Thành phố Hà Nội hiện có 90 trường THPT ngoài công lập, trong đó có 55 trường THPT dân lập. Theo quy định của ngành GD và ĐT, trường học là một khu riêng được đặt trong môi trường thuận lợi cho giáo dục; tổng diện tích mặt bằng của trường tính theo đầu học sinh ít nhất phải đạt sáu mét vuông trở lên đối với trường nội thành và mười mét vuông trở lên đối với các trường thuộc khu vực khác. Tuy nhiên, có hàng loạt trường THPT dân lập “khuyếch trương” tạo “tiếng tăm” lấy danh nhưng thực tế cơ sở vật chất, địa điểm dạy và học chỉ là thuê, mượn trong thời gian ngắn, không bảo đảm về quy mô và chất lượng. Trung bình diện tích trường học trên tổng số học sinh nhiều trường chật chội.
| Cùng với trường THPT dân lập Hà Nội còn có hàng loạt trường học tỷ lệ diện tích mặt bằng/số học sinh quá chật hẹp như: Trường THPT dân lập Bắc Hà chỉ đạt 0,9m2/học sinh, Trường THPT dân lập Văn Lang đạt 1,5 m2/học sinh… |
Tại Trường THPT dân lập Hà Nội, tháng 7 - 2009, toàn bộ học sinh dù không muốn cũng phải “khăn gói” chuyển địa điểm từ 418 đường Đê La Thành (Đống Đa) về số 11 đường Nguyễn Trãi (Thanh Xuân) và 88 Trần Nhật Duật (Hoàn Kiếm), cách địa điểm cũ bốn đến năm cây số để học tập. Nguyên nhân do địa điểm cũ thuê lại của Trường đại học Văn Hoá Hà Nội đã hết thời hạn. Địa điểm thuê mới (chủ yếu ở 131 Nguyễn Trãi) thuê lại của Trường trung học Công nghệ chế tạo máy cũng chật hẹp. Với tám phòng học, trung bình mỗi phòng chưa đến 40 m2 (trong khi quy định tối thiểu phòng học là 50m2) dành cho gần 400 học sinh của cả ba khối 10, 11 và 12 theo học.
Trao đổi với chúng tôi, Hiệu trưởng Trường THPT dân lập Hà Nội Nguyễn Hà Động thừa nhận ngoài các phòng học chật hẹp, trường cũng chưa có phòng học bộ môn, thư viện và một số đồ dùng, thiết bị dạy học khác; tỷ lệ học sinh/giáo viên còn cao.
Ở một khía cạnh khác, theo quy định trong vòng 5 năm các trường THPT phải xây dựng trường sở tương ứng với quy mô, ngành nghề đào tạo như đề án ban đầu. Khi thành lập, phần lớn các trường đều đưa ra một đề án “hoành tráng” về bảo đảm chất lượng với cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ giáo viên có trình độ trên chuẩn cao. Tuy nhiên, tại cuộc kiểm tra mới đây về điều kiện tuyển sinh vào lớp 10 các trường THPT dân lập của Sở GD và ĐT Hà Nội cho thấy điều kiện bảo đảm chất lượng của nhiều trường chỉ là “hữu danh vô thực”.
Toàn thành phố còn hơn 60 trường ngoài công lập hoạt động hơn 5 năm nhưng cơ sở vật chất vẫn đang thuê, mượn. Các điều kiện tối thiểu nhất để bảo đảm chất lượng nhưng dụng cụ, thiết bị giảng dạy, học tập đều bị các trường bỏ qua. Điển hình là trường THPT dân lập Lê Hồng Phong mặc dù thành lập từ năm 1998 nhưng khi kiểm tra, bộ máy tổ chức hoạt động của nhà trường chỉ có một hiệu trưởng có quyết định công nhận từ năm 1998 (trong khi quy định thời hạn công nhận hiệu trưởng là 5 năm), không có hiệu phó. Thậm chí, trường THPT dân lập Lê Hồng Phong còn hợp đồng với cả giáo viên thỉnh giảng trình độ cao đẳng sư phạm giảng dạy học sinh THPT. Sau 12 năm thành lập, đến nay trường cũng chỉ thuê được có ba phòng học văn hoá cấp bốn, hệ thống trang thiết bị đồ dùng dạy học theo danh mục quy định tối thiểu của 12 môn học và thiết bị dùng chung đều không có.
Không chỉ các trường dân lập có hệ thống cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hạn chế mà có cả trường quốc tế, trường có yếu tố nước ngoài cũng có hàng loạt các vi phạm về điều kiện tối thiểu bảo đảm chất lượng. Tại trường song ngữ quốc tế Horizon Ngõ 15 Huỳnh Thúc Kháng, phố Láng Hạ, Q. Đống Đa, Hà Nội mặc dù đã tuyển sinh và chính thức đi vào hoạt động từ năm học 2009-2010 nhưng đến hết học kỳ một năm học 2009-2010, hiệu trưởng (là người nước ngoài) và hai hiệu phó vẫn chưa được cấp có thẩm quyền công nhận theo quy định mà do chi nhánh Công ty TNHH song ngữ quốc tế Horizon tự phong. Mặt khác, trong số năm phòng học của trường này, không có phòng học nào đủ tiêu chuẩn về kích thước tối thiểu với trường THPT...
Ngoài hệ thống cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu “chắp vá” mà trong năm học 2009-2010, một số trường THPT dân lập có lợi thế về cơ sở vật lại tận dụng lợi thế đó để “vô tư” tuyển sinh vượt quá chỉ tiêu được giao. Điều đó khiến cho quy mô đào tạo vượt quá khả năng đào tạo dẫn đến trường lớp quá tải. Điển hình như: THPT dân lập Lương Thế Vinh (Thanh Xuân) tuyển vượt 130 chỉ tiêu, THPT dân lập Đinh Tiên Hoàng (Ba Đình) tuyển vượt 68 chỉ tiêu, THPT dân lập Hoàng Diệu tuyển vượt 50 chỉ tiêu…
Không thể phủ nhận vai trò của các trường ngoài công lập trong việc thực hiện mục tiêu xã hội hoá, nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, phát triển quy mô giáo dục phải đi đôi với bảo đảm và nâng cao chất lượng. Việc các trường THPT dân lập tại Hà Nội không có đủ điều kiện tối thiểu bảo đảm chất lượng giáo dục vẫn tổ chức dạy học cần được xử lý nghiêm túc. Ngay trong quá trình quyết định thành lập trường dân lập, các cấp có thẩm quyền cần kiểm tra thực tế điều kiện bảo đảm chất lượng của nhà đầu tư.
Mặt khác, Sở GD và ÐT cần kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện cam kết của các trường về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, thiết bị dạy học... Cần có cơ chế xử lý nghiêm khắc đối với các trường sau 5 năm thành lập không đáp ứng đủ tiêu chí, điều kiện của một trường THPT dân lập. Trong trường hợp các trường không chấp hành đúng pháp luật, các quy chế, quy định, không bảo đảm các yêu cầu tối thiểu về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học có thể dừng việc giảng dạy, dừng tuyển sinh, tiến tới đình chỉ hoạt động hoặc giải thể trường.
Chánh văn phòng Sở GD và ĐT Hà Nội Nguyễn Hiệp Thống cho biết, trong tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2010- 2011, Sở đã tạm dừng giao chỉ tiêu tuyển sinh của 14 trường THPT dân lập không bảo đảm các điều kiện tối thiểu phục vụ dạy và học. Sở sẽ từng bước rà soát, kiểm tra các trường nhằm nhắc nhở các trường chủ động đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học nâng cao chất lượng theo đúng quy định; đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm, dứt điểm những trường không bảo đảm điều kiện dạy và học.
Xuân Kỳ
