Khai bút có ý nghĩa đề cao sự học. Những nét chữ đầu năm mới như lời ước nguyện của người viết về một năm học hành tấn tới, thi cử đỗ đạt, thành danh trên con đường học vấn... Có lẽ cũng vì ý nghĩa đó, mà trong mưa rét, hàng nghìn người dân địa phương và du khách gần xa vẫn đổ dồn về Lễ khai bút đầu Xuân Nhâm Thìn lần đầu tiên được tổ chức trên vùng đất Dương Kinh xưa, tại khu tưởng niệm Vương triều Nhà Mạc, xã Ngũ Ðoan, huyện Kiến Thụy (TP Hải Phòng).
Theo sử sách, Vương triều Mạc có công lớn trong phát triển giáo dục và đào tạo nhân tài cho đất nước. Trong 65 năm triều Mạc trị vì, đã diễn ra 22 kỳ thi đại khoa, đào tạo 13 trạng nguyên và 487 tiến sĩ, trong đó có 43 Tam khôi, 344 tiến sĩ. Có nhiều người kiệt xuất như Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Thiến, Nguyễn Quyện, Phùng Khắc Khoan...
Lễ hội sôi động với nghi lễ rước ngai, bát biểu, bài vị trang trọng và thành kính của nhân dân địa phương và học sinh các trường học nơi đây. Phần nghi lễ chính được khởi đầu với bản chúc thư ôn lại truyền thống vùng đất Dương Kinh xưa - nơi phát tích đạo học, có đoạn :
... "Trường học khắp nơi rộng mở
khoa thi sỹ tử chen chân
vạn cổ lưu truyền
danh thơm muôn thuở
thể phách còn mãi với đất trời
non sông thanh bình mọi vẻ
thần dân ca ngợi muôn phương"...
Giữa không khí trang trọng đó, nhà thư pháp Lê Thiên Lý kính cẩn lấy cuộn giấy điều trên hương án, vái lạy rồi ra bàn "múa bút" viết hai bức thư pháp "Học" và "Ðan tâm báo quốc" với nét chữ như "rồng bay, phượng múa". Ông cặn kẽ giải thích từng nét chữ trong bức thư pháp của mình. Chữ Học có phần phía trên hiển thị mái trường, sách, vở, bút, nghiên, lời răn dạy của tổ tiên, ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo. Phần dưới là chữ tử chính là học trò. Bức thư pháp "Ðan tâm báo quốc" viết bằng chữ thảo lấp lánh giữa sân điện thờ vương triều Mạc thể hiện khí thế mùa Xuân của đất trời, Xuân của lòng người luôn một lòng góp sức xây dựng quê hương, đất nước.
Mưa mỗi lúc một nặng hạt, nhưng Lễ hội khai bút vẫn nhộn nhịp, mọi người ai cũng mong muốn được chứng kiến trọn vẹn Lễ khai bút trang trọng. Trẻ em thì lấy giấy ra "thi tài" tại chỗ, người lớn và nhiều học sinh khác thì chen chân xin được nét chữ đẹp của ông đồ, phấn khởi như vừa may mắn có được lộc xuân đem về nhà trong năm mới.
