Người dân không cho kiểm lâm tịch thu lâm sản
Ngày 15-10, sau khi nhận được tin báo của nhân dân về việc có một khối lượng lớn gỗ nghiến (nhóm 2A) bị lâm tặc chặt hạ trên rừng già, vận chuyển về cất giấu ở bìa rừng, khu vực thôn Bản Xám, thôn Dìn, xã Ngọc Minh, lực lượng chức năng huyện Vị Xuyên đã huy động cán bộ tìm kiếm. Không quá khó khăn để lực lượng chức năng phát hiện số gỗ nghiến bị cất giấu, bảy tấm gỗ nghiến cất giữ sơ sài dưới lòng suối cạn, ngay cạnh khu dân cư thôn Bản Xám. Mỗi tấm có chiều dài trên dưới 3 mét, rộng từ 80 đến 100 cm, dày khoảng 25 cm. Theo người dân địa phương, gỗ nghiến dạng này được đưa về các xưởng để làm sập nghiến, một trong những đồ dùng sinh hoạt đắt tiền.
Phát hiện số gỗ “vô chủ”, lực lượng chức năng huyện Vị Xuyên gồm: Cán bộ kiểm lâm huyện; cán bộ lâm nghiệp và công an viên xã Ngọc Minh quyết định tịch thu tang vật, đưa ra khỏi thôn Bản Xám. Khoảng 22 giờ cùng ngày, khi thuê được xe ô-tô, nhân lực vào hiện trường, chưa kịp bốc gỗ lên xe thì gần 50 người dân thôn Bản Xám, thôn Dìn kéo đến ngăn cản, không cho lực lượng chức năng đưa gỗ ra khỏi hiện trường. Hai bên đôi co, cãi vã, thậm chí xảy ra xô xát. Ông Nông Văn Thành, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Vị Xuyên cho hay, lực lượng chức năng bị người dân ngăn cản, trong đó cán bộ lâm nghiệp và công an viên xã Ngọc Minh còn bị người dân hành hung. Trước tình thế đó, lực lượng chức năng bỏ lại phương tiện, rút khỏi hiện trường, đồng thời đề nghị Công an huyện Vị Xuyên giúp đỡ.
Đêm 15 và những ngày tiếp theo, người dân Bản Xám, thôn Dìn cắt cử người túc trực tại hiện trường, không cho lực lượng chức năng vận chuyển gỗ ra ngoài, tạm giữ ô-tô tải được thuê vào chở gỗ. Nhận thấy tình hình có chiều hướng phức tạp, ngày 16-10, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên, lãnh đạo xã Ngọc Minh có mặt tại hiện trường giải quyết vụ việc. Tuy nhiên, tình hình vẫn không lắng xuống.
Sáng 17-10, phóng viên có mặt tại thôn Bản Xám để tìm hiểu thực tế. Bảy tấm gỗ nghiến vẫn được giữ nguyên tại hiện trường, xe ô-tô tải bị người dân tạm giữ, quanh khu vực có khoảng chục thanh niên đứng chốt chặn, theo dõi mọi động tĩnh của những người lạ mặt, khi hỏi chuyện họ không ngần ngại bày tỏ quan điểm, lý do ngăn lực lượng chức năng tịch thu gỗ nghiến. Anh Lý Đức V, người dân thôn Dìn cho biết: “Ngày 15-10, tôi thấy có mấy cán bộ kiểm lâm vào thôn Bảm Xám, rồi đến tối khuya họ thuê chiếc xe tải và người bốc vác vào trong thôn. Nhân dân thôn Dìn, thôn Bản Xám thấy lạ mới theo dõi, phát hiện cán bộ định bốc gỗ lên xe. Thấy có dấu hiệu không minh bạch nên nhân dân ngăn không cho mang gỗ ra khỏi thôn và tạm giữ xe ô-tô”. Còn anh Lý Văn V, thôn Dìn nói, chúng tôi ngăn cản lực lượng chức năng không được mang gỗ ra ngoài và tạm giữ phương tiện với mục đích là muốn chính quyền địa phương, kiểm lâm giải thích rõ những nghi ngờ của người dân, đồng thời phải có lực lượng để điều tra xem ai là người xẻ gỗ này, ai là chủ gỗ?.
Quy trình xử lý thiếu minh bạch
Người dân tụ tập bảo vệ không cho cơ quan chức năng đưa gỗ ra khỏi hiện trường.
Hành động ngăn cản người thi hành công vụ của người dân xã Ngọc Minh là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, thực tế vụ việc cho thấy quy trình xử lý lâm sản trái phép của lực lượng chức năng huyện Vị Xuyên nóng vội, có dấu hiệu khuất tất, không minh bạch, người dân địa phương có quyền kiểm tra, giám sát.
Anh Lý Văn V, thôn Dìn nói: “Người dân địa phương lên rừng xẻ gỗ làm nhà là bị kiểm lâm và chính quyền tịch thu ngay. Việc tịch thu gỗ của dân được thực hiện công khai, bài bản, có biên bản đàng hoàng. Nhưng trong việc xử lý số lâm sản phát hiện ngày 15-10 tại thôn Bản Xám, tôi thấy có điều khuất tất. Tại sao việc tịch thu khối lượng lớn gỗ lại làm vội vàng trong đêm tối mà không đợi sớm hôm sau? Khi tịch thu lâm sản thì lực lượng chức năng đã có biên bản hay chưa, có đầy đủ lực lượng để lập biên bản và xử lý lâm sản hay chưa? Tại sao không thông báo cho trưởng thôn Bản Xám và người dân biết”.
Trưởng thôn Bản Xám Chẩu Văn Chung cũng khẳng định, ông không biết gì cả, chỉ đến khi vụ việc trở nên phức tạp trên địa bàn thôn thì người dân đến báo ông mới tới hiện trường.
Như vậy, nghi vấn của người dân về những uẩn khúc trong quy trình xử lý lâm sản của lực lượng chức năng là hoàn toàn có cơ sở.
“Do khi nhận được tin báo không xác định rõ là lâm sản nằm ở thôn Dìn, hay thôn Bản Xám, do đó xã chỉ thông báo với trưởng thôn Dìn thôi, còn thôn Bản Xám không báo”, ông Nguyễn Công Cử, Chủ tịch UBND xã Ngọc Minh cho biết. Đại diện chính quyền địa phương và ngành chức năng giải thích, lý do phải sớm tịch thu lâm sản ra khỏi hiện trường và phải thực hiện ngay trong đêm vì khi đó lực lượng chức năng mỏng, lâm tặc và những đối tượng cộm cán ở địa bàn rất manh động, do đó lo sợ để tang vật gỗ nghiến qua đêm không bảo vệ được, các đối tượng sẽ tẩu tán.
Ông Lương Văn Đoàn, Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên khẳng định, để xảy ra tình trạng người dân ngăn cản lực lượng chức năng tịch thu lâm sản là do lỗi kỹ năng giải quyết công việc của lực lượng chức năng kém. Khi phát hiện số gỗ lớn nói trên, lực lượng chức năng lẽ ra cần bình tĩnh, xử lý công việc minh bạch, rõ ràng, từng bước, đằng này nóng vội khiến người dân không tin, nghi ngờ và làm tình hình nóng lên.
Đến chiều 17-10, khi công an, Viện Kiểm sát huyện Vị Xuyên vào kiểm tra, giải quyết vụ việc theo đúng trình tự Pháp luật, tình hình tại thôn Bản Xám đã tạm lắng, người dân không còn tạm giữ xe ô-tô và tạo điều kiện cho cơ quan chức năng đưa số gỗ nói trên về cho thôn Dìn quản lý.
Đùn đẩy trách nhiệm
Từ vụ việc trên, một vấn đề đặt ra, đó là tại sao bảy tấm gỗ nghiến nặng hàng tấn, được kéo từ rừng về cất giữ ngay giáp khu dân cư mà thôn và xã không hề hay biết. Theo nhận định của lực lượng chức năng và người dân địa phương, để vận chuyển một tấm gỗ này, nếu không có máy móc hỗ trợ thì cần từ 15 đến 20 người mới vận chuyển được, thời gian phải mất cả tháng trời. Không những thế, nơi tập kết gỗ lại cách không xa nhà dân.
Trưởng thôn Bản Xám Chẩu Văn Chung thật thà cho biết: “Tôi quản lý thôn nhưng tôi không biết gì về số gỗ này, có lẽ là tại thôn không có cán bộ phụ trách lâm nghiệp nên mới thế. Không hiểu sao họ lại kéo được bằng này gỗ về đây”. Còn Chủ tịch UBND xã Ngọc Minh Nguyên Công Cử thanh minh: “Do địa bàn thôn vùng sâu, vùng xa hẻo lánh nên khó giám sát. Mặt khác bọn lâm tặc làm có cảnh giới nên rất khó phát hiện”. Ở thôn bản, ngoài trưởng thôn có hàng chục chốt cán bộ được hưởng phụ cấp như bí thư chi bộ, cán bộ mặt trận, công an viên, đoàn thanh niên, hội phụ nữ. Dư luận đặt câu hỏi, hệ thống chính trị thôn Bản Xám quá yếu kém, tê liệt hoặc “nhắm mắt là ngơ” cho lâm tặc phá rừng.
Chính quyền cơ sở là thế, còn ngành chức năng có trách nhiệm gì trong vụ việc này? Hạt trưởng Hạt kiểm lâm Vị Xuyên Nông Văn Thành nói: “Nhiệm vụ giữ rừng dựa vào dân và chính quyền cơ sở là chính, để xảy ra tình trạng phá rừng thế này phải khẳng định chính quyền xã Ngọc Minh yếu kém trong công tác quản lý và bảo vệ rừng, rất ỷ lại vào lực lượng kiểm lâm”.
Công tác quản lý yếu kém, đùn đẩy trách nhiệm, không có sự phối hợp chặt chẽ thì liệu đây có phải là những cây gỗ quý duy nhất, cuối cùng ở rừng phòng hộ Ngọc Minh bị chặt hạ. Tỉnh Hà Giang cần chỉ đạo huyện Vị Xuyên điều tra, là rõ những khúc mắc trong vụ việc người dân ngăn cản lực lượng chức năng tịch thu lâm sản ở Ngọc Minh, đồng thời cần quyết liệt hơn trong việc thực hiện các giải pháp quản lý, bảo vệ rừng, nhất là ở địa bàn trọng điểm về nạn khai thác lâm sản trái phép tại Ngọc Minh, Minh Tân, huyện Vị Xuyên.
