉnh, thay đổi, chỉ đạo... gây "sốc" cho tâm lý thí sinh, cán bộ, giáo viên. Ðiều quan trọng có tính chiến lược và lâu dài hơn, ngành cần tổ chức, sắp xếp và đổi mới là quy trình, quá trình và phương thức đào tạo, làm cho sinh viên ngay từ năm thứ nhất quen với cách học có nghiên cứu, tự nghiên cứu. Làm sao cho quy trình đào tạo thật sự là sàng lọc, để "đầu vào" có thể mềm dẻo nhưng "đầu ra" phải chặt chẽ có chất lượng. Cách làm như hiện nay, ngành giáo dục và đào tạo chỉ đủ sức tập trung cho "đầu vào" quá chặt chẽ, nhưng quá trình và chất lượng đào tạo bị thả nổi, là cách làm ngược.
KIM DUNG
Yên tâm, thoải mái bước vào kỳ thi
Tôi thật sự bất ngờ về sự chuẩn bị chu đáo cho kỳ thi tuyển sinh ÐH, CÐ năm nay ở Quy Nhơn. Khi vừa từ Phú Yên đặt chân đến Quy Nhơn (Bình Ðịnh) cha con tôi nhận được sự giúp đỡ tận tình của đội ngũ sinh viên, thanh niên tình nguyện, "Tiếp sức mùa thi". Họ hướng dẫn, tư vấn cho cha con tôi hết sức chu đáo, từ việc đi lại, tìm địa điểm thi, chọn chỗ trọ với giá rẻ... Một bất ngờ lớn hơn với tôi là tình cảm hiếu khách của người dân TP Quy Nhơn. Nhiều hộ dân chung quanh các khu vực có điểm thi sẵn sàng nhường một đến hai phòng trong nhà để đón tiếp thí sinh về ở trọ dự thi với giá từ tám nghìn đồng đến 15 nghìn đồng/người/ngày và có nhiều nhà dân không lấy tiền. Một điều nữa cha con tôi cũng không hình dung khi rời nhà là giá cả sinh hoạt ở Quy Nhơn trong những ngày thi vừa qua vẫn bình thường. Không có biến động gì lớn, không có tình trạng nâng giá, ép giá, "cắt cổ" thí sinh và người nhà thí sinh như một số nơi khác chúng tôi từng nghe nói. Giá một đĩa cơm, ở đây chỉ bốn nghìn đến năm nghìn đồng. Ðặc biệt, tình hình an ninh, trật tự ở đây tôi cho là rất tốt. Chỉ trong một thời gian ngắn chưa đầy hai tuần mà đã có gần 60 nghìn thí sinh cùng chừng ấy lượt người của họ đổ dồn về Quy Nhơn dự thi nhưng TP Quy Nhơn vẫn bình yên, không có phức tạp về an ninh - trật tự, không có kẹt xe, tai nạn giao thông... Ðiều đó khiến các cháu thí sinh yên tâm dự thi. Cha con tôi ở đây gần 10 ngày rồi mà thấy vẫn thoải mái.
Nguyễn Ðắc Hoa
(TP Tuy Hòa, Phú Yên)
Ðỗ hay trượt hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ, năng lực của thí sinh
Ngay từ khi về Hà Nội dự thi, chúng em nhận được sự giúp đỡ tận tình, chu đáo, hướng dẫn tỉ mỉ của các anh, chị sinh viên tình nguyện. Nếu không có lực lượng này, chắc chúng em còn loay hoay chán mới tìm được các điểm thi. Nhưng điều đáng nói nhất là sự chuẩn bị chu đáo, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho thí sinh dự thi của ngành giáo dục-đào tạo cũng như hội đồng tuyển sinh các trường. Mặc dù phải thi tại cơ sở khác, do nhà trường thuê nhưng đây là địa điểm tốt về cơ sở vật chất cũng như an ninh, trật tự. Ngay khi đến địa điểm thi, bắt đầu làm thủ tục, các thầy giáo, cô giáo, cán bộ coi thi quán triệt cụ thể cho các thí sinh những việc được và không được làm trong thời gian thi; kể cả những vật dụng được và không được mang vào phòng thi; đồng thời giải đáp cặn kẽ mọi thắc mắc cho thí sinh.
Về đề thi, em thấy vừa mức, phù hợp trình độ học sinh, nhất là học sinh các tỉnh, nơi có mặt bằng văn hóa thấp hơn so với các thành phố lớn. Ðề thi không quá dài, sát chương trình mà chúng em đã được học. Tuy vậy, vẫn có những câu khó không phải ai cũng làm được. Em nghĩ như vậy là hợp lý mới phân loại được thí sinh. Với những điều kiện thuận lợi đó, việc có đỗ đại học hay không là phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ, năng lực của thí sinh mà thôi.
Thí sinh Nguyễn Phú Cường,
xã Tản Hồng, Ba Vì, Hà Tây
