Nhiều người thắc mắc, cả một vùng biên viễn mù khơi chỉ thấy đá và đá như thế này, thì bà con nơi đây sinh sống bằng gì? Thật ngạc nhiên khi từ những hốc đá khô cằn ấy, bật lên những mầm xanh của ngô. Và không chỉ một vài cây mà là cả một cao nguyên ngô mướt mát nhô lên từ đá sắc. Hỏi ra mới biết, từ xa xưa, đồng bào dân tộc nơi đây đã biết gùi từng nắm đất bỏ vào các hốc đá, chắt chiu năm này qua năm khác.
Trước khi đến với Ðồng Văn, du khách có thể ghé thăm dinh thự của Vua Mèo nằm trên đỉnh gò hình con rùa dưới thung lũng với những cây cổ thụ cao chót vót. Kiến trúc Nhà Vương được tạo dựng bằng nguyên liệu đá xanh, gỗ thông và ngói đất nung với lối kết hợp kiến trúc Mông và Mãn Thanh (Trung Quốc). Tường xây bằng đá, trong ốp ván, cột kèo gỗ, sàn lát gỗ, mái ngói máng, có hàng hiên lợp ngói ống, trang trí hoa văn chữ "Thọ".
Phố cổ Ðồng Văn với những ngôi nhà lợp ngói âm dương, tường trình đất dày đến cả mét, có từ 100 đến 300 tuổi, thâm trầm và cổ kính. Nơi đây còn có hóa thạch cổ sinh của Trùng Thoi. Ngoài ra, các nhà địa chất đã điều tra, nghiên cứu và xác lập được ở đây 13 phân vị địa tầng, phát hiện được 17 nhóm hóa thạch cổ sinh rất đa dạng và phong phú về giống, loài trong đó có một số loài đặc hữu cho khu vực. Ðây cũng là nơi ghi chứng tích của hai trong năm sự kiện lớn của thế giới về sự hủy diệt hàng loạt thế giới sinh vật trên phạm vi toàn cầu xảy ra cách đây khoảng 250 đến 350 triệu năm. Và, không thể ngờ rằng cách đây khoảng 400 triệu năm, nơi đây là biển.
Ðến nơi đây, du khách có đi chợ phiên họp vào mỗi chủ nhật, tham quan, thưởng thức các món đặc sản bản địa, lòng chộn rộn ngắm nhìn những thiếu nữ Mông, Dao, Giáy, Lô Lô, Pu Péo... trong váy áo truyền thống sặc sỡ. Ðược cùng ăn một bữa mèn mén (được làm từ ngô nghiền nhỏ) thanh đạm, uống chén rượu đậm hương ngô đến say lòng, càng cảm phục nghị lực vượt khó và sự mến khách, hồn nhiên của đồng bào nơi "cổng trời" xa tít.
